Katalog

1 HAZİRAN1992 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFÜ HABERLER aJMHURIYETTEN OKUBLARA ÖZGENACAR IHeradeOEsM Devattasyonlar?' Sıcak bir ağustos günüydü... Ankara boşalmıştı... Maliye Bakanlığı memurlarının çoğu da tatile çıkmıştı... Yıl 1970 idi... Hazine, o zaman Maliye Bakanlığı'nda Milletierarası Ik- tisadi Işbirliği Sekreterliği'ne bağlıydı. Başında ise Kemal Cantürkvardı. Cantürk pazar olmasına karşın odasında çalışıyordu. Çevresinde kurmayları koşuşturup duruyor ya da bir şey- leryazıp, çiziyorlardı. O pazardan üç gün önce "Cumhuriyet'\e bir haber çık- mıştı. Haberde özetle "TL pazar günü devalüe edilecek... Dolar 9 liradan 15 liraya çıkacak" deniliyordu. Haber ne yalanlanmış ne de doğrulanmıştı. Yatenlanamazdı, çünkü doğruydu... Birkaç kişinin devalüasyonu erken öğrenip köşeyi dönmemesi için devalüasyonlann ani açıklamp, baskın etkisi yaratması gerekiyordu. Üç gün önceden bu haberi doğrulamak, beklenen baskın etkisini yok etmek demekti... Her zaman telefonlarıma çıkan Sayın Kemal Cantürk, bu haberden sonra üç gündür telefonlarıma çıkmaz olmuştu. O pazar sabahı yine kendisini telefonla aramıştım. Bir an- da ne olduğunu ben de şaşırdım... (O zaman telefonların birbirine karışması olağandı.) Telefon hattının öteki ucun- da iki kişi konuşuyordu. Biri Cantürk idi. Ikincisi ise zama- nın Gümrükler Genel Müdürüydü... Cantürk, telefonda Genel Müdür'e "devalüasyon oran- larını" anlatıyor, "pazartesi sabahmdan itibaren uygula- nacak gümrük mevzuatmı" kendisine yazdırıyordu. Aynı bilgileri hattın öteki ucunda bir başka kişinin, hele bunları hiç duymaması gereken bir gazetecinin de not etti- ğinden habersizdiler. Oturup haberi yazdıktan sonra Maliye Bakanlığına git- tim. Cantürk'ün özel kalemine girdim. Cantürk bir ara dışa- rı çıkıp karşısında beni gördüğünde şaşırdı. O gün "yanlış bir yerde yanlış bir zamanda olduğumu" söylemesinin hemen ardından az önceki telefon konuşmasından kendi- sine ait birkaç cümleyi aktardım. Cantürk, o an bayılma- mak tçin kendisini zor tuttu ve "Pes doğrusu..." demekle yetinerek odasına yürüdü. Şimdi karşılaştığımız her yerde "Nerede o eski devalü- asyonlar?" diye takılırız birbirimize... Alt tarafı dolar 9 liradan 15 liraya çıkmış, yer yerinden oynamış, hatta ardından "12 Mart olayı" gelip çatmışt. Öysa şimdi, değil 12 yılda, hatta bir günde 90-150 liralık devalüasyonlar oluyor, kimsenin kılı bile kıpırdamıyor... Olan liraya oluyor... Zengin zenginleşiyor, fakir fakirleşi- yor. Cumhuriyet, persembe günü başlığında "Lira nereye gidiyor?" sorusunu yöneltti. Cuma günü de "Lira kaybol- du" diye yanıtladı. Lira; dolar karşısında 56 yılda 70, son 12 yılda ise 7 bin lira buharlaşmıştı... Buharlaşan liranın yerini Türkiye Cumhuriyeti'nde "dolarlı yaşam" doldurmuştu. ûylesine doldurmuştu ki, bankalarda dolar mevduatı, Türk Lirası mevduatını da aşmıştı. Bir bakıma dolar, Türkiye Cumhu- riyeti'nin "gayri resmi para birimi' olmuştu. "Cumhuriyet"\n 28 mayıs persembe günkü sayısı bugün bazı gazetelerin ekonomi servislerinin, döviz satış mağa- zalannın duvarlarını süslüyor... Üniversitelerin ve banka- ların araştırma bölümlerinin saklaması gereken "en önemli belgelerden biri" oldu. Türk Lirası'ndaki bu çöküntüyü art arda anlatan Ekono- mi Servisi'ndeki arkadaşlarımız llkin Aydın, Abdurrahman Yıldırım, Bülent Kızanlık, Eser Atillâ, Hakan Güldağ, Deniz Topaloğlu ve Esin Sungur araştırıp sizlere yazdılar. "Sabah" gazetesinin ekonomik haberler ekinde de ya- rarlanılan o günkü grafiğimizi titiz bir çalışmayla Nazan Tacer hazırlamıştı. Dikkatinizi çekti mi bilmiyorum, saydığım 8 kişiden beşi bayan. Sadece onlar mı? Gazetemızin bugün 6 sahibi var. Sayın ortakların hepsi de bayan: Berin Nadi, Lale Tokuş, Leyla ve Emine Uşaklı- gil, Elizabeth ve Suzan Nadi... Gazetemizde36yönetici var. Bunların 12si kadın. ilk kadın Yazt işleri Müdürümüz Füsun özbilgen'den da- ha önce söz etmiştim. Yılların deneyimli gazetecisi Şükran Ketenci başarılı Ekonomi ve Iş-Sendika servisi, Şenay Kalkan ise Istanbul Haberleri şefliğini sürdürüyorlar. Yurdagül Erkoca Iç Politika'nın, LaleTayla Dergi'nin so- rumluluğunu yüklenirken, Leyla Tavşanoğlu da "Haftanın Konukları'nı sizlere tanıtıyor. Sevgi Bostancıoğlu personel, Sevgi Osmanbeşeoğlu bütçe planlama, Hülya Akyol dış ilişkiler, Meral Alakuş bilgi ve belge merkezi müdürlüğü görevini, Fazilet Koza sabş şefliğini,MürüvetÇiler ise sistem sorumluluğunu yükleni- yorlar. Fulya Tükel, Serpil Gündüz, Zeliha Eser yazı işlerine katkılanyla "gazeteyi çatan" kadınlarımız. Müserref Hekimoğlu gibi bir yazan, size tanıtmaya ge- rekyok. Zaten onu kendi anlattıklarından ve Nazlı Eray'ı da yazdıklarından tanıyorsunuz. Daha 50 kadar kadın çalışanımız var. Onları da gelecek hattalarda tanıtacağız... "Cumhuriyet" için bir de "Erkeklerin gazetesi" derler. Oysa gördüğünüz gibi "Cumhuriyet'te kadınlar etkin. Devalüasyonsuz günler özlem ve dileğiyle... SEVİŞMEMN GUDÜKLÜĞU VE YÜCELİĞİ Melita Cevdet Anday 2. bası 10.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yaymları Türkocağı Cad 39-41 Cağaloğlu-tstanbul Ödemeii gönderilmez. Özelokul, yılda 30milyoneritiyorFİGENATALAY Özel okulda öğrenim gören çocuğunuz varsa işiniz zor. Ayda en az 3 milyon lirayı gözden çıkarmanız gerekiyor. Onümüzdeki öğretim yılı için ortalama yüzde 70-80 arasında zam gören eğiüm ücretlerinin yanı sıra, okul forması, öğle yemeği, ders kitaplan, ulaşım ücreti ve diğer masraflan da hesaba katmanız gerekiyor çünkü. özel okullann ücretleri, adlanna ve taban puanlanna göre farklılıklar gösteriyor. Yıllık eğiüm ücreti 15 milyon lira olan okul da var, 25 milyon lira olan da. Okulun adının başına "özel" kelimesijelince, masraflar da artıyor. Oğrencilerin, ders dışında da gjyebilecekleri rengârenk ve şık giysiler, sosyal aktiviteler, ulaşım, yemek, Milli Eğjtim Bakanhğı'nınrenksizve sevimsiz kitaplanna hiç benzemeyen kaliteli ders kitaplan ve araç gereçler, her yıl milyonlan yutuyor. Özel okullardaki öğle yemeği ücreti yıllık 4.5 milyon lira ile 5.5 milyon lira arasında değişiyor. Ancak, öğrencilenn öğle yemeğini, okullanndaki kantinlerdehamburger ve kola ile geçiştirmeleri de mümkün. Ev ile okul arasındaki ulaşım ise genellikle servis araçlanyla yapıbyor. Onümüzdeki öğretim yıhnda valilikler tarafından belirlehecek olan ulaşım ücreti, ayhk 200 bin lira ile 350 bin lira arasında değişiyor. Veliler, çocuklannın oİcullanna otobüsle ya da yürüyerek değil, evin kapısından alırup, bırakıldıklan okul servis araçlanyla gitmesini tercih ediyorlar. özel okullann hepsinin birbirinden değişik formalan bulunuyor. Bu şık giysiler de oldukça pahalı. Okul yöneticileri, bu formalan ya bir firmaya ihale ediyorlar ya da veliler, belirlenen gjysiyi istedikleri yerden satın alabiliyor. Bu formalann onümüzdeki öğretim yıb için bedeli, ortalama 800 bin lira. Özel okullann hemen hepsinde fizik, kimya, biyoloji ve yabancı dil ders kitaplan yundışmdan getirtiliyor. Bu kitaplann ücretleri de, kalite ve albenilerine paralel olarak yüksek. Anne-babalar, 1992-93 öğretim yıhnda çocuklannın ithal ders kitaplanna ortalama birmilyon lira ödeyecek. Bütün bunlann yanında, yılhk çıkanlması. parti düzenlenmesi, geziler ve benzeri aktiviteler için de, velilerden zaman zaman para isteniyor. Bunlara bir de harçlık, kırtasiye bedeli gibi ekler de gelince, evdeki hesap, çarşıya uymuyor ve özel okulda öğrenim görençocuğu bulunan bir ailenin yülık harcaması 30 milyonu geçiyor. Özel Okullar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dündar Uçar, eğitim ücreti dışında özel okullann masraflannın Anadolu liselerinden farklı olmadığı görüşünde. Özel okullarda çocuğu okuyan pek-çok ' memur ailesinin debulunduğuna dikkat çeken Dündar, "Yüksek enflasyonlu ekonomilerde, yılda bir kezzam yapıldığında bu oran başlangıçta çok endişe verici gibi görünüyor, ama yıl sonuna doğnı bu ücretlerin çok yüksek olmadığı anlaşıhyor. Veliler, yıl içinde kendilerini ayarhyor. Türkiye'de ve dünyada her annc-babamn çocuğunu özel bir okulda okutma imkâru yok. Bunun için belirli bir gelire sahip olmak gerekiyor" dedi. Türkiye fizik olimpiyatına katılıyor • 5-13 temmuz tarihin- deki olimpiyatlarda, Türkiye'yi Eskişehir Anadolu Lisesi, îzmir Yamanlar Fen Lisesi ve tstanbul Atatürk Fen Lisesi'nden 5 öğrenci temsil edecek ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Türkiye, 5-13 temmuz tarihleri arasında yapılacak "23. Uluslararası Fizik Olim- piyatlan"na katılıyor. Konuyla ilgili TÜBİTAK'- tan yapılan açıklamaya göre olimpiyatta Türkiye'yi. 26 ni- sanda yapılan olimpiyat seç- me sınavını kazanan Eskişehir Anadolu Lisesi'nden Mehmet Özgür Öktel. İzmir Özel Ya- manlar Fen Lisesi'nden Ha- san Güçlü, Sinan Arslan ve Salih Adem ile İstanbul Ata- tük Fen Lisesi'nden Arkadaş İnan Özakın temsil edecek. Uluslararası Bilim Olimpi- yatlan'na bağlı olarak her yıl matematik. fizik. kimya, biyo- loji ve enformatik dallannda olimpiyatlar düzenleniyor. Olimpiyatlara her ülke mate- matik dalında 8. fizik dalında 5 ve kimya dalında da 4 öğren- ci ile katılabiliyor. Uluslararası Bilim Olimpiyatlan'na Türki- ye ilk kez 1978'de matematik ve kimya dallannda kaülmış- U. TÜBİTAK. lise öğrencileri arası araştırma projeleri y.anş- ması da düzenliyor. TÜBİ- TAK Bilim Adamı Yetiştirme Grubu'nca lise öğrencilerini bilimsel araştırmaya yöneltme amacıyla düzenlenen yanşma Atatürk Kültür Merkezi Cumhuriyet Devri Müzesi Sergi Salonu'nda yapılacak. 1967 yılından bu yana yapı- lan lise öğrencileri arası araş- tırma projeleri yanşması ve sergisine bu yıl KKTC dahil 26 liseden fizik dalında 20, kimya dalında 27, biyoloji da- lında 28 olmak üzere toplam 75 proje kabul edildi. Yanş- mada her dalda derece kaza- nan öğrenci ve rehber öğret- menlerden birinciye 2 milyon, ikinciye 1.5 milyon, üçüncüye 1 milyon, teşvik ödülü olarak da 600 bin lira para ödülü ven- lecek. Şiir, Kız Kuksınifethetti İBRAHİMGÜNEL "Şiir Cumhuriyeti" ilan edilen Kız Kulesi'nde önceki akşam şiir gecesi düzenlendi. Geceye katılanlan kuleye taşımak için Üsküdar vapur iskelesinin hemen yanındaki motorlann başında duran Üsküdar Belediyesi yetkilileri ve geceyi düzenleyen genç şairler,gelip geçene sürekli "Kız Kulesi'ne mi?" diye sormak zorunda kaldı. Motorla karşıya geçmek isteyen bazı yolcular ile kuleye gitmek isteyenler kanşü. Daha önce bu gibi olaylarda tecrübesi olan şairler, kuleye gitmek isteyenleri ayırarak, motorlara bindirdiler. Yaklaşık 250 yolcuyu motorlar 4-5 seferde taşıyabildi. Motorlan kaçıran şair Idris Atmaca ise sandal kiralayarak Kız Kulesi'ne çıkabildi. Gecenin açıhş konuşmasını yapan Üsküdar Belediye Başkanı Dr. Niyazi Yurtseven, Kız Kulesi'ni halkın yaranna açmak istediklerini ve buranın bir kültür ve sanat adası olmasını istediklenni anlatarak, şairlere "Yıllar boyu bu ada aşka ve şiirlere konu oldu, onun için burayı şairler ile evlendireceğız, sizlere burada şimdi bu kuleyi verdim gitti" dedi. Gecenin ilk şiirlerini okuyan Ataol Behramoğlu, daha sonra "Aramızda Azerbaycan şairlerinden Vagif Sametoğlu, Ramiz Rövşen ve Özbek şairi Rauf Parfi de var" dedi ve onlan sahneye davet etti. Onlar da, Nazım Hikmet'ten ve kendilerinden şiirler okudu. Daha sonra, Sennur Sezer, Nedret Selçuker, Sunay Akın, Akgün Akova, Küçük tskender, Nuh ömer Çetinay, Oğuzhan Akay.Mustafa Erdem Özler, Macit Eren, KorkutTankuter, Ersin Tezçan. Kemal Kızıltoprak,ldris Atmaca, Altay öktem,Suat Vardal, Mustafa Öneş.Mehmet Kına şiirlerini okudu. Eray Canberk, yanında şiirleri olmadığını, *hava muhalefeti dolayısıyla şiir okuyamadığmT söyledi; o sırada yağmur yağıyordu. Volkan Vural gitan. Erdal Erzincan saa ve Grup Itaki söyledikleri "İtaki Şarkılan" ile izleyenleri çoşturdu. Bir grup izleyici de, kulenin balkonuna çıkarak geçen gemilere el salladı. Adnan Özyalçıner, yazarlann da, şairler ile birlikte 'ŞiirCumhuriyeti'ne iltica ettiklerini söyleyerek, "Gençliğimizde Kız Kulesi' paralarda görürdük, şimdi o paralar tedavülden kalktı, ama kule 'Şiir Cumhuriyeti' ile birlikte tekrar tedavüle dönüyor"dedi. Milh'yet Gazetesi muhabirlerinden Musa Ağacık da, Erdal İnönü ve Süleyman Demirel takbtleri yaptı. Diıı dersi kaçaklaıı okuldanıızaklaşüıilcb ÖMER YURTSEYTN DENtZLİ - Çivril Lisesi'nde din kültürü ve ahlak bilgisi der- sinden kaçmak uğruna toplu halde derslere katılmayarak izinsiz okulu terk eden 12 öğ- renciye disiplin kurulunca 1 günlük okuldan uzaklaştırma cezası verildi. Disiplin kurulunda alınan ifadelerinde, korktuklan için "Hastaydık. dersleri çalışama- mıştık" gibi gerekçeler göster- diklerini belirten öğrenciler, "Baskı ve zorlamayla sure oku- ma ve namaz kılma smavından geçirildiğirniz din kültürü ve ahlak bilgisi dersinden kaçmak için okulu terk ettik" dedi. Öğrenciler gerçekleri dile ge- tirmek için okuia müfettiş gön- derilmesini isterken, öğrenci velisi Abdullah Ozan, kayma- kamlığa verdiği dilekçede, 12 öğrencinin din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde gördükleri bas- kıdan dolayı okuldan kaçtıkla- nnı belirtti ve olayla ilgili soruş- turma açılmasını istedi. Ozan, dilekçede, öğretmen Nihat Ünalan'ın. öğrencilere sözlü sı- navda sure okuttuğunu, namaz kıldırdığını, bunu başarama- yan öğrencileri dövdüğünü ve 1 notu vererek cezalandırdığını öne sürdü. Ozan. "Kıam, ders- teki baskılar yüzünden okuldan kaçtıklannı itiraf etti" dedi. Okul müdürü Şeref Akar, konuyla ilgili sorulanmıza önce "Okulu gazeteciler mi yöneti- yor, sizi bu olay niye ilgilendiri- yor" karşıhğmı verdi. Olayla ilgili olarak kaymakanüığa bir öğrenci velisi tarafından dilekçe verildiğini öğrenince Akar, "İd- dialar asılsız. Ortada okulu izinsiz terk etmek suçu var. Di- siplin yönetmeliği uyannca ge- reğini yaptık. Olay bundan ibaret" dedi. Çivril Kaymakamı Atilla Öz- demir ise şikâyet dilekçesini henüz incelemediğini belirterek şunlan söyledi: "Olayı en ince detayına ka- dar inceleyeceğim. İddialar doğruysa soruşturma açanz. Bunun için ya Çivril Milli Eği- tim Müdürlüğü'nden bir mü- fettiş göndeririz ya da Denizli Valiîiği'nden konu hakkında bir uzmanın olayı soruşturma- sını talep ederiz." Okuldan bir günlük uzaklaş- tırma cezası alan Çivril Lisesi 5 Edebiyat B smıfı öğrencilerin- den Ö. K.. derste sure okuya- mayan ve namaz kılmayı bil- meyen öğrencilenn "Sen Müslüman değil misin" diye azarlandığını söyledi. Öğretme- nin, "Sure okumasını, 5 vakit namazın nasıl kıhnacağını bil- meyen benim dersimden sınıfta kahr" dediğini belinen Ö. K., din kültürü ve ahlak bilgisi kita- bma bağlı ders görmediklerini söyledi. Ceza alan öğrencilerden ö. O. da olayı şöyle anlattı: "Biz, din kültürü ve ahlak bilgisi dersinden kaçtığımız bel- li olmasın diye o gün ikinci der- sin teneffüsünde O. K. ile okul- dan aynldık. Diğer arkadaşlar- la görüşmedik. Bizim gittiğimi- zi duyunca onlar da kaçmışlar. Biz okuldan değil, din kültürü ve ahlak bilgisi dersinden kaç- ük. Nedeni, derste gördüğü- müz dini baskılardı. Psikolojik olarak her ders aynı korkuyu yaşıyorduk." TUBITAK desteğinin üniversiteye AYŞESAYIN ANKARA - TÜBlTAK'ıı araştırma ve geliştirme tasanla nnı teşvik etmek amacıyla ver diği ekonomik destekten aslaı payını, Bilkent Üniversitesi, ts tanbuj Teknik Üniversitesi v ODTÜ aldı. Geçen yıl verilen destekteı mühendislik bilimleri dalındi ODTÜ yüzde 30, İTÜ yüzde 1: ve bu dönemde kuruluşunun 1 yıhnı doldurmayan Bilken Üniversitesi yüzde 14 oranındı pay aldı. Bu üç üniversite, mü hendislik biUmleri dalında 2' üniversite arasında toplam yüz de 56 oranında desteklendi. Temel Bilimler dalında 199 yılı değerleri ile toplam 4 milya 912 milyon lira tasan yardırr sağlandı. Bunlann dağılımır da, ODTÜ 1 milyar lira ile yÜJ de 21 oranında destek alırker İTÜ yüzde 16, Bilkent Üniveı sitesi de yüzde 7 oranında aldıj yardımla üniversitelerin tümî ne verilenlerin yüzde 47'sir sahıplendi. TÜBİTAK Makine Malzs me ve İmalat Sistemleri Araştıı ma Grubu Başkanı Doç. Dı Nesim Erkip, verilen deste miktannın sunulan tasanlan niteliği ve büyüklüğüne gör belirlendiğini söyledi. Yardır verilirken, üniversiteler ya d kurumlar arası kayırmanın v2 konusu olmadığını savunaı\Eı kip. ODTÜ ve İTÜ'nü'ı mi hendislik bilimleri alanınd etkin kuruluşlar olması ned< niyle. daha fazla destek almas nın normal olduğunu belirtti. Bir üniversiteden çok fazl sayıda tasan gelmesi nedeniy 1 de yardım oranının yüksek oli bileceğini ifade eden Erkip, bi çok üniversitenin altya] eksikliği nedeniyle çok sayıc tasan sunamadığına dikk; çekti. Atatürkçü öğretmeni soruşturan vekil, asil oldu DENİZLİ (Cumhuriyet) - Denizli Milli Eğitim Müdür- lüğü, Serinhisar ilçesindeki 23 Nisan törenlerinde Atatürk'C öven. Sultan Vahdetün'e "al- çak" diyen şiir nedeniyle öğ- retmen Yusuf Yücel hakkın- da soruşturma açan Salih Esen İlkokulu Müdür Vekil Kemal Altıparmak'ı ayn okula asaleten atadı. "Ecdad küçük düşürmek" suçuyla öğ retmen Yusuf Yücel hakkın da soruşturma açan oku müdür vekili Altıparmak'ıı asaleten atamasının yapılmas tepkiyle karşılandı. Serinhisa Kaymakamlığı'nın karşı so ruşturma açtığı ve savunması ru istediği Altıparmak'm 3 yı aradan sonra asaletinin ona\ lanması Eğit-Der, Eğitim-İ Sendikası ve Atatürkçü Dü şünce Derneği tarafından kı nandı. NaiFBAMUU Telecard'ınız var mı, yok mu söyleyin, bayramınız nasıl geçecek söyleyelim! Telecard'ı olan milyonlarca insan, bayramda da bankalarııidan eksiksiz hizmet alıyor. bayramı iyi geçiriyor... Telecard rahatlığından yararlanıyor! Ya siz? Hemen bir Telecard alınî.. Ücretsizl • Telecard'la, Telebankalar'dan, Otobankalar'dan ve AloBanka'dan günün 24 saati. yılın 365 günü hizmet alırsınız. •Telebanka ve Otobankalar, şehirlerarası yollarda, tatil yörelerinde, havaalanlarında, vapur ve deniz otobüsü iskelelerinde, garlarda. Kıbrıs'ta Girne, Lefkoşe, Magosa ve Türkiye'nin dört bir yanına yayılmış 410 noktada hizmetinizdedir. •Telecard'la, gece, gündüz, bayram, tatil. para çeker, para ve çek yatınr. havale yapar, telefon, elektrik ve su faturalarınızı birkaç tuşa dokunarak. kolayca, anında ödersiniz. •Telecard'ı, binlerce mağaza, market otel. restoran ve benzin istasyonunda para yerine kullanırsınız. YAPI^CKREDi "hizmette sınır yoktur"