Katalog

TADÖRT: i CÜMHÜRÎTETÎ 9 Eylul 1971 uikast sanıklannian eski Ankara 'alisi Abdülkadir'in yaral^niMi işiııi Kara Cemal'in aranması ile rfrHkte yürütüyorduk. £ara Kemal c e n ını kendi eli ile rerdiinden bütün gücümüü Abdülkadir üzerinde •plamıştık. S P Abdülkadir'in tstantuldaki akraba ve dost annın evlerinde yaptıp u ı aranuüar da bir onuç Termemişti. Bu ırada Abdülkadir'in jfttalca bölgesînde eski ıdı «Panalonika» olan rir çiftlikte saklandığı ıaberini aldık. Ancak aptığunız baskından •limiı boş döndük. Yalıır çiftlik binasuun bod • u m katuıda; ücerinde ratıldığı, düzeltilmemiş »Imasından anlaşılan rir yatak dunıyordu. 3u, Abdülkadir'in, huSuda doğru kaçtığına bir delfldi Nitekim birkaç gün sonra, Çerkeıköy'den; «İstanbul Vilâyeti Orman Müfettişi Cafer 3adık» imzası üe gelen teljpraf Abdülkadir üzerindeki esrar perdesini aralıyordu. Cafer Sadık Tekror BOyük Başkumondonın emrine girdim Sırkecı'de, polis ve jandarmaların arasında trenden ındınhyordu. AbdülfcadİTİn yakalandığı ve Istanbul'a getmleceğı haberi gazetelerde yer aldığı ıçın ıstasyon civanna yüslerce kışı bırıkmijtı. Tren Istaeyona girip durduktan sonra halk perona dolmuş, Abdulkadırın bulunduğu vagonun çe^resım sarmıçtı. Aleyhte tezahurat son haddını bulnnıştu. Tedbir almadan trendpn ındirllmesi lınç edılmesıne kadar varabılırdı Bu yüzden polıslerden bir barıkat kurduk. Ancak bu berikat, galeyana gelmış halkı durdurmaya yetmıyecektı. Ikmcı bir bankat kurulması ıçın emır verdım. Aradan 10 dakıka icadar geçnuş, gerekU tedbırler alınnuştı. Başmda eski bir kahverengı şapka. sırtında sıjah bir ceket, bacaklannda rengı solmus bir pantolon ve ayaklannda da sart ayakkabılar vardı. Saçı. sakalı bırbirine kanşmıstı. Trenden ınerken ılenye doğru bakıyordu. Karşısmda foto mubabırlerını gorünce yürunü yere mdırmıs ve hızlannnştı. BKREM BAYDAR Eski Ankara Valısi Abdülkadir: Istiklâl Mahkemestnde yargılamyor Bey, «Çilingoz çiftliğinde şüpheli hareketleri görülen meçhul bir şahsm kendisini orman müfettişi olarak tanıttığını ve Abdülkadir ol duğunu sandığını» belirtiyordu. Sandıkta firar D urumu telgraOa Kırklareli Valısıne bildırdik. îstanbuTdan da bir müfreze jandarma hareket etti. Abdülkadir 23 Ağustos günü D oğruca Emnıyet Mudurluğüne gotürdük. Ifadesinı aldık. Bu arada îstanbulaan aasıl kaçuğım da sorduk. «Suikastın basarümadığım öğrenince Bakırkö>e grçmi? ve Enver Paşanın çiftliğinde eizlen konu ve rcsim: AYHAN BAŞOĞLU | I GÜNAHKAR KRALIÇE i. Burada k«çm» plinını ha zırlamıştı. Eski komıtecınin şey tanca bir plânı vardı. Bir eşya sandığına hava almak için delikler açtırmıç ve sonra da içine girrrek jüphe çekmemek için sıkı sıkıya bağlatmıştı. Sandık çiftliğin bir arabavm yüklenmiş. Istıranca nahivesine yakın ıssız bir Terde acılarak Abdulkariir çıkarılmış. araba da geri donmüştii. Abdülkadir boylece şehir dısına çıkmayı başarmıştı. önce vava olarak yol almış, ÇUinçoz Çiftligine ulaşmı>tı. Çiftliğe badar «Odtın Tuccan Kaz:f> olarak dolaşan Abdülkadir burada kendisini «Orman Mufettışı. olarak taaıtmıç, <B;r işınu duşerse karışmam ha j> dne bir de tehdit savuraıak Midre'je kadar gitmek üsere bir at almışd. Ancak, Abdfllfcadirin Orman Mafetti^Iiğı, ifi kanştırmıştı. Çiftlik işçilerinin konusmalanıu duvan Cafer Sadık Bey, bölgede ba>ka mütetti« olmadığuu bildi|ioden şüphrlramîî ve durumu Istanbul'a bildirmişti. Abdülkadir, atı geri jötiirmesi ıçın orman koruculanndan Osman'ı da >anına almiij ve sahile vardıktan sonra teşekkür ederek geri sonderml'jti. (M man, biraz gittikten sonra ffnye baktijpnda orman müfettijini ('.) sahiide kavıkçılaria ko> nuşurken yörmüstu. Ve jandarmalar. >erdi|1ınir bilri fizeriae AbdiUkadiri >akalamıslardı^ Abdülkadir ^akalandıgı laman Ankara Istıklal Mahkem*sı çalışmalannı bıtırmi; ve kencusıru gıyaben ıdama mahkum etmıştı. Abduikadın Ankara ;.a {onderdık. Yenıden yargılandı ve yıne ıdama mahkum edılerek Mustafa Kemal Paşa; İstanbul'a son gelişlerinde Haydarpaşa da karşılamyor lantıda bulunan dığer kişilerın de goruşlenm aldılar bonuçta İstanbul'da hazırlıklara başlanması kararlaştırıldı. Istanbul'a döndukten sor ra hazırlıklan tamamladık I^s Genel Kurmay Baskanlığmdan tayin emnmi alışım bu araya rastlıvordu. Mustafa Kemal Paşa 1 Temmuz 1927'de, ben görevden ayrıldıktan 12 gun sonra îstanbul'u şereflendirdiler. Kendılennı bağırlarma basan Istanbulıular arasında bulunamadıgım ıçın üzgündum. Ama yme cıe tesellı buiuyordum Büyuk devlet adamı Mustafa Kemal Paşanın emrmden çıkmış, BUvuk Baskomutan Mustafa Kemal Pasamn emrine gırmıştım. DÜZELTME 6 Eylül 1971 giinkü sanmızda Mustafa Kemal Paşaya düzenlenen suikastın elebaşılanndan Saruhan Milletvekili Abidin Beyin fotoğrafı yerine yanbslıkla La> zisUn MUietveküi £r. Abidin Be}in fotoğrafı yayimlannmjtır. Düzeltir. özur dileriz. SON e z Tahsin BERKHHD 100 tnamvornm şfkerim. Veselı başlaran konuşmanın birdenbire vin boyle uzucu ve hıssi bir yon alması Doganı etkilemiîti. Tan saka yarı ciddj bir Uvırla: Vakit kaybetmiyeliııı knçük hammlar, dedi. Beaimle Istanbola inmek istiyorsanız gevezeiisi bırakalım da hemen kahvaltı edip yola çıkahm. Benun işira \ar. Sizler gibi berberlere, terzilere çıdecek değilım. Sen istersen tit afabey. Bıı Selinin arabası> le ınrrız. \ e munasebet: Beraber fidecefi^ beraber döneceğiz. Selivj de aksam yazıbanesinden alacafız. Peki, pekı. haydi cav sofrasına! Gunselinin göğsfl bafiflemiş, rahatlamışti. Eski, çok eski gunleri hatırlatan bu dostluk ve yakmlık haiası. içine tatlı bır huzıır ula^tırmı?tı Bnrnnlerin Recicî oldujunu, varından sonra B»kırko\e dönünce tekrar valnızlığına ?ömuleceğini bildiği halde bunu duşünmekten korkuyor, kendini bu haıanın tatlı ruzgârına bırakıyordu. Tıpkı hafif rüiRârla sallanan bir yaprak Ribi Eğer Sunanın duvak provasından donüste, acele adımlarla yazıbaneye. çiderken karşıki kaldırım.'a yine yanyana v^rayen Avlinle Doğanı Sormemis oLsaydı içindefci bu rahatlık onu uzun bir zaman oyalayabilecekti. Fakat işte vine «nlara rastlanu^tı. O kadar önemil bir konuya dalmıslardı ki Gunselivi förnıek şoyle dursun, etraflanna bakmıyorlardı bile .. Bu rastlayış onun süniini". zehirlemeye yetişir d« artardı. Bırdenbire kuvveti kesflmis fîbi adımlannı afeırlaMırdı ve büroym varmcava kadar bu keskin lehirin varlıjma damta damla aktığım dujdu. Saat be bnçukta onn atmaya feien Suna ile Dofan, sabahki neşeli Gunselinin yerinde duşünceli, biraz fiztüa, birac beıjnn bir küçük banım bnlnnca şasırdılar ama nf biri. ne de öteki bu dc|isikH|in gerçek sebebini bnlamadılar ve ona bir şe' sormava da cesaret edemediler. Dadıcıjim, «Ibisemi befendin mı? Allah kem götden, kem dilden sakla«ın yavnnn. Kırk bir buçuk masallah! öyle gaıclsin Jd sana bakmara bile tayamıvorum. Esvahnnı beğendiğini anladık. Bu çözyaslanna sebep ne? Sen bana bakma kreun. öyle çünlerim oluyor ki ben karşımda seni değfl anacıfını sâruvorum. Allab iar.a onun toprafl kadar 5m1h versinî Demek anneme o kadar benzıyorutn dadı Bir onun resmme, bır de aynada kendinc bak. Hele saçlannı bovle taraymca iki damla su gibi bırbirinize benzedığinaı «en de inkât etmiyeceksin. Gençliipne, evlâtcığına doymadan blen zavülı Fahırecığım benim. Slmdi buradı olsa^dı seninle ne kadar oğunurdu acaba? thtijar dadının bu içlt sözleri Giınseliyi de ptkilemi?ti Vüzünii bır hayal perdesi arkasından batırlamara valı^tıği anacığının resmme dikkatle bakarlcn onun da kirpikleri nemlendi. Kader böylc imis evUdım. Ağlama! Boyle ke\ıfli bir gunde dertlenme! Ben oııları, annemle babamı çok düsünüvorum dadı. Şn resimler olmasa yuzleri tamamirle havalimden sılinecek ama onlan düşunurken hem onlara. hem de kendime acır dnrıırum. l'çumuz bir arada vasasavdık ne kadar mııtlu olacaktık drjil mi? Elbette kızım. Anavla haba kadar Ir.*ana vir olan var mı? Fakat bu sözleri bırak sımdi. Sen dueune kacta çideceksin? Çok erken ptme^em de olur. Nıçin sordun? Geç kahna demek istiyorum. Sekizde giderim. Telefon çmprajı bu konusmayı kesti. Telin öteki ucunda. Mezivet hanım, «anki Gtinselinin son sözlerini ışitmis (jibr Seli, yavrura. diyordu. Saat altıyı «eçti. Nerede kaldın? Merak ettik. Suna durmadan seni soruyor, ablam gelmedcn nüsafırlerin yanına çıkmam, diyor. Daha doğrusu esvabını *en gormeden rahatlamıvacak. Gunselinin dudakiannda yan acüaşan bir lulümseme belirdi: Simdi frliyonus teyze. Tarım saate kadar Hiltonda olurum. Tel'fonu kapayinca dadısma baktı. Görfiyorsun ya, senin istedigin oldu. Hemen çidi> onun. Günseli arabara binerken ihtırar kadin arkasından hâli dua etmekte, okuyup üriemekte idi: Allah nazardan saklasın! Allah (törünür (törunmez kazalardan korusun Allah ona çırklnler talihi versin! *** Hilton otelînde Sunanın pyinme^ine arnlan odavı ^orarken Doğana rastladı. Hevecanlı ve renksizdi. Gunselivi görunce yuzu aydınlandı. lârtıa < r a r ) Orduya dönüyorum mniyet Müdünl olduğum zaman Ordu ile ılgım kesılmemışti. Bu yuzden kıta hizmetıne çıkmam gerekiyordu. Genel Kurmay Başkanlığından aldığım bir yazıda «Sivil kadro^a mı grç mek istcdiğim voksa orduda kalman mı tcrcih edeccğim» soruluyordu. O günlerde Istanbulda ordu ile ıhşkılen devam etmekte olan uç mudür vardı • Ben, Seynsefaın (Denizcılik Bankası) l'mum Mıidürü, tnlı;sarlar (Tekel) Umuıtı Muduru. Bu arkadaslarırna da aynı konucia yaa gelmiştı. KendOerı sıvıl kadroya geçmeyl düşünmuşler ve bu yolda ce\'ap vermışlerdl. E Genel Kunnay Başkanbğıoa cevabımda «İstanbul Emniyet Müdurlfiğüne kendi arzum >e isteğimle değil, çok bozuk olan asayisin duzeltilmesi için Mustafa Kemal Pasa'nın emirleri ile geldiğiml, nerede çalısmam emredilirse orada çalışmaya haar olduğumu» arzettım Bu c«vabıma karsılık orduda kalmaklığımırj uygun göruldiiğıi ve Izmıt Topçu Kumandanlığına atandıgun bıldinldı. Yenı gorevıme başlamak üzere 21 Hazıran 1927 RÜDU Emnıyet Müdurluğunden ayrıldızn. Bana vardımcı olan gorev arkadaşlarıma ve sayın îstanbullulara buradan teşekkur etmeyı bır kere borç biliyorum. Mustafa Kemal I DtŞt BOND " VAMIMA yAKtÛŞlP \ İstanbul'da N ustafa Kemal Pasa Kurtulus Sa\aşını başlatmak ıçın Sanı sun'a hareket ettığı 16 Mayıs 1919'dan berı seidz yılı aşkın bır zaiıan geçmıştı. istanbul halkı Buyuk Kurta'ıcıyı yakından gormek, alkışlamak ve bağrma basmak ıçın sabırsızlamyordu. Mustafa Kemal Paşa; savas meydanlarında. sosyal, ekono mık, polltık ve tdare alanlsınnda Batı ve E>oğu emperyaüzmını yıkan, dunyamızm esır edılerek bır kole gıbi çalıstınlan utuslanna ıstıklâl ve burrıyet ruhumı aşılayan, dunyada en ımkânsiz şartlar ıçınde bır tanh yaratmanın carüı orneğı olan buyuk bir ınsandı. Bu juzden yalnız tstanbul halkı değıl, rabanalar bıle kendisini yakmdan gdrme. tanıma şerefim paylaçraak istıyorlardı. Gorerden ayrümamdan kısa bır süre once, Ankaraya çağınlmıstını. Mustata KemaV Paşanuı Baskanlığında yapılan toplantıda Buvuk Millet Meclısı Başkanı, Başbakan, Içıfleri Bakanı ve bazı milletvekilleın vardı Gazı HaKretlert, toplantının o günku polıtik ve idarî sartlar alt.nda kendılenmn lstanbul"a fel mesı konusundakl goruşlerın tes bıtı ıçın du?enlendıgmı belırttiler Konu cok bnemlıydı Kendılenne tstanbul'da emniyet ve asa'ışin çok tvı blr durumda olduğunu arzettım. Alınmasını düşundüğüm tedbirlerı de sövle öaetiedön: O Dolmabahçe Saravındaki ikametlerf sürtsince karadan ve denizden emnivet sjğlanacaktır. (?) Şehnn polıs bblgesı ıçında gece veva gunduz dolasmayı arnı buvurdukıarı takdırde bır saat oncesinden gezı ıstıkamet. lermın \e uframaM dusunduklerı yerlerın \averler sracılıSı ile bana bıld:nlmesıne mu=.aade edılecekhr O Denız grzHeri için de aynı usul izlenecektır. (T) Emnnetlen konusunda Silâhlı Ku%"vetler, Jandarma ve Beledıje »le ısbirlığj japalacaktır. OnrnİPrırı sçıklarıp Guı Haüttlen, top 74 Kumarda şaşmaz bır kural vardı zaten... Kaybetmekten korkmaksızın oynayanlar daıma kazamyorlardı nedense. KOTboylarm da kafıyen kork madıgı gun gıbl aşıkardı... Jeton kümelennı, lokantada bır güzel karnını doyurduktan son ra boş tabaklan kenara iten oburlar mısali rahatlîkla itıjorlar, meydan okuyan göderle de krupyeye bakıyorlardı. KâğıUar dağıtıld:, kâgıtlar açıldı. Banko kaybermıştl.. «Aşkolsun » dıye Clavet, krupyemn kulağına homurdandı.. Daha vuksek bir kart açatnadın rm?..» «Elımde olsa açmaz olur 0 muyum efendım .» dıve berıki boynunu bukmustü «Bu aksam bir terslik var ıste Goruvorsunuz Hat'â ıs'ersenız yerımı sıze terkedebılınm . » «Bu ış lçtn avuç dolusu para alıyorsun arkadaş Gevezeliğı bırak da devam e t . » Bu elden sonra lokalm kavıp tutan yırrai >edı milvon frankı bulmustu. Clavet, benzer veniîgıler konusunda ıdmanlıvdı ama şu aralık hıç de sırası değıldi dogrusu va . Ne zor durumda olduğunu rmişterıler bır b:l=eîdl hahne acırlardı şuphesız Banko bu gıdışle iflâs edecege benzıyordu Bovlesıne beklenmedık bır âkıbe^e uğrarsa Clavet vukun altmdan kalkamıvacagıru kessn olarak bılıyordu Valotl ile Jabeke've de fazla güvenemıvordu Onların elınde de lokabn kavbmı karşılavacak kadar nakıt para bulunmadığından emındı Ufukta beli'en tehlıkevi önlemek ıçın damdan duşerces>ne oyunu durdurmava da hıç b'r şekilde bakkı voktu Boyle br hevese kapılırsa haber bu'un sehre suratle yayıîaeak «Kuoa Asi» nm pTestlH bir hamlerte sıîıra mecekti. Koskoea Türkçesî : Şehbal otuz müyon frankı ödeyemivecek kadar kotu duruma mı düş tü dıye soracaktı herkes Kımse de semtıne ugramıyacaktı bu yuzden Miıstenler, her gece göz bıîe kırpmaksızm burada dunjanın parasuıı kaybedıyordu .. Kaybetme sırası kırk yılda bır mü«sseseye gelince mızıkçılık vapmak olmazdı.. «Müşten daıma haklıdır» sözünü hatırlamanm tam zamanıydı Şartlar ne olursa olsun kımse kur.semn kayıp ve fcazancım smulamak gtbı bir yetkısi voktu. Masanın öbür ucunda duraklaran Madeleine, tarafsız görunmeve tfavret edıyordu ama, kocasma da endise dolu gozlerle bakmaktan eeri kalmıvordu Sansm dondüğunu goren Amerıkaîılar büsbütün çılgıncasır.a oynamava başlamı«lardı. Bu yetmıyormuş gıbı hatırı sayılır miktarda para bıraktıkları ıçın çekılmeyi daha uygun goren dığer bır muştert grupu da bu manzara karsısında resa'etlenrniş, oyuna yeniden gırmışlerdi. Clavet masaya sovle bır gc5a attı Bu deîaki toplam ortalama 25 milyon frankj buluyordu. Krupye kâğıt dagıtmaya baslaraıştı. Clavet, mendılinı çıkanp şakaklannı kurulamak zorunda kaldı. O ana kadar sürdurdüğü diplomat tebessümünu de ka>bet> mışti artık. Suratı karmakanşıktı. AYGEN i TİFFANY JONES B'ı MASBEH.E SfZ V/ICTOB , UNİLJJ MODACı GARTH MAS'L OLPU Ou BU MlVSCVU/ME" UAS Kâgıtlar açıhnca kıyamet kop tu Banko bir kere daha kaybetmıştı. Clavet, sanM vüz tonluk bır bah'avı on^uzlanna yuklenmışçes;ne korıtunç bır ağırlık altmda ezıîır gıbı olduğunu hıssed'yordu Bıtkın biT haldeidı . A^mı açamıyor. vennden kıpırdaya»mıyordu Sadece yutkunuyor, dılinm ucu ile de kupkuru kesılen dudaklanr.ı ıslatıyordu. Krupye de aynı bitkm ifadeyle ondân vana dondu: «Ne vapacağız efendlm?.. Sadece bır el kaldı > Ovunculann çoğu kazandıklannı son elde kavbetme endışesıyle jetonlannı vava? yavaş toparlıvorlar, "şans'arın) bır kere de «Chemın de fer» masasın da denemek amacı ile o tarafa yonelıyorlardı Yeşı! çuhanm üzermde önemsız toolamlar kal mıştı Bnna mukabı! iki Amenkalı on ıkl milvon trank tutannda leton sürduler «Devam edın » diye Clavet, krupyemn kulafcms fısıldadı Son eldt Ama bunu da tster isteme? goze almak gerekiyordu KasadakJ 50 milvon frankhk ıhtıyat akçesi çoktan smunu cekmiş olu^ordu bu du rumda Kâgı'lann dagitırmnı sonra da açılısmı kemı<lert sızlavarsktan sevrptti Hay Allah kahretsmrîı YIP° banko ka' bedıyordu Koıkunc bır şejdı bu . ( A t k ı s nt)