Katalog

SâfâFE DÖRT 4 Ocak 1969 CÜMHÜRıTEf fl H L A l Çinliler eskiden atalanna B taparlardı 26 ol pacalı pantolontmn yerlere surtiye surüve, oturdugum masava yaklasan «enç kır, elindeki bez cıltlı vemek lıs telerini nsnlca onüme hıraktı ve bekiemeve basladı. Bırı Çın'ce, dığerı îngılıtce . uçuncusunun uzerınde vıne tngılızce cMuslumanlar ıçın» kehmelerı yazılı 1 . Başımı yukanya kaldınp gozlerıne baktım servıs yapan genç kızın . Ve sonuncuyu ıs^ret ederek; Çın'de Muslumanlara bu derece ıtınalı muamele >apıldığını bılmıyordum'. dedım . Tebessumu bıle çok gördu.. kajıtsız bır tavırla ağzında bırşeyler geveledı Onlar domnz etı vemerier!. bir takım garip âdetleri \aıdır.. Mecburuz istediklerını yapmaya!.. Yaaa demek oyle' . Pekı, bana da sıgır etınden yumuşak bır bonfıle gonderebıhr miainız?. Genç kız ehndekı pembe deftere acayıp bır şeyler yazıp ç'zdı ve sonra paçalanm suru\e suruye mutfaga doğru yıırumeje başladı .. E\et, Çın'ın her yerınde Musluman azınlık ıçın ozel yemekler japıhjordu.. Mao Çe Tung" un rejımı, zaten pek koklu olmayan Çın'lılenn dıni ınançlarını busbutun ortadan kaldırmıştı amma; Muslumanlara, Musluman Turklere xazla karı*mamayı kendı polıtıkaMna daha u>gun bulmuştu'.. Hatta, ellerine sılâh vermemek ıçın Turklerı askere bıle almadıkları soylenıyordu... 20 mıljon kadar Musluman \ardı Çınde . BunLarın ekserıjetı Dogu Turkıstan'da yaîi>orlardı Yanı; aşagı yukarı Orta A s >ada. Bu bolgeye kıaasenın gırmesı mumkun degıldı!.. Orada Çın Halk Cumhurıyetıne bağ h kuçuk bır Otonom Devıet Kuran Turklere «U>gur» .ar denıyor, butun yonetımı yıne Pekın elınde tutuyordu!.. Halbukı, «Urumcı» cıvarında .va^a>an haklann ',» 95 ı katıksız Turktu.. Ve bunlar ne idetlermden vazgeçmışlerdı, ne de dınlennden' . Budist ya . eıkti orta unya daha yaratılmadan on ce hıçbır şey yoktu Aroa hıçbır şey'.. Bu hıçlık hajlı uzun surdu ve sonra bır *ey go rundu Ve bu bır şeyden P an Ku >aratıldj Çok çok kuvvetlıydı P an Ku O kadar kı, olduğu zaman son ınıltısı bır fırtına, son nefesı de ruzgar olmuştu . Sol gozu guneş, sağ gozu de ay.. Damarlanndakı kandan nehırler, saçlanndan ormarüar etınden yer\uzu meyda na geldı » Çınlılerın inancına gore, bovle yaratılmıştı dunya Ve daha sonra ınsanlar ortaya çıkmışlardı.. O Çınlı b,ır kadın ıle erkek fabrikada beraberce çalışıyor. «Kim çalışıp çabalamazsa, ona peşın ı, ardım etmem.. Kim bir dfMmı bulmak içın uğraşırsa, onu kendisine açıklamam... Eger ben bir köşevi gosteririm de o, bunu oteki üç koşeye uygulayamazsa. bunu tekrarlamam..» «Kim bunu nasıl yapabılınm, bunu nasıl yapabılınm, demezse, onunla da ben bir şey yaparaam » «öğrenim için sınıf ayniığı yoktur!» «Sana eşıt olmayan dostun olmasm'» «Dalkavukluk etmeden fakir, kibirli olmadan zengin; olur şey midir bu?» Konfüçyus cevap verdi: «Olur.. ama yine de şuna e?it olamaz: Fakir, fakat neşeü olmak, zengin olmak aroa kurallan sevmek...» «Hapıshanelenmızde bır mceleme yaptım ve gordüm kı, bütün mahkumlar ya fakir ınsanlardır, ya da fakırlenn çocuklandır. Yıne hemen gordum kı, hemen hemen butun hükümluler ya cahıldır ya da cahıllerın çooıklandır. Bundan anladım kı, lnsanları suç ışlemeye ve kanunları çıgnemeye jonelten şey, fakırlık ve cehalettır Fakırlık ve cahılliğı ortadan kaldırırsak ulkemızde o zaman kimse suç ışlemez » Tung da bır takım ahlâk kuralları ve kendılerıne has fe'&eie sıstemıyle toplumu eğıtmeye çalışmıyorlar mı' Ne zararı, ne yanlışlığı vardı bu benzetmenın7 Genç dayanamamış, soyleyıvermıştı duştınduğunu, Konfüçvus tutucuvdu, demişti... Fakat Mao Çe Tung loplumu ileriye götüruvor... Canlılık katıyor.. Kıpkızıl alev verıvor insanlara!.. Ve sonra veda edıp evlerıne, gıtmışlerdı beraberce Her gıteelin bır kusunı her kusurun bır suçlusu bulunuyor da, Maoya gelmce kımse toz kondurmuyor, kımse ınsanlarla aynı seviyeye ındıremıyor onu KonfUçyüs ıkı bın küsur yıl önce çok konuşan, ögüt veren ıhtiyar bir filozoftu . 1500 vıl sonra topluma yayılan bır dın, bır inanç halme geldı fıkırlen . Bırakınız 50 yıl 100 yıl ılensinı, bugunü duşununüz . Çln'm Mao'nun bugününü' Önce. guneşe, aya, dağlara, ırmaklara. ya#rnura, rüzgara, şımşege manmışlar, tapmışlar' Sonra Gokyuzu olmuş tannlann tannsı' . Asırlar geçmış . Konfuçyüscüluk Budızm.. Taoızm' Ve nıhayet gelmış hepsıni sılmıs. supurmus Maoizm'. Şımdı, Mao'ya tapıyorlar. Mao Çe Tung'a Demekf ınsaflsr dsifnVTslr kuv vete ınanmak, bağlanmak ihtıyacmdadırlar'. Bınlerce yıl once tabıata, tapıyordu Çinliler . Guneşın, ayın, ruzgann, ırmaklann, dağlann, fırtınalann, şımşeklerın bırer ruh taşıdıgına ınamyorlardı Butun ınsanlann ve ruhların üzennde ıse, çok kuvveth. çok âdıl bır varlık Şang Tı vardı Fakat en yüksek tann degıldı o En yuksek, en büyuk tannların tanrısı gok yuzunde yaşıyordu Çinliler de Ona tapıyorlardı işte.. Sonra ayrıca bır başka tore, bır başka lnanç daha yaygındı Çm'de. Atalara tapınma1 Bır ınsan olunc* oğullan onun nıhuna taparlardı. Torunları, hattâ torunlflnnın torunlan dedelennin nıhuna tapınmaya devam ederlerdı. Kutsal sayüan ımparatorlann, bilgınlerın ruhlarına da tapınanlar çoktu «Cedlere tapınma» denirdi buna!. Bir fabrikada çahşan Çlnli kadın... Erkek iş.çllerden iki tanesi duvara Mao'nun şiirlerini yanyor... Diçi Bond MODESTY Gorth Ç Tiffatıy Mlallcoçoğlu konu ve resim: ATHAN.BAŞOCUI.JM BUD1N KOPRUSU Cck. aecmgrillceleftto kariıkaplı avlusu*«fe ' e ıslâmıyetı Halıfe Ebu Cafer goturmuştu~ lmparatordan para alarak bır îayanı bastırmaya gıden Arap asker lerı evlenip oraya yerleçmışler ve sonra, dığer cıvar ulkelere yayılmı?lardı . 2 Abdulhamıt devnnde de Çınhlenn ısteği uzenne Osmanlı Imparatorluğundan dın aüam ları gonderılmıştı Orta Asyaya.. Bugun Çınde 40 bınden izla ca mı vardı En buyuklerı Pekın ve Kantondaydı nunların „ Ancak, Doğu Turkıstan hanç dığer şehırlerde kapılanna kılıt asılmiitı butun ıbadethanelerın!.. Yuzlerce yıldır, Konfuçyuscu, Budist veya Taoısttı Çınlılenn buyuk ekseriyetı. Ama bunların hıçbırı, gerçek anlamda dın değüdı.. Bır feısefi tıstem... bır mezhepdı uçu de.. Konfuçjus yıllarca orgutler ve rerek Çın'i dolasraış; msanlara, doğruluk, vefa, fazılet duyguları aşılamaya çalıçmıştı. Onun felsefesıne gore, ancak lopluma fajdah olmakla «lyılık» vaslı ka zanılabıhrdı . Akla ınanırdl ve banşçıydı Konfuçyus.. Taoızmın ıse, hedelı lasan değll tabıattı.. Kurucusu Laotze şun an yazıjordu kutsal kıtabmda, «lyi oUnlara karfi ben de iyivım; kotü olanlara karşı ben yi ne ı>a>im. Böjlece berkes iyi olmalı...» Sonra Budıstler Dir haylı yekun tutu>ordu Çınde. «Budda» \anı, «Aydınlanan *ışı» dıye adlandırılan Prens Sıdharta Guatama dığerlerı gıbı Mnattan once 6 >uzyılda goruşlerını jay maja başlamıştı . Budızm 4 gerçeğı telkın edıyordu ınsanlara 1 Hayat acüarla dolndnr, ze\k ve eflence havâlden ibarettir.. 2 Çeşıtlı hevesler ve vaşama ıstegi ıse acılara \ol açar.. 3 Yasama ıgtegi ve daba baska be\eslerin oldüriılmesı gerekır. 4 Yasama hevesını yok eden kıraseler saadete, ebedî bnzura kavnsur.. Buddanın olumunden sonra, O'nun sozlerının vorumu murıd lerını bırbırıne dusurdj.. Rah'plerın her bırı Kendılerıne gore bır \ol tutturunca RIT yığın ln Orta çağlan geçtıkten sonra, Çm toplumunu asırlarca etkıleyen îelsefî sıstemler, dın veya mezheplerın ıçınde en fazla konTuçyusculuğun bu ülkede yayılıp, benırnsendığı gdnlldü. Katohk ve protestan mlsyonerlerı, cahıl halkı kandırmak ıçın çok para, çok dıl doktüler ama, buyuk bır başan elde edemedıOtelın lokantasmda koskocaler Asya'da man bır masaya tek başıma oturmuş bunlan düşünuyorum . Günümüze kadar Çm toplumuAz once, tercumanım ve ^ni^ nu etkıleyen Konfüçyusculük ustelık tın ^elaefeye ınanan jnaaata< " Tersıteh bır 5greacr He konüşür* ken, Mao Çe Tung'u Konfüçyüse nn herhangl bir dini kabul etmelerırıi serbest 'bırakıyonlu . Bır Denzetfnek ıstemfştihı . Taocu, bır Budist, bır Hnstiyan Ters ters yüzüme bakmıştı ıkiaynı zamanda Konfüçvuscü olabisi de Öyle anlaşılmaz bir alınhrdı ganlık kı, hıç sormayın' . Bakınız, darmadagınık bır topAslında ben memnun olacaklalum olan Çinlılere buyuk fılozof nnı savunmuştur 1 . öyle ya.. Koca neler ogüt verıyor: fılozof KonfUçyüs de, Mao Çe A RI N : Dostoyevski'yi sever misiniz? SIMF: Ucuz, pamuklu kumaştan ceketi, ceketten ÇOK O gece konuk odasına çepeçevre sandalyaiar hırkaya benzerdl; kollarından aşağılara sarkıp dizdizildı. Küçuk Mustafa. anne ıle babanın karlerıne kadar uzanarak, ona, cübbe glymeye ozenyolasına yatırılmıştı, elınde bır lastık top. Luks mış bır molla bozuntusu havası verır, gene ucuz, lâmbası yaküıp da konuklar bırer ikışer gelene pamuklu.kir kaldırır soydan bol paça pantalonu yakın, çocuğa, «Gıy entanyı, gır yataga » denıldı. yerleri supürürdü îbrahım'ın. Ama baba, ben.. Çocuklar arasındakı adı Kralbaş tbrahim'di. Geçen yıldan bılenler bllır, kımse güres tut Gır yataga' turamazdı onunla.. Kendınden ikl kat tızunu, iki Gramofon getirılmışt! Konuklar dansedıyorkat enlıyı kaldınr yere çalardı. DUğunde demekt» lardı. Içhastahkları Uzmanı Doktor Rıza Beyle ortaya gelip, hünenni gosterip, 6 kardeşiyle anasanşm hemşıre Hacer Hanım, doşeme tahtalarısma bakarmış. nl ınıldeterek, fıkır fıkır donüyorlardı ortahkta Smıfın en arka sıralarında, güneş alan penAnne sonradan, Hacer Hemşırenm bır çocuk cerenın dıbınde, arkadaşsız oturuyordu. duşürduğü oğrenüdıkten sonra: Bunu bılmıyen «cahıl» yenıler, ılk haftalarda GozU körolasıca, diye anlatıyordu tfakat bahse tutuştular, bire beş koyup, yanaklanndan Hanıma, kardeş, bızım sunnet dugünunde üç kan damhyan Adıl'i tuttular. Kazananın cebin» aylık gebe değıl mıymış meğer? Sen farkına varprecek paralar Kopek Hasan'ın bır karış yağh madıri, ben de varmadım. Karnına sıkı sıkı kuşapkası ıçınde toplanmıştı. Hasan şapkasını berk sak bağlamış. Hastanede de boı gomlek gıyıp. tutup, gogsüne bastırmıştı. kımseye bır şey sezdirmemış Ibrahım bır daldı, Adıl kendim yerde buldu. Ifakat Hanım bayağı meraklanmıştı. GozleDaha neye uğradığım anlayamayıp, bacaklarma rıne cam parıltılan gelerek sordu. yapışık külot pantalonunun dızlenni, ceket dırsek Pıç, kımın pıçı? lenndekı tozlan silıp sılkelıyerek yerden kalkar Ama aramızda kalsın ken alık alık sıntıyor, tıpkı onun gıbi, kalıbına Rabıacığım, dedl, sen benım kimseye bır kıyafetine aldanarak kendısini tutmuş çocuklar şey soylediğımı duydun mu? Bana soylenen benda, alık alık bır ona, bır bırbirlenne bakıyorlardı. de kalır Molla Emın su koyuverdl ki, şapkaya dana Kocam boşboğazhk etme dedı de, onun gozıi koca bır yırml beşlık atmışü: için Doktor Rıza Bey ızınli, bu da ızınlı Ya da Olmadı Kızübaş, sen Adil'e oyun ettin! ne bileyim, izanlen bırblrine rasgetırıp, Anka Ya oyun edılmıyecek miydl? deyip onunla re'dan bırlıkte donüyorlar. Yozgat'ta, handa bıreğlendi Ayı Abdullâtıf. Oyunsuz gures olur mu heyk>»ç gece kalıyorlar. Çocuk kannda buyuyor. Bu, dangalak' Rıza Beyi zorluyor. En nıhayet dayanamıyor aIbrahim'i geçen, ne geçerü, hattâ daha geçen dam, «Benden mı, ne bıleyım ben, nasıl ıspat syıldan tamyordu. tkısı de ıkı yıldır aynı smıftadersın'» dıyor Demesıyle bu, şrakkadak duşup lar. Şapkayı goğsüne bastırmış tutan Kbpek Habayılıyor. Hadi arkasmdan kan kan kan... san'a dönüp, nezle gormemlş sesiyle: Hastanede mi şımdı bı kız' Ver çocuğun parasını, Hasan! dıye buyurdu. Evet, dedı anne, ıyıleşınce kovacaklar. Ba Dur, verme dur.. İmamın oğlu Mustafa nndırmaz onu Necmettm Bey. araya gırmiştı. Ulan Adıl, sen sen isen, şununla Yazık, deyıp ıçıni çektı Ifakat Hanım Dalbır daha tutuş' yan gıbı kız. Sanşmlığı çok hoşuma gıtmıstı. Peşinden, ınceli kalınlı sesler yükseldl: Bıraz durdu. Dalıp, dalgınlaşıp ekledı: Tutuşmalısın. Bu srkek mılletı boyle ışte. Topunun kö Bız daha bır şey arüryamadık. kür» kıbrıt suyul (Arkası vaı) 3ü SATIŞ İLÂNI İstanbul Defferdariığından: Adet 1 1 C i D İ KrymeH 44 "1 ^5 No lu teiefonun kullanma hakkı 3 000 TL. Schmanek gıjoün otomatik kagıt kesme makınesı 10 000.TL. TCDD. İşletmesi İslanbul Alım ve Satım Komisyonu Rerliğinden: Hurda Demir ve Tekeriek Takımı Salılacak 1 1000 ton hurda demir ile 500 ton tekeriek takımı 28 Ocak 1969 gunu saat 15. de Sırkeci'de 7. İşletme Mudurlüğu bınasındaki Komısyonumuzda kapalı zarf usulü ile satılacaktır. 2 Teklıflenn o gün saat 14,30 a kadar Komisyona verümiş veya gelmış olması şarttır. 3 Muvakkat temınatı teklıf edılen bedel tutannın yuzde beşıdır 4 Şartnamesi Komisyondan bedelsız alınabilir. 5 TCDP satışı yapıp yapmamakta veya kısmen yapmakta ve tercih ettıgi tâlibe yapmakta tamamen serbesttır. (Basm: 29874/127) Galata Vergi Daıresme olan borcundan otüni Karaköy Aynalı Lokanta Sok. 18/b sayıl1 mahalde tahtı hacze alınan yukarıda cıns ve evsafı gosterılen eşi'anın 13/1/1969 günü saat 11 00 de mezkur malıalde 6183 sayılı âmme alacaklannm tahsıl usulu hakkmdakı kanun hukümlerine tevfikan ve peşın para ıle satılacagı ancak \eiiler, bedel tesbit olunan değerin «o , 75 ınden asag: cldııgu veya hıç alıcı bulunmadığı takdirde ıkıncı satışın 15/1/1968 gtnti aynı saatte ve aynı mahalde yapılacagı, fazla malumat »lrrak istiyenlenn Galata Vergi Dairesı Müdurlugune rrürscaatlan Uan olunur.