Katalog

CJMMURİYET 22 Mayıs 197fl M. Cevdet Andav'Ia "Teknenin Ölümü,, kitabı üstüne konuşma 'YENİ BİÇİMLER, YENI KONULAR DENEMEYİ SEVDIM HEP..,, Gırnata'ya hiç gitmemiş olanın baladı FEDERtCO fURCtA LORCA İÇİN Drnlzlerce, o%alarca, dnfclarra ıızakta' Ağarmıs naçlarımı bajkaları jorüyor ştmdl. Hlç ırltniedlm Gırnata'ya. Afcırmıs saçlarını, \okolm115 ^llarını Yokolmuş rski krçlynllarmı bıüurdum ama Hlç gormedlm Gırnata'Ti. Ye»il bir ısık dalı ıızatın hana Kı^a bir ıti/Rİn dortnala adımlar \crin. Hlç (ritmedim Gırnata'^a. Hanfci duşmanlar tutnıu; kalelerinl? OifürlüıJu ^anknor mıı rüzgarda? Hlç Kİtmediın Gırnata^a. Klm tutuklamış bahçolrrini" Çesmelerin akısına kım rincir \«rmuş7 Hiç (törmedim GırnaU vı. Oelln. hlç (fitmfmiıj nlnnlar Oirnata'ya. Kan var orada. henl çağıran kan Hlç gltmedlm Gırnııta'>a Karde«ilmin kanı durııynr nrnds Pefnelerde haftlarflft, pıııarlarria kan \»r. Miç cllmedlnı <>ırnata'\a Pnntıımun kanı var defııe vapraklannda. Dmıro'fla k«n ^ar, (•nıtl'de kan v»r. Hiç grirmedım Gırnata'jı Yilrek de \iifedlr «urlar vücejae. Daglftrdan nhun, denİ7İerden, ovalarrlan olsun, Glreceglm Gırnata'ja eller yukarı,, KlTAPLARDAN KORKAN BİR İKTIDAR SuĞLIKLI BIR IKTİDAR SAYILABILIR MI HİÇ? KORKAN BIR IKTİDAR, İKTIDAR OIMAK GÜCÜNÜ YİTIRMİJ DEMEKTİR MATBAANIN ICAT OLMASINDAN BU YANA ÇOK KIÎAPLAR KURJUNA DİZILMİJ, ÇOK KITAPLAR ÇARMIHA GERILMI5, ÇOK KITAPLAR SL'RGÜN EDILMISTIR NE VAR Kl, BU BASKl, IKTIDARLARIN ISTEMEDIKLERI KITAPLARIN ÇOGALMASINA ENGEL OLAMAMIJTIR. Şıırım ıçın gerekli bulduğum hümanizmayı eski Anadolu'da aradım,, Konur ERTOP Teknenln öltimü kitthınııla 1976 Ytditepe Şllr Armafiam'nı kazanıiınız Bu yapıtınız, »ilr dunvamırdakl ünunilzün Garlp Hnrrkrtl'vle basladıgı frnrrinünde tutulurid. daha onorki şlırlnizden ayrılan yrfnler RÖsteriynr öte vanrian rtiyalektlk maddeclUgr. dlle, topluma, eskl Anaclolu u>K:ar)ıklanna İHşkln Koriıslrrlniz bakımındaıı nknrunii7un artık Ivl tanıdığı blr sllr hütiınü krndlnl siırdürüyor Slz, Teknrnln Ölttmu'nu rskl şltrinlzle ilişkllerl \c ondan ayrılan yanUrı bnkımindan nasıl drgerlendlrlvor«iunu7? «Teknenın ölUmtl» adlı son şiir kitabımdakl şıırlerle nskı şiirlerım arasında ayrılan vanlar dolayısıvle açtığınır sonın gerçekten de sıırımi7İn daha dogrusu ozanlarımi7in bir Ö7elliğıno deftınmektedtr Bızım ozanlarımi7in çogıı süreklı bir değışim sürec t içınde bulunmıışlaı dır Bu, çağdaş şıırımızin bir karaktfrl olarak alınsa yendır Ama eskıden dyle degıldl, sozgehşı Dıvan ozanlarında bdyle bir degışmeden, gelışmeden s<iz edileme7, Halk şııri içın de dıırıım ovled r Dftha yakına golelım örnegın Ahmot Haşım'ı, Ahmet Haşim yapan bir şıır vardır, o kadardır Yahya Kemal de dejjışiyor gıbı gorunen ise, konudan konuva geçıçın, 7amandan znmana geçışın uyandırdığı bir aldanmadır Diyebıliri7 kı bütün şıırleri bırarava getırllmiş çolc yanlı btr ozan bizde bir bUtünlük duygusu uvandırır, çunkü bıkış aynıdır Bİ7İm çagdaş ozanlarımız ıse değışmeyı ve değıştıklerim göstermoyi sevdiler Bana gelince belkı ben de bu genel tavrın lçındeyim, ama şurada hemen söyleyeyım ki, Garip şıirı artık grçmışte kaldı, yapacağmı yaptı o şıir Ben yenl Diçımler, venı konular denemejı sevdım hep özellik]e son vıllarda, rizellıkle aradım yapı çalışmasını Şıırde oskımiş olmanın verdıği bir duygu mudur. saglam kuruluşlar daha çok çektyor beni Okuduğum şiirlerde de oı te gbzümun cl(İ7eni bıçımı yakalamasını anyorum Sonra da bazı duyus ve RörıMari son şilrlerimde tema olarak kullanmayı denedım Çok yanlı olmayı is tedim, o şiırleri yazarken bir kıtap bUtUnlinU dlişündüm dıycbılırım E'îkı şıırlerımle benzer olan ve olmaydn yanlaıı div>rdan bakan birı daha ıvı gürebıhr Kltabınızda e^kl ile >cnl, tarlh ıle çağdaş laşarn bırle?l\or Omcğııı Troya'lı kalıramanlarU KnıciKİu oykÜRİınbn kalıramanı yanyana (trllyor. Şllrln oteden beH üglnç tcmalnrındnn hııl olan «aıınjn» Uınasını bu tur şurlerintzde ııasıl değerlcndlrdlğinlzl anlatır mısıni7' «Zaman» bir tema olaıak benı ppeydır etkılemektedır Buııu bır felsefı sorun olarak ele aldığımı s>aumak yaılış olın, her çeşıt felsefı görü:?, bu 5.ıırın çı kış noktası olabılır Zaman sorununa golmoe, ÇOK kuşku uyandırıcı bır kategorıydı bu ve gcrıye gıdıldıkçe olayların ve kışılerin sırası bozuluyoıdu, ya da bu Mia onpmını yıtınyordu Böylece ben Anadolu için yeğledığim taııh görüşünu ortaya çıkarmaya da bır olanak bulmu* oldum «Troya Önünde Atlar» adlı U7im şiırimde Koıoğlu'yu, Ali'yı, Menelaos'u bıraraya getırebıldım. Mitoloıçva her zaman şlirin Bnemll kavnaklarından biri olmuıjlur. Slıl dejtitlk blr mltoln^a dtıııyasına, eski Anadolu')a, Hltit, 1riK \b kaynaklarına yönelten ctmen ne oldu? Bu kavnajtın bunün biztm lçln oncmi ve taşıdiRi zenifinllkler nelerdjr' Antık Anadolu eskıden ben merak konumdu Yahya Kemal kendını Osmanlı ile •jınulamı&tı, Kavafıs Hel lenistık donemcien esınleniyordu, deyim ypnnde ıse, ben de şiirim içın gerekli bulduğum Hümanızmavı es kl Anddoludd aıadım Onun üstünde (,ahşırken, gunumu7iı yazdıgım duygusuna kapılıyorum B^şka tur lüsü de ışe \aıamazdı zaten Hitit'ten Fnny.ı dan Lıkyadan bır kıç.1 ya da bir olav anlatııken kendımı o zamanda, o olayı günumuzde vaı savıyorunı Bund.ın onceki soıuria Ditaya attıgınız «zaman» teması, bovlete benım mıtologya merakımla biıleşiyor Zamanın geçışinin kaldırılıvpımesı bu eskı masallaıa bırden bıı gun. cellık kd/andıuveriyür Eıı önemlısi de ya^aın ıle olümli biıbuıne kar^tnıyor, ikısı arasındaki zıtlığı orta dan kaldırıyor feon kltabımdakl şıırlerm birçogunu bu üçlü bakış avıklamaya \ardım eder sanırım BıiKunkü Türk »lirlnl besleyen ka>naklar sizce nelerdlr? !5lırımİ7İn hanRİ kavnaklarla tlaha yakın b»Bİnr kurması dzlenir? BugUnku Türk « m ya da kısaca Turk şiiıi, genç blr şıirdır Bunu çok kez yazdım ve hep ysıdııgandım Blr ulumn ^ıırı, kendı dilı ıle başlar, bi7im dıllmızın snre gırmesı ise Halk *iiri dcdıKımız donem bır yana bınkılıruı. vemdır Ne y^palım ki. Dıvan »ıırıı Ribı Hnlk şıırı de bı/tm vent şiuımızı etkılememi!,Uı Buım yeni snrimizın lıaşhca nıteligı bir «birev»ı şiıri olrnasıdır Dıvan ve Halk şıırleri, bir anlamda «kollektıfoti, imzalara kaı^ın Çagın oıtak begenısidtr orada egemen olan Ovsa Türklye son elll yıl İÇinde «yenıden doguş.mnu yaşıyordu ve her «yeniden doguş» olayında oldugu Ribı, «bııev» çılrmıştır o.taya Bakmayın «bırey» sozcügüne kar ? ı dııvulan tedirgtnlıge o tedırgınlık bıle^ «bgtnlıge o g ^ ? bır bır s,1r» dev«nınl kullanııken ?ey»ındir A/ bır s,1r» dev«nınl ku ?ey»ındir A/ onre ^ lt bıreyın k d i l kendislnı aİRilamasındnn çıkan snıı «nlatmaK amacını guduyordum Bu şurın kayna vHn çok degışık ve yaygın oldu Batı $ııri en başta rol o\nadı Ama dlyebılin/ kı, son PIH yıl ıçınde şıınmız artık etki tepkı oluşumu ıle normal voluna girmiştır onun tarıhi başlatılmıştır Bundan sonra Dıvan şiiri de, Halk şıırı de daha kışillkli olarak kaynaklajtınlabılır tldnrl Yenl hareketlnden »onra »llrlmlıln B«Hglnıl hanKİ nlteliklpri Köütermijtir? Guniımıi7 Türk şlirlnin, tophımumuzla ili»kisl konu^ıında ne düsünüyorsunuz? lkinci Yeni diye adlandınlan sıir akımının açıklaması da var bır oncekı yanıtımda Anadılımıze daya nan çiırlmiz dıyalektik bir gelişim içıne girmlştır C* rıp akımı Hececilerin açtıftı çıgıra karşı çıkmıştır, lkın. rı Yeni, Garip şiirine tepki ıle doğdu Gerçekte Garıp şıjrının îkıncı Yeni'cılere «basit» gorunen .an! sulan dırılmış bir ozanra duyarlığa tepkinin anlatımı idt Ama dofcrusunıı söylemek gerekırse o şıır, >alni7ca bu degıldır, o şıırde en karmaşık anlatım ve duyarlılık bıçimlerınin brneklerı vardır hatta bu bakımdan onrtl bıle olmuştur o &ıır Şunu anlatayım o şiırı «anlamsız» diyn eleştirmişlerdi BütUn venilıklerın başına geltr bu Fakat sonra bakarsıni7 o anlamsi7 sayılan surın blltUn gızlerı çrtzülmüş, butün anlamları bır bir ortaya konmuvtur î*te. burada şıırın hnlk ıle ılışkısi konu<;una kendılığınden geldık Şiir ve genellıkle sanat akımları, daha taze ıken değil valnızca halka, aydınlara da va bancıdır, 7aman ve egitım bu yabanrılığı ortadan kaldınr Halk içlıı dıjerek sanatı edebıvatı «kolay»laştırmamalıdır Bızım toplumumu7un şımdi geçirmekte oldugu bunahmlardan bııi «kolavhk bunalımındır Sanat, edebıyat egitımi, anlayışları dııyuşlaıı sadere «doyurmak» deftıl «yUkseltmek» amacına yoneliktir Şu da var, bir plancı, bır ulkenın yarıı.ını nasıl du&ılnü\orsa, hır vınatçı da bir o?an da yarının «begenisini» kurar Sorunu güncelın biraz ustıınde riuç.unnıelıdır Bununli bır «iırln hıçbır zaman gunünde anla$ılamayacagını söylemek istedıüım sanılmasın Anlaşılır hepsı anlaşılır ama çogıı zaman «hoşa Riden»le «düşün sorunu» olarak kalan ayrıdır Zevksirlıge bayaeılıfta, orta malı olana karşı bir savaştır sanat Zeyyat SELİMOĞLU RAFAEL ALBERTı Türkçesi: ÜLKU TAMER lktidann polis kimligine burtlnme egıliml rtozunn arttudıkça ıktidarın silahı olmadık yer lere (,evrılir ve vlrmincı vüzyılın 1976'ıncı vılmda bır de bakanz kı, ıktıdar kitaba bile çevirmış sılâhını «Kltap eller yukarı1» Oysa, «keskin sirke kabma zarar verır», «dfkeyle kalkan 7ararla oturur» gibı, kitaba yönelen silâh da ergeç geri teper Yakın tarihte Hıtler de yasaklamıştı kitapları kitapları yakmıştı Ve kitapları \akarken kullandığı gar aynı akaıyakıt geri te plp bır süre sonra da Hitler'i yakmıştı bunkerının önünde SıUhların eşltlıgi ilkPsinden ayrıldı mı bir ıktıdaı en azmdan kendını küçük düşUrür, ve kendı duşmesını çabuklaştırır Kitaba karşı çıkaıılacak «meşıu» sil ılı gıne kıtaptır lktidarın, Işıne gelmeyen kitapları toplatması, yasaklama•ı değil, tam tersıne o kıtapların etkınlıgini yokedecek kitapları yayımlaması gerekir İşte buıada ktidarın çıknid^ı kendini gbsterir. Iktidftn temize çıkarmak, iktıdarı savunmak lçın ıv marlama yazacak yazarın amacı, gllniibtrlik blr hesaba dayanır Kendı çıkarı Oysa bu, sanatın tabiatına leıs düşpr VP okuyurunun ılgisindcn uzak kalır Onun ıçlndir kı, ıktıdar bu çıkma? içinde sınıılerıne yenik düşer. ve kaleme sarılacak yerde, tutar silaha sarılır: «Kitap, eller vukarı'» Kıtaplardan korkan bir ıktidar sağlıklı blr Iktıdar sayılabılır mı hiç' Korku ılp iktidarm blr nrada vaşamaları doğal degildır. Korkan bır lktidar, iktidar olmak gücünü yıtıımış demektir. Matbaanın ıcat olunmasmdan bu yana ÇOK kltap lar kurşuna dızılmış (,ok kıtaplaı çarmıha gerılmış ^ok kitaplar sürgün edilmiştir ıssi7 adala• a Ne var ki bu baskı ıktidarların istemedikleıi kıtapların çoftalma«iina engel olamamıştır. Oılnumüz iktıdarının, kültüre, sola açılmıs fıkiıleri taşıyan kltaplara karşı takındığı tavır, kavgı uyandıncıdır 1976 yılında bir ortaçağ kaîrin.ığı 2ünumuze gölgesinı dUştlrmek eğiliml ghsterlyor Ve bu eğılim tek bır tumrede bile bellı edıyor ktndlnı «Kitap eller yukarı'• Kitaplar da ımanlar gibl ağaçlar ve çiçekler gıbıriır Soluk ahp vprııler tntnnları <ild(lrmekle insan ku?ağı nasıl yokedılemezse. agaçlan kesıp bıçmeklp ypnı ve daha sağlıklı agnç laım yetışme«ii nasıl onlenemezse, çiçekleri yolmakla daha pnrlak renkll çi^eklerın bov atması nasıl durdurulama7sa kitapları toplatmak kitapları vasnklamakla da yeni kıtapların bov atması engellenemez Çunkü bu olumsuz tutuın doğadakı Uretim yasasına aykırı dllşer Kadın (.ocuk dogurur toprak bıtki Uretir tstanbul Alman T lspsındpkl ngıcncılık vıllarımız sıranında, okula girdigimızden btr sOre sonra Alman faşizmi bütün Avrupa'vı ka«iip kavurmağa dııımu^tu Barışsevsr ve baskı rejimlnp karşı yazarlaıın kıtapları dbek obek yakllıyordu Almanya alanlannda Alman dılinin en usla yazarlarındandı bunlar Thomas Mann, Carl Zuekmayrı, Stefan Zwcıg, Eric Maria Remarque Okuldaki ögretmenlerimiz arasında na7İ yonetıınını bpnimsemış ırk^ı. baskıcı oğretmen ler olduğu gibı, bu rejıme karşı olanlar da vardı Ger<,i burada, bır yabanrı ülkede, pek belli elmek istemezlerdi bu tutumlarını ama, bİ7 o bagnazlaıı, Alman ordulurı her yeni bır Ulkoyı Alman topıaklarına kattıkça, okul koridorlarm da goglls şişirerek ytlrUmelerlnden, gozlerlndeki yırtıcı anlamın daha bır parlakhga kavuşmasmdan, tanırdık ötekiler, rejımr kar^ı olanlar, boyle günlerde düşüncell ve kuşkulu görünürlerdi Go/leıındpkı soru işaretı. «Bu lşın sonu noreye vanr?» der gıbiydi bizlere. Almanca 6gretmenimiz de bu ikincl tür öğretmenlerdpndı baskı ıe|imine karşıydı Ve Alman dlluıin çagdaş, usta yazaıları deıs programlarından çıkarılmış oldugu için uzlllür, rejımın yasakladıgı bu yıızarları bizlere gızlı gızli salık \erııdı Okuldaki Almanra dersi çagdaş Alman ^azarlarının yasaklanmış olmasından ötürü, tekduze ve sıkiLi bır hava içınde sürüklenır giderdı Okıılu bıtırdıgımız gün yapılan diploma törenı, hiç unutamadıgım öğrencılık anılarım arasındadır Bütün cepheleıde gerılemış, yenık duşmuş bır Almanya'nın son gunlenydı Almanya' dan gelmıs bır mufettıç,, olduk^a kasvetli geçen bu diploma toreninde acı bıı konuşma yaprmş, okulu kjpatmak 7urunda olduklannı tıtıeyen bir sesle açıklamıştı. Zorba bır ıktidarın sonu gelmış oluyordu bövlece va işın Rarıbi, daha once blr arkadaştan ıstpmı$> oldugum bır kıtap hpmen o gun elıme ultışnııştı Stefan Zweıg'ın, Isveç'te yayımlanrnış bır t.ıtabıydı bu Almanya da yayımlanması reıınıce yasaklanmış oldugu ıçın, tsveç'tekı bır yayınevınte yııyımlanmış blr kıtap' Baskırı Alman reıımının, buıadaki, yabancı blr Ulkedeki okulu suresız kapatılırken, aynı rejımin yasakladıgı kıtabın sayfaları açılmaya duruyordu he mcn hpmen aynı saatlerde Boşlukta kftlmı^, ha\aya .avıulmuş, etkisız kalmış bır ses glbıydi o soi «Kitap, eller yukaıı!» SANAT EDEBIYAT Devlet Resim ve Heykel Sergisi Malımut CÛDA Yirml vıldanberi Devlet sergisine katılmamakla • dağa küsen tavşan>a benzedığım kuşkusuzdur Ama, kliaen bir ben olmadığıma gbre dağın vurdum duymazlığı da besbellıdir Vurgulanmalı değil rm"1 Elbette. Ancak, Devletin sergisi bir tür değer borsasma benzer Cerbeze spelcülatorler vardır Acaba gocunur lar mı ola 7 Sanınam. Bılirler kl «sur u tsrafil» gerekir Benim uyanm nekr.. Varsın vurgulayadursun, dıveteklerdır l.'Uı'lerde »anatçı suyisı az (tüzel Sanatlar Bırlijit de tek kurulustu Yılda bir Galatasarny sergısinl açar, sonra Ankaraya taşıılaıdı Gıdeılerınl Istanbul da Beledıye, Başkentte Egıtim Bakanlığı karşı lar, az çok da resım satın ahılardı Derken MUstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Bırlıftı kuruldu Biz de vari7, dediler Bu ortaklık Güzel Sanatlar Bırliğı nı tedırgin etti Arkadan D'gıubu da çıkınra keylflerı bUsbiitlın kaçlı Siz dıvorlardı Güzel Sanatlar Bırli İJi ne bütçe onaylamr onaylanmaz Ankara'va gıdıyor parsayı topluyomınuz Bu boyle sureme7 Serginızin günlinü değıştirıniz Doğrusu, başkalannın ışınp karışmaktan öte, bır saldırıydı bu Hemen kipışıverdiler Neyse kı hok kavı kapan D lı GÜ7Pİ sanatlıyı mürekkebe bulaya madı Olay. sunutçıUr arasında oiaydiu^ına .iıı£i^ma,k Ü7re MUstakiHerın çagrısı 11e yapılan blr toplantıda Reçmiş ve engelleyıci olmuştu Saratçılann gıderek çoftalması, grupların »rd arda sıralanması o/ellıkle >aıdım alma konusunrla tartışmaların artması Eftıtim Bakanlıftı 111 bezdırdı Ankara sTgnlnın karma olarak açılmasını önerdı I'yuşamadıklarmı gdrünte kendı denctımı nltında bır ^ergi tasarladı Tuzüğunun «aptanmasına uygulanma sına sıra geldıkte, zorunlu olarak, Güzel Sanatlur \kademısı nden yararlandı Bovlecp Bakanlık adına, Ctüzel Sanatlar Genel MüdUılUgU'nün ^üiumluhıgu ve Akndemı nın vonetimı altmda Devlet Resım ve Heykel Serçılerı başlndı Sergi tüüüftüno göre her egılim ve topluluktan «Rnatçılnra k.ıdlma tsıtlıgl tanmmış bviRiınp dek da hiç kısıtlHnm.umıştır Bu nıteligı ile Devlet sergıleri {Dpvnmı • Sa^fadn) ) SanatEdebiyat Çevresinde Geçtigimiz günlerde verılen «Yedılep* Şıır Odülü»nu, Teknenin Olümü» adlı şılr kıtabıyla llk oylamada Melih Cevdet Anu.ıv ka7anmıştı Oy dağılunına gure ılzeı uıde duıulan şiir kitapları ıse sırasıyla şunUr Kemal Burkay, Dersım. Hılmı Yavuz Bedrettin Üzeııne Şiırler Kemal Ozer Sen do Katılmalısın Yaşamı Savunmaya, Hasan lz7ettın Dinamo SUrgün Şıirleu Ba$ıruıı, Gok Ekin CVdeınır Asaf, Çıçeklerı Yeınevnı Anday'ın odulü, 26 mavısta Gazeterıler Cemiyeti kitaplık salonundakı toplantıda verilecek XXX Saıt Faık Hıkâye Armağam'nda ise Selim Ueri'ntn yapıtı dışında, ŞUkran Kurdakul, Tomris Uyar ve Nedim Gürsel'in vapıtları Uzerınde de durulmus Ödtllün yükseltilerek ıkne bolunmesı de. ftnerilmış Sılada «Oıhan Kemal Roman Armaganı. \.IT şlmdı En güçlü aday olarak lkı romamn adı geçıyor edehlyat çevrelennde Bir Oün Tek Başına ve Pazıye. XXX Oslo da yayımlanan Rasar derglsınde «Yeni Tıirk OykUoülUgU.ne de yer verndi. Bernt Brendemoen Kakir Baykurt (Sınırdakt Ö1U) Ftiruzan (îskele Parklanndî» ve A717 Nesin'den (Altı Kişive Bır Kadın> bırpr öykU çevırdı, aynca bır de inceieme yazdı. XXX Beş yıldan beri Nıs kentmin dağıtmakta olduğu Branko Mılkovıç şıır ödülünü bu yıl Vasko Popa kazandı Vasko Popa, gpçen yıl yayımlanan >Kurt Tuzu» adlı şiir kıtabıyla ödüllendirilmes e deger gorüldü XXX Sofva'da yayımlanan aylık BultPn sinde, Ömer taruk Toprak'ın «Fal» öykusü de yer alıyor Yazarın geçtigimiz yıl ya^ımlanan Karşı Pencere» adlı kitabından *eçılen 6ykuyü Bulgarcaya Yordanka Stefanova çevirdi. XXX Sanatçıların kıtaplannı tmralamaları, gördUgtl İİRi Ü7erıne sürdürUlüyor. Bugün Kadıköy'dekl Gençlik Kitabevinde B»kir Yıldız kıtaplaunı lmzalıyor. Son kıtaoı «Insan Posası. da bunlar arasında. Pazartesi gunü Ise A Kadir, 1519 arası Nışantaşı'ndakı Akademl kitabevinde kıtaplaıını ımzalsyneak Aynı gun Cagaloglu'ndaki önril Kltab evınde de. Hikmet Çetinka'ia. TDK Ropor taı D.l ÖdUlU'rni kazanan «TUrkıve Gerçegi. adlı kitabını, hakkt GUmllstaş ıse, •Arâyı>adlı romanını 11 18 arası imzalayacaktır. XXX BugUne dek Amerıka ve Fransa'da çeşıtli sergller açmı$ olan genç Fransız fotoğraf sanatçısı r'lorence Gruere Ertem KU1 tür Merkezi'nde .DtlşUmdekl Fotoğraflaı Sergisı^ni açtı Sergi süresi, 21 mayıs i hazıran KOMPOZİSYON A ARAD KİTAP.. KITAP.. KİTAP.. YASADIĞIM GIBİ, AHMET HAMDI TANPINAR, OERGAH YAYINLARI, 466 S , 15 LIRA Son yıllarda salt romanlarıyla gundeme gelmedi Tan pınar Cejltlı dergı ve gazetclerdc vayımladığı deneme ele^iirilerı de kıtaplaştırıldı, bır dujunce adamı olarak belırdl Batı kulturunu ozuınlemı;, kendı kulturunün kaynaklarını araftıran ve Doğu Ile Batı nın bıleşlmlna ulaş maya calış.in bır dusunco adamı olarak l^te, «Yaşadıgım Gıbi», Tanpınar'ın turell yayın organlarındaki yazılarını kapsıyor Dr Bırol Emil yayıma hazırlamı; Oencme <e oleıtirilcrın konularına gore kumelendlrlldigl vapıl yedi bolumden oluşuyor Intan ve Ce nııyct, insan ve Otetl, Uç Şehlr (Istanbul, Burta, Maraj), Paris Tesaduflerı, Türk Edebiyatı, Muiiki, Plastik Sanat lar, Kitaba ayrıca ıŞahısl.ir» ve «Eserler» ındeksı cle ek lcnmıs Okunmalı. AH BEYOĞLU VAH BEYOÖLU, SALAH BIRSCI., SANDER YAYINLARI, 320 S , 2S LIRA . Bırsel, yakın geçmısle ilgilı «debıyat anılarını» alif I mıs biçlmlerin dıjmda kltaplajtırıyor bır suredlr «Kah vcler Kitabı» glbı «Ah Beyoğlu Vah Beyoglu» da bu tı.r den Suııu yazısında da, kitabının, «bır edeblyal kuşagının tarlhl» olduğunu ozelllkle bellrtlyor Kıtapta oncc Beyoğlu ve kahvelerı urerıne bılgi verı lıyor Bırsel, o bılınen kıvrak anlatımıyla Beyoglu nun tarlhsel gecmlşini ve portreslni cızlverlyor, ardından bir kujağın oykusune geçıyor 193S 1950 yıllarının sanalçı larının hemen hepsiyle karşılaşıyoruz Asaf Haletler, Abidın Dltıolar, Cahil Irgatlar, Sait Falkler. Yerl du«tUkçe, anlatılan sanatçıların snnat anlayı^larından, aralarınriaki edebıyat tartışmalarından, (ikardıkları dergilerden de toz ediliyor Salah 8lr>el, gcrçekten salt anılarını anl.ıtmak la kalmamıt, olumlu olumtuz yonlerlyle blr donem In ana tomıtlni de vern>i». D E Y İ M L = R SOZLÜĞU, OMER ASIM AKSOY, TPK YAYINLARI, 40 LİRA Atasozlerı ve deyimler uzcrlnde 35 yıldır çalı^an Omer Asım Aksoy un. llk clldı (Atasözlerl Snzliığü) 1971 de ya yımlanan «Atjıozlerl ve Oeyimlrr Sozluğu» bu ciltle bu unlenlyor Yayımlanması Huıunıılen uçııncıı clltte Ise «ata iozleriyle deyımlerdeki butun lozcuklerin dizlnl ve blbll yoğrafya yer» alacak. Alilia ÖZKIRIMLI Anday'ın Şiirleri... Mellh Cevde» And«/ın llk »llrlnln yayımı üzerlndeıı tsm 40 yıl geçml*!.. Ycdıtepe 197i Şiir Arrtiüğanmı kaıanan «Teknenın Olümu», onun * si'r kitabı Erieblyat tarlhlerındo, blyografl kıtaplarında, anslklopedılerde An rlny ın k.mliöl öncelıklo «?alr» dıye tanımlalanır Oy»a romandan çevlrlye, ovundan ılenemeye dek birçok turu kapsar onun yazı ala nındaki çalı^maları Anday şıır dı*ında kalaıı yazın dallaıında turlu oduller kazanmntı II h«n lıkender Tiyatro Armaöanı (19681, Anknra Sanatsevarler Dernogl Tiyatro Odülu (1972), TRT Sanat Odullerl Yarı?ma»ı Roman Odulu (1971), TDK Cevlrl Odulu (1973). Şaıre öncekl hafta «orllen Y*dltep« arma^aPI, onun kaıandıöı llk »llr ödüluydu. Bu yonuvle onun sanatına karşı geçlkmlş bır borcun od«nm«tl anlamını da taşıyordu Anday ın »lirlerlnd» duyarlılıkla »aölam blr mantık blrl«»tlrlllr. Yapı uıtalıfiına oneın \erlllr. Pırıl pırıl bir dil kullanılır Bu or tak nlleliklerle kurulmu} ŞİIr «ureltl. olarak oellşlr, y«nllenlr. Teknenln ÖlUmu kltabtnda sanatçı, »ıltln rn eıkl temalarını, dofiayı, »evlyl, lamanı olumu... Konu edlnmcktodir. Şllrlerln blr ya mnda etkileylcl blr llrlzm karjımııa (ikmaktadır. Anadolu'nun eskl uvgarlıklannı onl.irın hugunr tnantılnrını e l * «lırk»n şairln du şunur yonu kendinl belll ctmeklcdir Aksoy, kltabının birıncl bolumunde, «Çekiri bır nnlatım kılıgı ta^ıyan ve (ogunun gerçtk anlanıınrian ayrı bır an lamı bulunan kalıpla»mu snzcuk toplulukları» bıçımınde lanımladığı deyim adı vcrllen ^ozlerın kapsamını »e sınırını gottermeye çalışıyor, lkinci bolumde de 5743 deyımln açık lamasını verlyor Tıırkçenin zenglnllğlnl, kullanım bakı mından gelışını^ diyo nilelencn dllleıden hlç de geri kal ınadığını kanıtlayan, emek urunu, onemlı bır yapıt NAZİ İMPARATORLUÛU, VVİLLİAM L. SHİRER, ÇEV RASİH GURAN, 3 CİLT, 1872 S , 100 LİRA Wılllam L Shirer, 1926 1941 yıllorı arasında Alman ya da gorev /apmıs Amerıkalı blr gazeteci Savastan son ra muttcflklerin eline gecon Alman glzlı arsıvlerindekı brl gcleri, Nurcmberg mahkemesındekl tutanakları, Alman sııbaylarının ve sıvıl gdrevlllcrınin sorgularını ve çrjıtlı tavassonu mahkemeleılndekl yemınll ıfadelerlni Incele yerek ıNazlzmln doğujunu, yuksellslnl ve cokusıınu» konu alan vapıtını hazırlamıs. » 1968de Turkçe ya çevrilen ve 1970de ıkinci basımi ul<ısan kltap, gunuiür Türklyeslndekl olumsuz siyasal ge ll^meler goz onune alındığında, guncel hır oncm taşıyor Nazilerin Iktldar lcln lavasımlarını, kıınlerle nasıl bir lcştıkkrlnı ve kimlerce desteklendlklerınl, dımya tarıhlnln en kanlı ..avaşının gercek yuzıınıı ncıklnmnkln kalınıynı gunumuzdekl benzerı glrlılmlere de ışık tutuyor SON KONUŞMALAR, AMİLCAR CAPRAL, ÇEV I HAKKI GÜN, TEORI YAYINLARI, 144 S , 12 5 LİRA.. Amllcar Cabral, Batı Afrika ulkesi Glno (Bittau) hal kının Portekir »ömürgeclllğine karıı ^ordiği uluıal kıırtu lu> tavafimının llderlerinden 20 ocak 1973'te Porteklı aianlarınca rldürülunceye dek bu yolria sava>mıs ve so yul slyatal kuramları, halkının tomut gerceklerlne uygu lama yeteneğiyle slvrilmlş. Elımizdekl kltap Cabral ın konusmalarından yapılmıs bır seçme Bu konusmalar, yalnız Gıne de dcgll, Mozam blk ve Angola da da verlten bigımıızlık savasımının a;a malarını, llkelerlnl serplllyor Cabral a gore ulusal kurtu lus, her fryden once «zorımlu olarak bır kuhur pylcmıHir » Ulusal kurtuluı hareketlnl, «halkın kulturunün oıgutlu tlya tal Ifadesl olarak» gormek gereklr. SIMDI Hmııda atpş ettilcr, ntn nldiln. Fllerın dudakların. ne«ln noCrudu. Dlr anı oldu kanının ofkesi bile Daglarda >anan aU? «Imdi sen mlsln? ş^ atcş ettiler. len rildiin. Kurudu Rozlerinln renKl vUzünttn hahan. Kııvulaıda «ıılar »ıısar va rt^le austun yüreklerl bofan Isvan şımdi »en mlsin? Ha^ata atrş eltiler, xpn (ildlın Kanadı uınutlann kanadı Nevinçlertn. Açmıvor scslnde çiçekler artık. Uailardao bakun {une$ çimdl sen mlsin? Irfan YAl(IN XXX îstanbul ^attlrk Kğitlm Enstltüsü r^ stm ögretmenlerinden Ramız Aydın. Amlaı Balıkçılar ve Okula Glden Çoouklar bıçımınrie gnırılanabı'erek H vapıtını Gör<*eı Sanatlnr Merkezl'nrte serjriliyor. Sergı 3J ( mayiba kadar surecek