Katalog

CUMHURtYET/14 DIŞ HABERLER 9 EYLÜL 1990 KÖRFEZ KRtZt...KÖRFEZ KRİZİ... KÖKFEZ KRİZİ...KÖRFEZ KRİZİ... KÖI HELSINKI Bush: Dünya Saddam'ı yenecektirBush ve Gorbaçov Helsinki'ye geldiier TÜRKİYE SSCB Dışışlen Bakanı Şevardnadze "dıp!o- maök çözum içın ge- rekırse Bağdat'a gıûeran ' dedı SSCB Başkan Bush ve Başkan Gorbaçov bugünkü süper zirve için Helsinki'ye gittiler. Bush, Helsinki Havaalanı'nda yaptığı konuşmada "dünya ülkelerini Saddam'ı yalnız bırakmaya" çağırırken, Gorbaçov, "Irak'a karşı yaptırımlann, yoîundan saptınlmaması için Başkan Bush'la buluştuklannı" söyledi. Dış Haberier Servisi — ABD Başkanı George Bush'la, Sovyet lideri Mibail Gor- baçov, bugünkü süper zirve için dün Fin- landiya'nın başkenti Helsinkı'ye gittiler. Helsinki buluşması Bush'la Gorbaçov'un Malta ve VVashington zirvelerinden sonra üçüncü zirveleri oluyor. Başkan Bush dün Helsinki Havaalanı'- nda yaptığı konuşmada, "dünyanın Irak'- ın Kuveyt'e karşı saldırganlıgını yenebile- cegine emin otdugunu" söyledi. Helsinki'ye dün akşama doğnı gelen Başkan Gorbaçov ise yaptığı kısa konuşmada, "Irak'a karşı gerçekleştirilen uluslararası yaptınmların, başka getişmelerk yoîundan saptınlrnaması için, Başkan Bush'la zirve yapmalanmn ge- rekli olduğunu" söyledi. Gorbaçov şöyle devam etti: "Başkan Bush'la larihin önemli bir anında buluşuyoruz. Bu tarihi donem- de Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesinid yol aç- tığı krize, Birieşik Amerika ve Sovyetler Birliği'nin yaklaşımlannı gözden gecinnek çok onemlidir". Başkan Bush'la bugün yapacağı zirvenin "başanlı olmasıru" dileyen Gorbaçov, Kör- fez'deki durumu "ciddi bir kriz" olarak ni- teledi ve "Başkan Busb'Ia kriz konusunda sık sık temas halinde idik. Ama, buluşup, karşıuklı koauşmamız gerekli idi. Onun için buradayız" şeklinde konuştu. Helsinki'ye Gorbaçov'dan önce gelen Başkan Bush ise dün sabah havaalanında yaptığı konuşmada, "Irak Devlet Başkanı Saddam Husevin'in yol açtığı tehlikeli gi- dişin durdurulabUeceğine inandığını" söy- ledi. AA'nın haberine göre George Bush, "Dünya ülkelerinin Irak'ı yalnız bırakma- ya ve Devlet Başkanı Saddam'ın saldırgan- hğını reddetmeye devam etmeleri halinde daha banşçıl, istikrarlı ve giivenli bir ulus- lararası düzenin oluşturulması için köşe ta- şını yerleşCirebiliriz" dedi. Bush, "Burada ben ve Başkan Gorbaçov, bu haksız saldırganlık karşısındaki yakla- şımımızı güçlendirmek umuduyla bir ara- ya geliyoruz" şeklinde konuştu. ABD Başkanı Bush, bugün yapüacak do- ruk toplantısının büyük bir bölümünde Körfez krizi ve Irak askerlerinin Kuveyt'ten çekilmesi konusu üzerinde durulacağını kaydetti. Bush, acele olarak düzenlenen gayri re,s- mi dorukta, Doğu Avrupa'da komünizmin çökuşünden sonra oluşan Yeni Avnıpa'run, Gorbaçov'un SSCB"deki reformlannın ve silahsızlanma konulannın da ele alınacağını bildirdi. Geçmişte birçok bölgesel çatışmanın so- ğuk savaş sırasmdaki anlaşmazlıklar dola- yısıyla ortaya çıktığını kaydeden Bush, Irak'ın Kuveyt'i işgali karşısındaki ulusla- rarası tepkinin, durumun ne kadar değişti- ğini açıkça ortaya koyduğunu kaydetti. Bush, Helsinki'ye gelirken uçakta gaze- tecilere yaptığı açıklamada da Sovyet lideri Gorbaçov'dan, SSCB'nin Körfez'e asker göndermesini istemek gjbi bir düşüncesi ol- madığını söyledi. Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanı Ednard Şevardnadze, Körfez krizine diplomatik ço- züm bulabilmek için gerekirse Irak'a gitme- ye hazır olduğunu söyledi. AP'nin TASS ajansına dayanarak bildirdiğine göre Şe- vardnadze, Tokyo gezisinden dönerken ga- zetecilerle yaptığı sohbette, bugtln Helsin- ki'de yapüacak süper zirvede Başkan BnsbA la Başkan Gorbaçov'un Körfez krLzinde Araplara daha fazla rol verme konusunu da ele alacaklarını tahmin ettiğini söyledi. Şe- vardnadze, Körfez krizi için uluslararası konferans toplanması önerisini de yineledi. Şevardnadze bu konferansta, Arap-tsrail an- laşmazlığı Ue Lübnan sorununun da görü- şülebileceğini söyledi. Arap ülkelerindeki zenginliklerin tüm Araplar arasında yenıden paylaşılmasmdan söz eden Irak Devlet Başkanı Saddam Hii- seyin'in, işbaşına geldiğinden bu yana yak- laşık 400 milyar dolan silahlanma ve Kör- fez savaşı için harcadığı bildirildi Mısır'da yayımlanan October dergisine göre, Saddam Hüseyin'in işbaşına geldiği 1979 yüında 70 milyar dolarlık doviz rezervi olan Irak'ın şu anda sadece Batılı ülkelere 40 milyar dolar borcu bulunuyor. BUSH'UN SÜPER ZİRVEDEN BEKLENTtSİ: Saddam'a karşı ortak tavırBaşkan Bush, bugün Helsinki doruğunda iki süper gücün Körfez konusunda büyük çapta görüş birliği sağlayacağını umuyor. Eğer bu beklenti gerçekleşirse ABD ve Sovyetler, 2. Dünya Savaşı'nın bitiminden bu yana ilk kez büyük bir uluslararası kriz konusunda ortak tavır almış olacaklar. ABD dorukta, SSCB ile yüzde yüz görüş birliği sağlamak peşinde. Bush'un dorukta, Moskova'nın Körfez'e asker göndermesini isteyeceği yolundaki haberier ise doğrulanmadı. ABD'nin dorukta öne süreceği talepler arasında Sovyetler'in Irak'taki 200 kadar askeri danışmanını çekmesi de bulunuyor. UFUK GÜLDEMtR WASHINGTON — Helsinki Doruğu'na doğru ABD'de hava, birbirine paralel iki çizgide gelişiyor. tlki Amerika ve Sovyetler 1 in, Körfez krizi konusunda doruktan, bel- ki ayrıntılar dışında büyuk ölçude görüş bir- liği içinde çıkacaklanna VVasriington'da âde- ta kesir. gozle bakılıyor olması. tkincisi de ABD Başkanı Bush'un bir yandan Gorba- çov ile görüşmeye hazırlanırken diğer yan- dan Körfez'e yaptığı askeri yığınağı hızlan- dırmış olması. 1) Helsinki Donıgu: ABD Başkanı Ge- orge Bush, Beyaz Saray muhabirlerinin dün- kö gazetelerde yayımlanan yazılanna göre Helsinki Doruğu'na iki süper ülkenin Kör- fez konusunda büyük çapta görüş birliği sağlayacağı umuduyla gidiyor. Eğer bu bek- lenti gerçekleşirse, ABD ve Sovyetler, Ikin- ci Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk kez bu- yük bir uluslararası kriz konusunda ortak tavır almış olacak. Bu tavır ile birlikte Mos- kova, son 40 yıllık Ortadoğu politikaları- nın ana prensiplerini de bir kez daha "mazide" bırakmış olacak. Bu durum Gor- baçov'un bugüne kadar izlediği dış politi- ka çizgisi ile uyum içinde. Çünkü Sovyet- ler 1967'den bu yana hiçbir ilişkisi olmayan lsrail ile ilk kez Gorbaçov yönetimi altın- da gayri resmi ilişki kurdu. SSCB, yine bu dönemde Avrupa'ya uzanmış uzuvlarını ke- sip attı. Bu bakımdan Gorbaçov'un Helsin- ki Doruğu'ndan Amerika ile görüş birliği- ne varmış olarak çıkması, bugüne kadar iz- lediği dış politika ile çelişki arz etmeyecek, aksine Saddam Hüseyin'i kollar bir tavır al- ması dunyayı şaşırtacak. Moskova, şu ana kadar bazı aynntılar dışında Körfez'de Batı ile birlikte hareket etti. Örneğin Irak'ın Ku- veyt'i işgalini "uluslararası hukukun açık- ça ihlali" diye niteledi. Washington şimdi Moskova'nın "lelaffuz ettiklerinin atacagı adımlarla uyumlu olmasını" istiyor. Buna da Washington'da Shakespeare'in Unlü oyu- nunda geçen bir pasaja atıfla "Hamlet formülü" deniyor. Ancak eğer dorukta ABD beklentilerinin dışında gelişmeler olup da Irak'ın davranı- şmı kınayacak ortak bildiride iki süper ül- ke arasında görüş aynlıkları, hatta nüans oynamaları belirirse, doruktan Bağdat'a gi- decek mesaj, beklendiği kadar "giiçlü" ol- mayacak. Bubakımdan Amerika dorukta SSCB ile yüzde yüz görüş birliği sağlamak peşinde. ABD'nin kıdemli silahsızlanma uz- manlarından Ken Adelman. "F.ger Bush do- rukta en ufak bir anlaşmazhk çıkabilece- gine inansaydı, bövle bir doruğu istemezdi" diyor. ABD basınında yer alan haberlere göre Bush'un doruğa götürdüğü talepler arasın- da Moskova'nın Körfez'e asker gönderme- si de bulunuyor. Ancak bu haber resmi Amerikan makamlarınca doğrulanmıyor. ABD'nin taleplerinin arasında Sovyetler'- in Irak'taki 200 kadar askeri danışmanını geri çekmesi de bulunuyor. Ancak Mosko- va'nın bu talebe bir süre daha direneceği ileri sürülüyor. Fakat bu direncin doruğu gölge- leyeceği de sarulmıyor. Askeri danışmanlar konusunda ince bir nokta var: Amerika, Sovyet danışmanların Irak'taki varhğı ko- nusunda bugüne kadar fazla gurültü yap- maktan çekindi. Bu, iki nedene bağlanıyor; Birincisi bu elemanlar gerçek anlamda da- nışmanlık yapmıyor. Ikinci neden ise Ame- rikan basınında yer alan bir iddiaya göre Mosko\a bu damşmanlardan aldığı askeri istihbaratı Batı ile paylaşıyor. Bunun karşılığında Sovyetler ABD'den ne alacak? Her şeyden önce Sovyetler, doru- ğa bundan 10, 15 yıl önceki gibi güçlü kart- larla gelmiyor. örneğin Henr> Kissinger, 1973'te Ortadoğu'da ateşkes sağlamak için Moskova'ya uçmak zorunda kalmıştı. Bu- gün için böyle bir durum yok. Gorbaçov ay- rıca Helsinki'deki müzakere masasına, ar- kasında tüketici kuyrukları bırakmış, mu- azzam ekonomik sorunlar eşiginde olan bir ülkenin lideri olarak gidiyor. Biraz da bu yüzden Amerika'daki muhafazakâr çevre- ler Helsinki doruğunu, Gorbaçov'a yapıl- mış bir "liituf' olarak nitelendiriyor. Bu ko- şullar içindeki Sovyetler'in-Körfez konusun- da Batı dışında farkh bir çizgi tutturması- nın olanaksızlığına dikkat çekiliyor. ABD- nin de Moskova'nın bu tuturaunu değerlen- dirip Batı'ya, Moskova ile ekonomik işbir- liği için "start" vermesi bekleniyor. Zaten Beyaz Saray sözcüsü Martin Fitzwater'ın, Helsinki'deki dorukta Moskova'nın bu yön- deki taleplerine sıcak yaklaşılacağı yolun- da bir açıklaması mevcut. 2) Askeri ytğınak: ABD Başkanı Bush, bir yandan SSCB lideri Gorbaçov ile Flel- sinki'de görüşmeye hazırlanırken diğer van- dan Körfez'deki askeri varlığını genişletmeyı sürdürüyor. Uygulanan ambargodan sonuç alınıncaya kadar ABD'nin Körfez'de muaz- zam bir askeri güç finanse etmesi, Ameri- kan iç politika sorunlan bakımından hayli zordu. Bush'un taliraatıyla bu sorunu çöz- mek üzere dünya turuna çıkan Dışişleri Ba- kanı James Baker ve Hazine Bakanı Brady- den olumlu sinyaller gelmiş olması, Ame- rikan askerinin Körfez'de daha "kompleks- siz" kalmasıru kolaylaştırıyor. Baker'ın sa- dece Kuveyt Emiri'nden kopardığı 5 milyar dolar hem Amerikan askeri gücünün yıl so- nuna kadar Körfez'deki fınansman sonınu- nu çözüyor hem de krizden zarar gören Türkiye, Ürdün ve Mısır'ın imdadına yeti- şiyor. önceki günkü New York Times'ta Amerikan askeri gücünün 15 ekimden iti- baren taarruz yeteneği kazanacağı kaydedi- liyordu. Helsinki Doruğu'ndan SSCB ile an- BAĞDAT'TAN ZİRVEYE MESAJ Saddam: Kuveyt'ten çıkmayacağız SICAK tLGt — Başkan Bush, Başkan Gor- baçov'la buluşmak için dün gittigi Helsin- ki'de Finlandiyalıların sıcak ilgisi ile kar- şılandı. (Fotograf: Reuter) laşarak çıkmıs, Körfez operasyonunun fı- nansman sorununu çözmüş ve 15 ekimden itibaren de taarruz yeteneği kazanmış Ame- rika'nın Körfez'deki "seçeneklerinin" önü- müzdeki ay ortalanndan itibaren artacağı anlaşıhyor. Yine önceki günkü New York Times'ın "üsl düzejde Beyaz Saray ve Sa- vunma Bakanlığı yetkilüerine" atfen bildir- diğine göre bu seçenekler içinde ağırlık ka- zananı, "saı«ş" seçeneği olursa şöyle cere- yan edecek: ABD ilk 38 saat içinde, güdüm- lü füzeleri, yüzlerce uçağı ile Irak'ın hava gücüne çullanıp tamamen imha edecek. Göklerde hâkimiyet sağladıktan sonra da helikopter ve tank avcısı uçaklarla Irak'ın tanklan avlanmaya başlanacak. Aynı habere göre ABD Genelkurmay Başkanı Colin Po- well, Vietnam Savaşı'nın ABD'nin tam gü- cüyle çullanmaması nedeniyle kaybedildi- ğine inandığından Amerika, Körfez'de çı- kacak olası bir savaşta Irak kuvvetlerine var gucüyle yüklenecek. BAĞDAT (Cumhuriyet) — Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in dün akşam TSİ 20.00'de Helsinki'de bulunan SSCB ve ABD liderlerine yönelik olduğu açıklanan bir mesajı yayımlandı. Irak ordusunun zor- la Kuveyt'ten çıkarılmasına çalışılmasının bölgeyi kaosa surtikleyeceğini söyleyen Sad- dam, ABD Başkanı George Bush'u BM ambargo kararına sebep olmasından dola- yı "kalpsiz" olarak niteledi. SSCB Devlet Başkanı Mibail Gorbaçov'un da Bush'un aksine "adil ve haklı" bir tutum benimse- mesini ısted.. Liderlerin görüşmesi Bağdat'ta yöneti- min dikkatini Helsinki'ye yöneltti. Bush- Gorbaçov zirvesini savaşın önlenmesi için bir umut olarak değerlendiren Saddam Hü- seyin yönetimi, bu zirveden ABD'nin ola- sı bir askeri harekâtını engelleyecek bir so- nuç çıkması durumunda Moskova'nın Or- tadoğu Barış Konferansı önerisini destek- leyecek. BM Güvenlik Konseyi'nin üç daimi üyesi ABD, Ingiltere ve Fransa ile ilişkileri çok gergin olan Bağdat diğer*iki üye ülkenin başkenti Pekin ve Moskova'dan "banşçı çöziim" için istediği desteği aldığına ina- nıyor. Irak Dışişleri Bakanlığı'nın Fransa'yı protesto eden açıklaması sonrasında 18 Fransız işçisinin gözaltına alınması, Bağ- dat'taki gerilimi arttırdı. Türk gazeteciler de bütün karşı girişimlerine rağmen pazar- tesi günü ülkeden çıkarılacaklar. Bu arada savaş hazırlıkları çerçevesinde Irak, 47 ya- şının altındaki bütun ihtiyatlan silah altı- na çağırdı. Saddam'ın konuşması Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin dün akşam Irak TV'sinden sözcüsü Mithad Murad aracılığı ile SSCB ve ABD liderle- rine seslendi. CNN aracılığı ile tüm dünya- ya iletilen ve 25 dakika süren program In- gilizce altyazılı olarak sunuldu. 6 madde şeklinde sunulan Saddam'ın mesajında, Irak'ın Kuveyt'ten zorla çıkarılmaya çalı- şılmasının bölgeyi kaosa sürükleyeceğine dikkat çekildi. Irak lideri "Bölgedeki durumu 2 Ağus- tos 1990 tarihinden önceki konumuna dön- dürmeye yönelik herhangi bir çaba, petrol zengini Ortadogu'yu kaosa sürükleyecekür" dedi. Bush'u, BM ambar- go kararının çıkmasına öncülük etmesinden dolayı "kalpsiziik"le suçlayan Saddam Hü- seyin, Gorbaçov'un da ABD liderinin ak- sine "adil ve haklı" bir tutum almasını is- tedi. Saddam, SSCB liderinin "tüm dün- ya politikacılannın ABD'nin dünyanın tek giicü olarak ortaya çıktıgı bir anda Sovyet- ler Birliği'nin süper güç konumu hakkın- da kuşkuya kapıldıklannı unutmamasını" istedi. Irak lideri, kendilerinin hiçbir Avrupa ül- kesine saldırmadığını, onlann haklanna ve- ya çıkarlanna zarar vermediğmi de kaydet- ti. ABD ve SSCB liderlerinin herhangi bir karara varmadan önce, şu anda bölünmüş de olsa tek bir Arap ulusu olduğunu dik- kate almalarını istedi. Saddam, Kuveyt'in Irak'ın, Kuveytlilerin de Irak halkının bir parçası olduğunu belirtti. Körfez krizınin başından bu yana Geor- ge Bush ile Mihail Gorbaçov arasında ger* çekleşecek ilk görüşme Irak için ABD'nin kendisine karşı güç kullanmasının önlenme- si açısından büyük bir önem taşıyor. Av- rupa Parlamentosu Başkan Yardimcısı Ro- berto Formigoni'nin "savaş karşıtı" basın toplantısına buytik yer veren Irak gazete- lerine göre, SSCB, Çin Halk Cumhuriyeti ve bir çok arap ülkesinin etkin politikacı- lan ABD saldınsına karşı birleşti. Irak'ın başkentindeki Batılı diplomatla- ra göre, Dışişleri Bakanı Tank Aziz Mos- kova ziyareti sırasında, Başkan Bush'tan "askeri harekata girişmeme" güvencesi alınması koşuluyla SSCB'nin önerileri doğ- rultusunda müzakereye yanaşacaklannı bil- dirdi. Batılı diplomatlar, Irak'ın BM Gü- venlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ile Or- tadoğu ülkelerinin katılacağı bir uluslara- rası konferansta, Kuveyt sorununu görüş- meyi kabul etmesinin, "ABD tehdidi kar- şısında bir geri adım" olduğunu belirtivorlar. ISTANBUL BÜYÜKŞEHİRBELEDİYESİ İSKİ ISTANBUL SU VE KANALİZAŞYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÜÜKÜÇÜKÇEKMECE BİYOLOJİK ARITMA TESİSÎ İNŞAAT YETERLİLİK DUYURUSU KÜÇÜKÇEKMECE BIOLOGICAL TREATMENT PLANT CONSTRUCTION PRE-QUALIFICATION ANNOUNCEMENT İSKİ, Istanbul Su ve Kanalizasyon Ida- resi Küçükçekmece'de yapüacak Biyolo- jik Atıksu Antma Tesisi'nin 1. aşama in- şasını ihaleye çıkarmak istemektedir. thaleyi kazanacak firmalardan antma tesislerinin tamamlanması, 3 yıl süreyle çalıştınlması ve İSKİ personelinin sistem- lerin işletümesine ait tüm konularda, ida- ri ve bakım-onanmında yetiştirilmesi is- tenmektedir. Bahis konusu işlerin detay mühendis- lik hizmetleri uluslararası danışmanlar Watson Havvskley, Motor Columbus ve Temel Mühendislik'in oluşturduğu Wat- son Motor Temel tarafından yapılnuştır. Antma işleri tam biyolojik antma, ça- mur antma ve su giderme konulannı kap- samaktadır. 1. aşamada yapılacak tesis- lerin nominal kapasitesi 1 milyon nüfus eşdeğeridir. Yeterlilik için katılmak isteyen şirket- ler veya ortaklıklar gerekli evraklan 10 Ekim 1990 günü öğleye kadar teslim et- melidir. Yeterlihk koşullan hakkında da- ha fazla bilgi almak, istenen bügüerin su- nulması için oluşturulacak format şekli ve antma tesisleri üniteleri hakkında de- tayü bilgiler ISKl'den elde edüebilecek- tir. Gerekli istekler telex ile veya fax ile yapılabilecek, cevaplar başvumda bulu- nanlann isteğine bağlı olarak fax ile ile- tilecektir. Yeterlilikte, sadece bu bilgüe- ri talep eden şirket veya ortaklann yeter- lilik başvumları dikkate alınacaktır. Başvurularda başlık olarak "Küçükçek- mece Atıksu Antma İşleri Yeterlilik, ya- zılacak ve aşağıdaki adrese postalanacak- tır. Application should be headed "Küçük- çekmece Sewage Treatment Works - Prequalification" and addressed to: İSKİ Genel Müdürlügu Aksaray Istanbul TÜRKİYE Telex No: 31293 ISU TR FaxNo: (90) 1-588.39.18 İSKİ, Istanbul Water and Severage Administration intends to ıssue Tender documents for the constnıction of the fırst stages of sewage treatment vvorks at Kücükçekmece. The treatment vvorks wül be the subject of civil, building mecha- nical and electrical works. The success- ful Tenderers will be required to commis- sion the treatment vvorks on completion, to operate them for a period of 3 years and to train İSKİ personnel in all aspects of their operation, management and ma- intenance. The works have been the subject of de- tailed design by international consultans Watson Motor Temel, an association of Watson Havvskley, Motor Colombus and Temel Mühendislik. The works comprise full biological tre- atment and sludge treatment and dewa- tering. The first stages each have a no- minal capacity of 1 million population equivalent. Companies or Joint Ventures wishing to be considered for prequalifıcation must submit the necessary documentati- on by midday on 10 October 1990 Furt- her infonnation on prequalifıcation cri- teria, the format for submission of the infonnation required and the treatment vvorks components are available from İS- Kİ Requests for these may be made by telex or fax and will be transmitted to co- mpanies by fax according to the request of applicants. Only prequalification sub- missions from companies or Joint Ven- tures requesting this infonnation will be considered.