Katalog

SAYFA CUMHURİYET 10MART1992SAU 10 DIŞ HABERLER Kimine göre Ortadoğu banşınuı yılmaz savunucusu, kimine göre Filistinlilerin amansz düşmanıydı İsrail eski başbakanı Menahem Begin öldü Reaganlar'ın 4 a yılı • Dış Haberler Servisi - Eski A BD Başkanı Ronald Reagan ileeşi Nancy Reagan, önceki gün evliliklerinin 40. yıldönümünü kutladılar. Eski başkan ile eski first lady'nin40. yıldönümleri, çocuklarımn ve torunlannın katıldığı temsili birdüğün töreniyle kutlandı. Atina endişeli • AA (Atina) - Türkiye'nin bir yandan Balkanlar'da Bosna-Hersek, Makedonya Cumhuriyeti, Arna vutluk ve Bulgaristan ile diğer yandan da Orla Asya'daki Türk cumhuriyetleriyie sürekli gelişen ilişkileri Atina'da huzursuzlukla izleniyor. Atina'dakidiplomaük gözJemciler. "Bütün gücünii Balkanlar'da Makedonya Cumhuriyeti'nin AT tarafından tanınmaması için harcayan Yunan Dışişleri Bakanlığı'nin, Türkiye'nin hem Balkanlar hem de Orta Asya'daki yeni cumhuriyetlerle geliştirdiği ilişkileri dengeleyemediğinin" bilincinde olduğunu belirttiler. KadınJarın AGİK'i • AA (Brüksel) - Avrupa 'nın güvenliğini ve geleceğini ilgilendiren konularda söz sahibi olmak için çaba harcayan kadın'ar. Brüksel'de yapılan "Kadınlar AGİK'i" isimli konferanssonucunda sckiz öneriyi içeren bir bildirı yayımladüar. 24 martıa Helsinki'de başlayacak AGf K izleme toplantısında ele alınacak olan öneriler. kadının AGİK kararnıekanizmalarında söz sahibi olmasınıamaçlıyor. AGİK Kadınlar Konferansf nın katılımcılannın sekiz önerinin Helsinki'de de kabulü için hükümetlerine baskı yapmalan istendi. Akdeniz kirli • AA (Kahire) - Taşıdığı kimyasal atık madde yük ü ile M ısır'ın İskenderiye lımanma yanaşan Danimarka bandıraiı brr geminin kaptanına derhal M ısır karasulan dışına çıkması talıma tı vcrildi. İskenderiye limanı yetkilileri, geminın bir Alman limanında yüklediği kimyasal atık maddeyi taşıdığı yolunda Mıjır Dışişleri Bakanlığı'ndan alınan bilgi üzerine bu talimatın verildiğini belirttiler. Grecnpeace Çevre Koruma Örgütü'nün araşttrmalartna göre Akdeniz bölgesi. sanayileşmiş ülkelerden yüklenen zehirli atık maddelerin boşaltılması sonucu önemli çapta kirlenme tehlikesi ile karşı karşıya bulunuyor. Kraliçe çevreci oldu • AA(Londra)- İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth, şimdiye kadar oğlu Prens Charles'tn sahası sayılan çevreciliğe deelam. Kraliçe. Londra'da İngiliz MilletlerTopluluğu Günü dolayısıyla yayımladığı bir mesajda, "Yeryüziı hcpımize kalan bir miras. Nerede olursak, kim olursak olalım hepimiz ortaklaşa dünyamızın gelecekte de bizleri veçocuklanmızı besleyebilmesini garanti altına almamızı gereküriyor" diyerek, doğal çcvreye zarar verilmemesı gerektiğini söyledi. Kraliçe 2. Elizabeth, çevrcyi korumanın artık birevrensel hedef olduğunu, ancak kalkınmakta olan ülkclerle kalkınmış ülkeler arasında çevreye verilen zarar konusunda ihtilaflar vaşandığına da dikkatçekti. O\ş Haberler Seoia-İsrail eski başbakanlanndan Menahem Begin, dün nin isteğine göre Yahudi geleneğine uygun sabahTel Aviv'detedavigörmekteolduguIchilovhastanesmdekalp ^^Sr^^^un^ yetmezlığınden öldu. Aynı gün aıle arasında yapılan bir torenJe Dogu m ünden sonraki 24 saat içinde defnediime- Kudüs'teki Zeytinler Tepesi'ne gömülen Begin için görüş bildiren sigerekiyor. Mısırlı yetkililer'Toprak karşılıgı banş ilkesini uygulayarak Ortado- ğu banşına sağladığı katkılan" dile getirdiler. PORTRE MENAHEM BEGİN Menahem Begin, geçen hafta salı günü kalp krizi geçirerek hastaneye kaldınlmış ve tedavi altına alınmıştı. Perşembe günü durumunda düzelme kaydedilmediği için kalp ritmıni düzenleyen bir aygıta bağla- nan Begin. 15 >ılda geçirdiği üçüncü kalp krizineyenildi. AA'nın haberine göre geçirdiği kalp krizlerinden birinde. Mısır Devlet Başkanı olan Enver Sedat'a yazdığı bir mektupta şöyle diyordu: "Nedir insan kalbi? Basitçe, bir pompa. Ve düşündüm ki her şeye kadir Tannm. bu pompa çalıştıkça bir insan hissediyor. dü- şünüyor, konuşuyor, yazıyor, ailesini sevi- yor, gülüyor, göz yaşı döküyor, hayatla haşır neşir oluyor. öfkeleniyor, dostluk ku- ruyor, dua ediyor, rüya görüyor, hatırlı- yor, unutuyor, başkalanna tesir ediyor, diğer insanlardan etkileniyor. Yaşıyor. Ancak durduğunda bu pompa. artık bir hiç." 78 yaşında ölen İsrail eski başbakanıyla ilgili haber hem İsrail radyosundan hem de ordu radyosundan TSİ saat 05.00'te duyu- ruldu. Yapılan ilk resmı açıklamada, Me- nahem Begin'in ölümiinden büyük üzüntü duyulduğu bildirildi. İsrail Eğıtim Bakanı Zevulon Hammer. tüm okullarda dün özel olarak sadece Begin'in yaşamınm okutulması çağnsında bulundu. Reuter'in haberine göre İsrail Ticaret Bakanı Moşe Nesim, rad\odan yayımla- nan açıklamasında, "Büytiklerden biri, Menahem Begin, aramızdan aynlırken bu- günü ulusal yas günü ilan ediyoruz. Ailesi- Menahem Begin'e ailesi istemediği için resmi cenaze töreni düzenlenmediği bildi- rildi. Nesim "Begin, sade bir törenle eşi Aliza'nın yanına ailesi ve en yakınlannın katıldığı bir törenle defnedilecektir" dedi. Nesim. resmi törensiz. çelenksiz cenaze tö- reninde îsrailli ve yabancı devlet adamlan- nrn bulunmayacaklannı söylerken "Ailesi- nin isteği bu yönde. Mısır'da liderler, Menahem Begin'in ölümü üzerine yaptıklan açıklamalarda, onun Ortadoğu banşına sağladığı katkıyı vurguiadılar. Camp David görüşmelerin- de, Mısır heyetine başkanlık eden savunma eski bakanı Kemal Hasan Ali "Begin, En- ver Sedat'ın banş önerilerine yarut verme Arafat'ta Hitler'i gören adam ve banş anlaşmasma imza etme cesaretine sahip biriydi" derken 1974-1984 yıllan ara- sında Mısır'ın ABD büyükelçisi olan Eşref w . _ _ Gorbal da "Aklıma ilk gelen. Begin'in, Se- İngiiizlerle birlikte Araplara, sonra dat'la birlikte ortadoğu banşının temelini Filistinlilere karşı mücadele yürüttü. atmış olmasıdır" şeklinde konuştu. 1941'de Ruslar tarafından biryıllıksürgün Dış Haberler Servisi- Sosyal yaşamdan elini eteğini 1983yılında çeken Menahem Begin, 1982'deki Lübnan savaşında döneminABD başkanı Ronald Reagan'a yazdığı bir mektupta, FKÖlideri Yaser Arafat'ın peşindeyken kendisini "Hitler'insığınağına • doğruilerleyenbir A müttefikkumandanı" gibi hissettiğiniyazmışü. Begin. I943yılındageldiği Filistin'deönce yaşantısından sonra serbest bırakılan Menahem Begin, sürgündeki Polonya Ordusuna katıldı. Bu orduyla birlikte gcldiği Filistin'demilitan bir grup olan Ulusal Askeri Örgüı'e (Irgun Zvai Leumi) katıldı. 1946'da Kudüs'teki İngiliz askerlerinin karargâhı olarak bilinen King David Oteli'nin havaya uçurulması, ardından Deir Yassin adlı Arap köyüne karşı girişilen kıyımda 850 kişinin öldürülmesi olaylannda önemli rol oynadığı gerekçesiyle İngilizler tarafından bası.na 10 bin sterlinlik ödül kondu 1967 Arap-İsrail savaşı ertesinde işgal altındaki topraklara Yahudilerin yerleştirilmesi işlemini başlatan Begin. Filistin devleü kurulmasına kesinlikle karşıydı. 1981 'de pariamentoda (Knesset) Golan tepelerinin işgal edilmesi yolunda kararaldırdı. Filistinli kadınlar şehitlerini andıİşgal altındaki topraklarda İsrail'e karşı direnişte hayaunı yitiren Filistinli kadınlar. Doğu Kudüs'te Dünya Kadınlar Günü nedeniyle 8 martta düzenlenen bir toplantıyla anıldı. İntifadanın kadın şehitlerinin fotoğraflanru ağaç dallanna asan Filistinli kadınlar. bu tablonun önünde mum vaktılar. Toplantıya kadınlann yanısıra çocuklar da katıldı. Bu kız çocuklanndan biri de fotoğraflann asıldığı ağacın önündeki kütüğe mum dikti. Filistinli küçük kız toplanııya Filistin kurtuluş mücadelesinin simgelerinden biri haline gelen kırmızı-bevaz kefıyeyi omuzuna alarak katılmıştı. (REUTER) İslama lider Medeni'nin oğlu Cumhuriyet'e açıkladı: Cezayir'de işkence ve katliam yapılıyor ESAT PALA (istanbuP - Cezayir'de tutuklu bulunan Islami Selamet Cephesi (FIS) lideri Prof. Abbasi Medeni'nin oğlu Üsame Medeni, ülkesinde son dönemde askeri yönetim tarafindan yaklaşık 35 bin ki- şinin tutuklandığını ve işkence gördüğünü, çok sayıda insanın kat- ledildiğini söyledi. Üsame Medeni, askeri kanat içinde de su- baylann, İslami Selamet Cephesi'ne ilgi gös- termeye başladıklarını belirtti. Refab Partisi tstanbul İl Başkanı Recep Tayyip Erdoğan Ue birlikte Fatih Berr Otel- de gazete'cilerin sorulannı yanıtlayan Üsa- me Medeni, Cezayir'in bugünlere nasıl gel- diğini ve şu andaki konumunu anlattı. 132 yıl Fransa'mn sömürgesinde kaldık- tan sonra 1962'de bağımsızlığını elde eden Cezayir'in buna karşın açuk, zulüm ve sö- mürüden kurtulamadığını söyleyen Üsame Medeni şöyle konuştu: "Ülke daha sonra da demirle, ateş ve zor balıkla idare edildi. İnsanlar yoksul bırakıl- dı. Çünkü onlar Fransız yönetiminin bir de- vamı niteliğindeydi. 1988'de Cezayir halkı daha fazla ekonomik ve kültürel sömürü- ye dayanamayıp İntifada'ya kalktı. Bu ha- reketler sırasında 1500 kişi öldü. Hukümet halkın isteği üzerine siyasi partilerin kurul- masına izin verdi ve 40 parti kuruldu" dedi. İlk olarak yapılan yerel seçimlerde bele- diye başkanlıklannın çoğunluğunu İslami Selamet Cephesi üyelerinin kazandığını an- latan Üsame Medeni, bunun hükümet Üze- rinde olumsuz etki yarattığına değindi. İs- lami Selamet Cephesi'nin Fransa'ya karşı direnişte önemli kişiliklere sahip olduğunu söyleyen Medeni, "FIS, halkın kendi ken- dini yönetmesini istedi. Halka sahip çıkma, eşitlik ve mazlumlann yanında yer aimayı tercih etti. Belediye başkanlanmızın çok iyi eğitim Körmüf insanlar olması nedeniyle halkın islami Selamet Cephesi'ne bağlıbğı daha da arttı. Hükümet, çıkardığı kanun- larla belediye başkanlannı etkisiz hale sok- mak istedi. Siyasi partilere de baskı yapma- ya basladı" dedi. Siyasi partilerin baskılara sessiz kalması üzerine ulusal tepkiyi İslami Selamet Cep- hesi'nin üstlendiğini anlatan Prof. Abbasi Medeni'nin oğlu Üsame Medeni şöyle ko- nuştu: "İlk seçimde FIS önemli çoğunluk elde etti. Bunun üzerine devlet şiddet kullandı, çok sayıda insan öldürüldü. tnsanlara so- kağa çıkmayı haram ettiler. Halkın üzerin- de Sam gaa ve uluslararası anJaşmalara gö- re yasak olan silahlar kuUanüdı. FIS lider- leri Abbasi Medeni ile Ali Belhaç, halkın siyasi grev, gösteri ve yürüyüş yapmalarını istediler. Ancak kesinlikle silaha karşı silah- la cevap verilmemesini söylediler. Zor du- rumda kalan hükümet, FIS liderleriyle gö- rüşilp grev ve gösterilerin sona ermesi ha- linde, halkın isteklerini yerine getirme so- zü verdiler." Aşırı milliyetçilikduygulanegenıen olacak mı? BRÜKSEL - Karabağ'da meydana gelen kanlı olayların Türkiye"de, "akılcılık" sınır- Iarını zorlayan bazı duygulan harekete ge- çirdiğini gözlüyoruz. Çevremizdeki ülkele- ri bir süredir sarmalayan aşırı "milliyetçi- lik", sonunda Türkiye"ye de mi egemen ola- cak? Doğası gereği çoğu kez akılalığa aykın olan milliyetçilik, dış politikayı dikte etme- ye başlarsa. bu, Türkiye'yi hiç istenmeyen bazı yerlere götürebilir. Birçok bakımdan. Cezayir. sanıldığı kadar uzak değildir. İs- lam radikalizminin burada Arap milliyet- çiliği şerbetine batınldığı biliniyor. Cezayir'de. çanak antenler çok yaygın- dır. Devlet televizyonunun "Resmi Gaze- te" görüntüsüne, ülke nüfusunun çok bü- yük çoğunluğunun Fransızca bilmesini ek- lersek, uydu yayın izleme alışkanlığj ko- laylıkla açıklanabilir. Cezayirliler, bu an- tenler yardımıyla. sabah akşam, bıkmadan usanmadan Fransız TV kanallannı izler- ler. Bazen sanırsınız ki bu ölçüde Fransız TV'si ile haşır neşir olan halk, Fransa'mn kültürel ve siyasal etkisi altına girecek, Ce- zayirliliğini, Araplığmı, Müslümanlığını unutacaktır. Ama ne gezer... Seçim sonuç- lan ve bunu izleyen darbe, bu söylediğimi- zin tam tersinin gerçekleştiğinin kanıtıdır. Cezayir'de insanlar, hem Fransız TV*- lerine bakar hem de ona şiddetle kızıp du- rurlar. Körfez savaşı sırasında, Cezayirlile- ri en çok öfkelendiren şey. savaşın başladı- ğ) gün ABD Iiderliğindeki koalisyon güçle- rinin taarruza geçmesi değıldi. Saldın nasıl olsa bekleniyordu. Asıl kızılan nokta, CNN'nin verdiği yanlış bilgilere dayana- rak Fransız haber bültenlerinin, daha ilk günder». Saddam Hüseyin kuvvetlerinin ha- va savaşında yere serildiğini duyunnası idi. Uydu aracılığıyla Fransızlan seyreden Cezayirliler, bunlann savaş sırasında "ta- raflı" yayın yaptığı kanaatine vardıkça hınç- larından deliye dönüyorlardı. Gösterilen buna benzer tepkilerde, eski BRÜKSEL ¥**} SABETAY VAROL \ J sömürgelerle metropoller arasındaki aşk- nefret ilişkisinin izlerini teşhisetmemek ka- bil değil. Hem her şeyini Paris saatine göre ayarlayıp hem de ondan böylesine nefret etmede, azgelişmişlik kompleksi belirleyici olmaktadır. Cezayirülerin son yıllarda gösterdikleri *akılcılıktan uzak tepkiler ile bugün Tür- kiye'de birçok çevreninMpsterdiği tepkiler arasında büyük benzerlıkler vardır Uzak- taki soydaşlann başkalannca katledildiği imgesı... Kafkasya olaylanndan ötürü, aynı şekil- de. Türkiye'de Batı medyalanna İcarşı, ye- nıden gereksiz bir alınganhk başgösterdi... Sanki bir milli maç hakemliği görevi söz konusu... Yanbş yere düdük çaldılar mı, hop oturup hop kalkıyoruz... Gazeteleri- miz, tıpkı borsa endekslerini izler gibi Batı basınının Kafkasya olaylan hakkında ne- ler yazıp çizdiğini okurlanna aktarmayı görev edindi. Yayın organlan, Batılı hükü- metlerin resmi sözcüsü imişçesine, gazete ve TV yayınlanna bakılarak aynnlılı yo- rumlar yapıldı. Hükümetlerin tutumlan. basın kuruluşlannın tepkileriyle ölçülmeye çalışıldı. Oysa durum çok daha basittir. Medyalar. kolay kolay okurun oluşmuş haar yargılanna aykın düşecek haber ver- mek istemezler. Çünkü eski yargılarla uyum içinde olmayan yeni bilgileri kafala- ra sokmak güç iştir. Sıradan okur redde- der. Türkiye'nin "tanıtma" kuruluşlan ne kadar çalışırsa çalışsın, Eımenilerin 1915'- te Türkler tarafından "soykınm"a tabi tu- tulduğu, Avrupa ve Amerikan kamuoyu- nun kafasından silinmesi kesinlikle müm- kün olmayan bir yargıdır. Türkiye bunun- la yaşamasını öğrenmelidir. Karabağ olaylannda, Batı basınırun za- man zaman denge gözetmediği söyienebi- lir. Bunun nedeni, "'nabza göre şerbet ver- me"nin yalnızca oportünist politikacılarca değil dünyanın her yerindeki meslektaş- lanmızın çoğunluğunca yeğlenen bir yön- terr. olmasıdır. Soykınm çağnşımı olaylar- da referans kaynağı olmuştur. Ancak bunlan hiç abartmamakta yarar vardır. Çünkü kendi kendine "ajitasyon" yapmak yerine gerçekten bilgilenmek iste- yen okurun başvurabileceği doğru haber kaynaklan. olaylann başladığı günden iti- baren ciddi dünya medyalannda hiç eksik olınamışür. Önemli olan da budur. Siya- setleri belirleyecek olanlar bunlardır. Bau'- ya kızıp aramıza yeni duvarlar örmenin kimseye faydası olmayacakür. Fotokopi teknolojisinin tümustün özellikleri bir araya gelirse ne olur ? FOTOKOPİ DÜNYASININ CARL LEVVIS'i En yeni Toshiba FotDkopüeri tüm dünya ile *- -.- aynı anda TOSHİBA SHOVVROOMda seıgileniyor. In Toııch \vith Tomorrovv TOSHİBA V - -- • Dakikada 50kcpyaya kadar çekim • %50 • %2C0 araa zorni • 1-999 seriçekim • Aynı anda aıkah önlü çekim • Sorter, Feeder takılabilme • Önden bedemeli kaset astemi • Fhoto - Mode ve maskeleme özelügi • 17 yıllık Toshiba ve Deklromak servis güvenoesiyle Turicye Dtstnbutdru EUKTROMAK A.S. SHOVVROOM: Bûyûkdere Cad Sasman Han No 4 Kat 2 ŞışlıJstanbul Tel 233 01 00/4 Hat FJBL 240 73 09 Adana Bölgosi: 14 61 17-14 61 18 Ankara Bölgtk 439 19 10/4 Hat Antalya 86lg«i: 18 34 50 Buna Bölgeii: 15 14 60/3 Hat Çanaldtal* Bolg.si: 14 807 Erzurum Eölgesi: 23446 Izmır Bölgesı: 2162 19-21 24 07 Konya Bolgoıi: 17 05 93-17 01 96Trabzon Bötgesı: 23 500 Samsun Bolgcsi: 107080/81 Washington, soğuk savaş sonrasına ilişkin stratejisini yapü ABD, başka süper güç istemiyor UFLK GÜLDEMİR (Washington) - Amerikanın, soguk savaş ertesindeki siyasi ve askeri misyonlanndan birisi müstakbel süper güçlerin ABD için birer rakibe dönüşmemesini temin etmek olacak. ABD Savunma Bakanlığı tarafından hazırla- nan vc önümüzdeki günlerde Savunma Bakanı Dick Cheney tarafından kamuoyuna açıklan- ması beklenen "soğuk savaş ertesi ABD strate- jisi" adlı 46 sayfalık yeni raporun özünü bu yaklaşım oluşturu>or. Söz konusu raporda "Yeni dönemde başlıca görevlerimizden birisi, müstakbel rakiplerimizi. mcşru menfaatlerini kollamak için daha fazla rol ya da saldırgan bir arayış içine girmelerine gcrck olmadığına ikna etmek olacak" deniyor. Yani. özellikle Japonya ve Almanya'mn mcnfaatlerinin. onlann tekrar birer askeri güç halınc gclmcsini gercktirmeyccck bir şckilde ABD'nın Iiderliğindeki toplu güvenlik sistemi larafından kollanacağı vurgulanıyor. ABD, bunu. Japonya ve Almanya gibi teknolojik açı- dan gclişmiş iki ülkenin bu alanda bir arayışa girişirse sonuçlannın SSCB'den ne kadar farklı olabilcceğini bildiği için islcmiyor. Bu yakşalım. her ne kadar Amerika'nın geri- yc kalan tek süper güç olarak dünyanm polisli- ğıni.veni süper güçlerin ortaya çıkmasınıgerek- tirmeyccck bir yapıcılık içinde ifa cdeceği iddia- sına prim veriyorsa da Amerika'nın başka süper güçlerin doğrnasını islememesi. bunu mutlaka elde cdeceği anlamına da gelmiyor. ABD savunma siraiojısinin soğuk savaş erte- sindckı ilkclerini sıralayan raporun getirdiği bir başka boyut. lek başına müdahale doktrini. Gcrçi bu yeni bir şcy değil, ancak yeni kelime- lcrle ifade edilmesi bakımından ilginç. Bazı ay- nniılan önceki günkü New York Times gazete- sinde yer alan raporda, ABD'nin Körfez sava- şındakine benzer koalisyonlan her zaman kuramayacağı ya da uzun süreli yaşatamayaca- ğı vurgulanarak yaşamsalçıkarlann korunması amaayla "ABD'nin tek başına müdahale hak- kını" muhafaza edeceği kaydediliyor. Raporun doğrudan Türkiye'yi ilgilendiren bölümlerinden birisi, NATO'nun geleceğine ilişkin. Raporda, ABD'nin Avrupa'daki gü- venlik payandasının NATO olmaya devam edeceği belirtiliyor ve "NATO'nun altını oya- cak bir 'Avrupa güvenlik aranjmanının' ortaya çıkmasını önlemenin yollannı aramalıyız" de- niyor. Bilindiği gibi Avrupalılann, sadece Av- rupalılardan oluşan bir güvenlik rejimi arayışı var. Bu arayış. AT üyesi olmaması nedeniyle Türkiye'yi dışlıyor. Raporun ön plana aldığı güvenlik öncclıkle- rinden birisi, bölgesel krizkr. Bu iki bakımdan önem taşıyor: Birincisi, eğer bu krizler Alman- ya. Japonya gibi ülkelerin menfaatlerini tehdit ederse. o zaman bu ülkelerin kendilerine askeri çıkış yollan aramalan gerekiyor. ABD bunu is- temiyor. İkincisi de bölgesel krizler doğrudan Amerikan menfaatlerini de ilgilendıriyor. ABD, bu lür krizlerde polislik yapmasınm her iki tehlikeyi de bertaraf edebileceğini düşünü- yor.