29 Mart 2024 Cuma English Abone Ol Giriş Yap

Katalog

Aylar
Günler
Sayfalar
SAHÎFE DÖRT S Ağustos 1966 CUMHURİYET ::::::::•:::::::: D o n d r&n!nniiiiHiiiiiniiinii::Riin.i^ Dr.NO HflMDULLOH SUPHI TONRIÖVER'in Aynca Istanbul'un lçinden va dışından çesitll yerlerin konferans iıtekleri... Istanbul'da ne kadar dernek veya cemiyet varsa üstad, bunların yarısmdan çoğunun ya başkanı veya mensubu idi. Bütun bunların toplantılarında DU tuk söylemek vazılesi ona düşuyordu. Bu çekilde günler geçıyor, fakat hâtıralara bir turliı başhya mıyorduk. Bununla beraber üstad, işe başlamadan orce çok defa bir hâtırasını zevkini çıkara Cikara anlatır, fakat yazdırmazdı. <Rele su günlük işlerimizi bi tırelım, sonra bunlan rahat yazanz» derdi. Fakat bu rahat gunler bir türlu gelmiyordu. Konağa gelenler. «hâtıralarınızı yazmakta daha fazla gecikmeyın» dedikleri laman o da • Evet başladık» ve beni gostererek, «işte genç arkadaşım, bana yazı işlerimde vardım edijor» diyordu. KendİBİni hemen her gün, hâtıralara başlıyahm, dıye tazyık edıyordum. O, «Başhyacağız, yakında başhyacağız. Dinle bak, çok muhim bir sey anlatacağım» der demez, elime kâğıt kalemi almak ısteyince... «Dursun, yalnız dınle» der ve şiır gibi konuşmasıyle anlatmaya baslardı. Bır de misafırleri zıyaretıne gelince, daima kendisi konuşur ve arka arkaya 34 hâtırasım anlatırdı Ben artık bu gidışle dıkte şeklinde bu hâtıraların yazılamıyacağını anlamıştım. Hıç olmazsa anlatılanları haiızamda iyi zaptedıp hemen eve gıder gıtmez not edeyim dedim. Ve öyle yaptım. Ikıuç yıhmız boyle geçtı Bu sure ıçınde üstadın bütün evrakını, konularına gore, ayrı ayrı dosyalara koyup tanzim ettım. Ancak birıki defa eşref saatını yakalayıp elimde kâğıt kalem 2030 sayfa yazabildim. Konuçurken yazmaya başlarsam keyfı kaçar ve anlatmayı bırakırdı. Dinleyen dıkkat kesılırse hâtıralar, birbîri ardından sokun ederdi *** Dışardakı ışlenm çoğahnca 1960 yılında Tanrıover'ın yanın Z ıiiiinHinnn t t i m b ü s HioniHiîyiiHiıııiiiiiiîiiiiiiiiiiiiiiıiiiiiiHiiiiifiiiiHfiifiıifinisiiiiıiîinıniifii Elif hanım dan aynlmak torunda kaldım. Aynlmadan Snce yerime birini bulmak için çok çahştık. Kendısine di kalem tutan birkaç arkadas götürdüm, fakat hiçbirini gozü tutmadı. *** 1965 yılında bır akşam Taksım'de Emel Eczanesinde karşılaştık. Sandalyede oturuyordu. Yanına yaklasttm, elini öptum. Bana dıkkatle baktı, baktı ve sonra dedi ki: cYavrum ben seni bir yerden hatırlıyorum ama, nereden?!.» «Mustafa Baydar. üç yıl beraber çahştık..» «Ha, evet, evet.. Mustafa Baydar.. » Son günlerinde hafızası bu kadar takatten dıişmuştü. Bu görüşmeden uç ay sonra eşi Saıde Tanrıover'le birhkte oturduğu Taksim'de Jilna Apartmanına gıttim. cMillt Mucadeledeki iç ayaklanmalar» uzerine bır inceleme yapıyordum. Kendısine bu konuda biriki soru sordum. Fakat bana, sordumlarımla hıç ılgisi olmıyan birtakım şeyler söyledi. Aynı soruyu üçdört defa tekrarladım, yine aynı sonuç.. Bunun uzenne yanından ayrıldıra. Kapıdan çıkarken eşi Saide Tanrıöver : «Ah Mustafa bey, vaktiyle yarmadı hâtıraları. artık bundan sonra hiç yazamaz» dnordu. %% % Nihayet gazetelerden acı haberı oğrenınce ıçım burkuldu. Gonul bu hâtıraları kendısinin yazmasını çok ısterdi. Usta bir kalem elbette kı edebiyatımıza Dağyollarından. Günebakan'dan çok daha ılgı ıle okunacak bir esfr hedıve edecektı Ölumünden sonra, gün ı$ı£ına çıkarılması mumkün oazı hâtıraları unutulmanm ınsafsız ellerme bırakmaya gönlüm razı olmadı tşte bu yazı dizisi böylece 25 yıldan beri TannSver hakkında topladığım notlar. tesbit ve elde edebıldığım hâtıralar ve Konak'takı evrakm derlenip toplanması ile meydar.a geldi Butün dikkatime ve iyi niyeti me rağmen bu yazı dizisinde ba zı eksikler. boşluklar ve belki de f k tuk hatâlar bulunabılecektır Bu konuda benl aydmlatacak ve uyaracak okuyuculanma şım diden gönül dolusu teşekkürlerimi gunanm. Not: Gondenlecek mektupların lutfen «Mustafa BAYDAR. P K. 455 tstanbul» adresine yollanması ANADOLU'ÎA GEÇİŞ ve ATATÜRKLE tLK KARŞILASMA Tanrıover'ın Mıllî Mücadelenın başlayışında Anadolu'ya ge çışı ve Atatürkle ilk karsılaşması gerçekten meraklı ve heyecan vericıdir. Ulusal tarıhımlzın bu heyecanh gunienm ustad, kendıne özgü anlatısı ile şoyle dıle eetırıyor: lngüız ışgal ordusunun. Hındıstan taburlan ıçınden a>nlmış Gurko adını taşıyan en iabani askerler, benım evım dıye, evımm karsısında Terakkı Mektebının kapısını kırdıWr. Çünkı evımin onüne ısaret olarak gece karanhğında konan bır kutuk çocuklar tarafmdan kımıl datılmıs ve karşı duvara kay> dınlmıstı. Boylece ıçen gırenler benı ddvuyorlar zanmyle Mektebın Muduru Bosnak Ahmet Beyı tufek dıpçıklerıyle kafasına, goğsune. sırtına vura vura gecelik kıyafetıyle Malta'ya «onderılmek üzere bir torpıdoya göturduler. Torpıdonun kumandanı. bana ölumde vekftlet eden Ahmet Beyı dıkkatle seyrettıkten sonra, benım resmımı çıkanp lyıce karşılaştırdı, yanlısı anladı, onu tekrar Galata rıhtımına bı • raktılar. Fakat adam perışan kı yafetınden dolayı da deli »anıldı hıçbir arabaya alınmadı. Kopru'yü, Fincancılar vokusunu, Beyazid'ı Saraçhane'yı yaralı. berelı vucuduyle astıktan son ra mektebine geldi, vatakta üç ay kaldıktan sonra öldu. !STANBLL'D\ H\SATIM NtÇtN TEUUKEDEYDİ? Ingıliz ışgal kuvvetınde uyan dırdığım öfkenm üç sebebi var: 1 Mıünglerdekı nutuklarım, 2 tlk kapattıkları Cemıyet, Türk Ocağı olmasına rağmen aynı Cemıyetı bır hafta sonra bır Cuma gunü Bınbırdırek'de Mıllî Tahm ve Terbıye Merkezınde açmıs olmamız 3 Istanbul'da Meclısı Mebusan açüır açılmaz Antalya Mebusu olarak soyledığım ılk nutukta: «Sız Mıl let Meciısı değılsımz. Orduauz yok, paranız yok, hukumetınız yok. Mıllet Meclısı olmak ıçın Anadolu'da başlayan son kurtulus umıtlennın mümessılı olan mıllî hareketı benımsedısınızı ılân edebılırsenız o zaman Mıllet Meclısı olursunuz Yoksa çu kapıdan başını uzatacak ılk tngılız çavuşu sızı ıstedieı hapısha neye götürmek kuvvetındedır • Artık Istanbul'da hıçbir ümıt kalmamıştı Mustafa Kemal Pasa'ya telgraf çekerek Türk Ocağının nasıl kapatıldıgım anlattım Bu telgrafa cevap geldi. Bu cevapta «ttilâf Devletleri mümessillerı nezdinde protesto edıniz» deniyordu (Arkası var) |4 I I I I » 1112131*1»'» 19 aıatsaın E [yjat [30 H Ü aanns E graaM aa a B a aa an Ü ntasa msfissî! an HBPaaaaıaaa ^ Haftalık bulmacanın halledilmiş şcklı 123456789 AYSE İLE I hepsinl ele geçlrebilse, olağanustü zamanlarda polU teşkilâtında kaldırılan. YUKABIDAN ASAĞIYA: 1 Yaptığı lyıliği sık tık vuze vurma lsi. 2 Vaktiyle yangın olduğunu haber vermeğe gelen koşklulere bu sozle seslenırseniz yangın ın nerede oldugunu soylerler yoksa kaba cevap verirlerdl (karma soz). 3 Taşlı klmseler ilerlc! olaylara sahn* olan devrl bu kellme Ue vasıflaadınrUr, küçük memurların m«ajUn bdyledir. 4 Hayatta da ıahnede de acıklı buldugumuz, bır olayın cereyan ctmesi hali. 5 Terıl 1 2 3 4 5 6 7 8 9 eskıden tuluat da temsil edilen danslı sarkı Idi. çevTİUnce bir zaman parçası olur. 6 Nota, Musevl. 7 Her Evvelki gankfl dnsten eşjanın balmacanın depo edıldıgı halledilmJ) »ekll yer. lvedüıkle. S «Fazla maksimum durumda» mânasına ikl söz. 9 tnsanları kaf* taslarının blçlmlerlne göre ayıran esas ve kök, rahmetll Hüseyın Cahld'ln illt çıkardığı gazetentn adı. k | İ J | | | fcf]da perde araların konu ve resim: Ayhan Başoğlu KIZILKULE SOLDAN SAĞA: 1 Hele «ıcak yaz gunl«rindc evlere çok gerekli bir araç (karma soz). 2 Beyaz renge glrmeslne •Kbep olan. 3 •'•T*nmmi3 Ahnsn bestecllertoden, futbol takımının on birlennden. 4 Birini veya bir seyl bubnaya çalısmayan. S Bır emir, bazı değerll Uşların kıymetinl olçmekte kullanıUn etas. 6 Yangın olmıyan yerde görulmez, emnıyet kuvveti teıkilitının iki bsşı. 7 Para dolabının yanıı, nlç hatırlam»yıp aklma getlremiyen. 8 Yüksek sanat okulu. 9 An Insan bunun RAKAMLI BULMACA H Q a a Mnkfl talnKm» aaOedlhıılt wkB Dooğru... iş birteviye, sıkıcı, saatlar uzun, parası da az, ama, senin kadar kabiliyetli adamdan da başandan başka ne beklenir? SOSYAL SİGORTALAR KURUMU İstanbul Salınalma Müdürlygünden 1 Kurumumuz sağlık tesıslerinden Süreyyspaşa S«natoryomunda mevcut 100,625 m3 Kullanılmamış muhielif eb'atta kereste 31591 m3 Kullanılmıs muhtelif eb'atta kereste 6,346 m3 Biçilmeraiş azman 1,696 m2 Tomruk ile 3^00 Kg. (Takribi) iskarta saç (12 mm. lık) idarî şartnameleri esasları dahılinde kapalı zarf usulü ile kalem kalem veya tamamı olmak fizere satılacaktır. 2 Satış işi 22 Ağustos 1P66 Pazartesi gunü saat 15 00 te Beyoğlu Balıkpazarı, Mallı handaki Müdürlüğümüz 2 numaralı Satınalma Komisyonunda yapılacakür. 3 Satılacak malzeme, her gOn mesai saatleri dahilinde Süreyyapaşa Sanatoryomu İdare Âmirliğine müracaatla nuıhallınde göridebilir. 4 İdarî şartnameler Komisyondan bedelsiz olarak temın edilebilir, müfredatlı listeler de Komisyonda görülebilır. 5 İdarî şartnameye göre hanrlanacak kapalı larflann en geç aynı gün ihale saatinden bir saat evveline (saat 14..00 •) kadar makbuz mukabili 2 numarah Satınalma Komîsyon Bajkanlığma verilmesi. 6 Postada vâki gecikmeler kabul edilmez. 7 Kurumumuz Arttırma Eksiltme ve İhale Kanununa tâbi olmadığından ihaleyi y«pıp yapmamakt* v«ya diledığine vermekta •erbesttir. (Basın 18204/9218) NASIL aALLEDİLECEKT TnkandaJrJ rakamb bolmacada sıvdeee t U n e anahtar (Ipucu) r e • tane tona« »ardıt. Bo« olan 12 Kareoio tçlne I deo V» Kadat oygun bire* rmkaıo KOjarak ve toplama. çarpma, tüuutnm bölm* Içaretlertae dikkai ederek toldan tağa v« ynkandan «tşagtys bulmacada gösterilen •onaçlan bulnnuz. Biraı vaktinM §Jn «mrjn. boj vaktiniz) boşça geçirmij olursuooz. Penkovski'nin birden bire Batıya bağlanmannın bir kaç temel nedeni vardır: Birincisi, ânı den olarak Sovyet iç politikasını olduğu gibi görmesidir. Ikinci Dünya Harbinin sonnna kadar profesyonel bir asker ve Komünist Partisine sâdık bir üye idi. sıııdeki resmî göre\i bile bir nııs bir lidere sadasatinin sarTanıdığı bütün muhit bundan i ludurmaydı ve vabancı is adarn sıldıftı sırada döndfl. Dönüsünbaretti. Arna çok geçmeden ka ları ile âlimlerin Komitedeki den bir yıl sonra Mareşal Jukov biliyetleri, izdivacı ve Varent niNvkiıne nasıl inandıklarına görevinden alındı ve Krnşçev sov ile olan ilişkileri ona Sov hep hajret ederdi. tarafmdan itibardan diisürüldü. yet mutlu azınlıgı ile yakın tePenkovski'nin bu göreve baş Bu olay bir asker olan Penkovsmasa getirdi. Genç idealist emel larken hayâl kırıklığına uğra kiyi sarstı. Zukov Sovyet §uleri için bu çok acı bir tecrübe >acağını düsünmeraiş olduğunu bayları arasında çok popfllerdi. oldn. Haksızlığa karsı yaratılıs soylemeğe lüzum yoktur. Önce Penkovski Notla'nnds Jukov'tan büyfik bir öfke duyan Pen kendini vüksek mevkidekilerle dan zamanımmn Snvorov'n dikovski etrafındaki daimî etnri bu kadar jakından tanısmanın ye bahsetmektedir. Tüksek mevkayı, jeneral ve maresallerin cazibesine kaptırdı ve yeri gel> kilerdeki kimielerle olan yakın llerliyebllmek için bas vurduk dikçe bunun sağladığı avantaj irtibatı ve kendiılnin de bir isları faileli ve iğrenç yoitarı bir dan faydalanmakta da tereddüt tihbarat »ubayı olnşn, Jukov'un tiirlü hazmedemedi. etmedi. Bu konuda bir bakıraa düşürülmesine dair yapılan resBir kıta subajı olarak asker o da dişerleri gibiydı. Fakat mî açıklamalara inanmannı gfiç liğe devam etmis olsajdı bütün Parti'dekı bütün ihtiraslanna lestiriyordu. Türkiye'den yeni dönmüş olan bu \ükselme çabalarının ınfiâl raçmeıı, anavatanın her seyin öuyandıncı tesirlerinden koruna tesinde bir tehlike ile karsı kar Penkovski, millî bir kahraması\a olduğu barb zamanında sa nın (Jukov) böyle bir muamelebilirdi. Araa kayınpederinin tav si.e ve yardımjyla önce kuraıay dece bir asker olarak kaldı. Te ye tâbi tutuluşundan rabatsız lığa sonra da istlhbarata geçti. peden tırnağa itaat, otoriteye olan ve inançlan sarsılan yegiBnrada herşeyin ikı yfizflnü gö bürmet, mevki ve rütbeye güven ne Sovyet snbayı değildi. Kendirebillyordu. Askerî Siyasî Aka gibi askerî geleneklerle doluy sinin üst rfltbeli subay ve generallerle ne kadar yakın irtibatı demiye girdigi 1949 dan itibaren du. kendi memurları dahi daha üsTürkiye'deki görevinden. Sov oldugunu unntmamalıyıı. Tevtün btr pozisyonu olan rakip tes yetler Birli^ine Kasım 1956 da, kifinden sonra Sovyet makamlakilât KGB'nin devamlı takibi al İvruşçev'in 2425 Şubat 1956 d» rının Penkovski'nin subay oldutuıda bulunan bir îstihbarat sis SBKP (Sovyetler Birliği Komü ğunu örtbas etmeye çalı«malatcminin sabotaj, yıkıcı faaliyet nist Partisi) nin 20 inci Kongre rının başlıca sebebi de badur; ~r ve çok gizll organizasyon me sinde yaptığı meşbar deStalini çünku arkadaşlanyls yaptıfr kn 'iirı ile ugraşan kolnnda çalıs zasyon konusmasından sonra nnsmaları bahsedisinden onun 'Umfel Arastırma Komite Sovyet toplnmunan kabnl edil alelâde biri olmadığı, batta SOT 9 O. PENKOVSKI yet toplumunnn çok önemlı bir kısroının hoşnntsuzlnklannı, kor kularını ve fikirlerini yansıttığı anlafilmaktadır. 1960 yılında. âni değisiklikler, şaşırtıcı yük•elmeler ve düşüşlerle dolu geçen bir devreden sonra bir çok subay son derece huzursuzluk duymaya baslamıştı. Wynne'ın da yazdığı gibi: «Penkovski biî buz dagının zirvesi giblydi. Suyun altında gömülü onun gibi bir çokları vardı. Üste o çıkmıstı.» Bütün bunlar, hayâl kırıklığına uğramış, müstehzi, dış görünüşte statükocu ve pasif olarak da «ruhen rejimden kaçmıs» bir insanı yaratabilirdi. Albay Penkovski'yi Sovyet rejimine karsı alenî isyana sevkeden sebeplerden en Snemlisi Ise Krus> çev'in pervasızlıği sonucnnda ânî bir nükleer barbin patlak vereeeği korkusnydu. Kendigl, yalnız Ruslann nükleer harb ha zırlıklannı değil, «ynı ^amanda Krusçev'in bnnları kullanmak tehditlerindeki vah*ı]iti çörmek te olan bir kaç Sovyet vatandaşından biriydi. Amaçlsnnm anIasıiabflraesi İçin bn «erçek çok önemlldir. (Arkan rtt) 1 Aşağıda nev'ileri, keşif bedelleri, geçici temınatları yazıh 3 kalem işın eksiltmeleri kapalı zarf usulü ile yapılacaktır. 2 Sözleşme ve şartname Rektörlükte gönilebilir. 3 Talip olanların 1966 yılında Ticaret Odasına kayıtlı bulunduğuna teminatlanm Ü. Saymanhk Müdürlüğüne yatırdıklarma daır belgeleri, Yapı îşleri Başkanhğından yeterlık belgesi alabilmek üzere belgeleri 10/8/1966 günü, saat 16 ya kadar, 4 2490 sayılı Kanuna göre her (3) iş için ayn ayrı olarak hazırlıyacaklan tekhf mektuplarının eksiltme saatinden birer saat evvel Rektörlüğe vermeleri gerektir. 5 Postada vâki gecikmeler nazara alınmaz. tşin Nev 1 ! Keşfi Geçici teminatı 73.750, 29.750, Eksiltme Tarib ve Saati 11/8/1966 11/8/1966 15.00 15.30 islanbol Üniversilesi ReklorlSpnden MÜHENDİS ALINAGAKTH. Merkez Teşküâtımızda çalışürılmak üzere İnşaat YükMühendisi veya Mühendislerl almacaktır. İsteklilerin Genel Müdürlüğümüz» müracaatlan rica olunur. ET VE BALIK KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (Basın: 1827S • A • 10307 9213) sek 1 Dişhekimliği Fak. 2.000.000 (A) bloku 5 inci kısım inşaatı. 2 Fen Fak. Hidro 650 000 biyoloji Enstitüsü Lâboratuvar insaatı. 3 Cerrahpa?» Hast. 120.000 1 inci Kadın Doğum ve Çocuk Hastahklan Klınikleri binası çocuk blokuna 4 duraklı çift motorlu 1 adet hasta asans3rü takılması işi. 7İ50, 11/8/1966 16 00 (Basın: 17609/9220) Kiralık Emsalsiı İş Hanı Kalları Ceph»«i Sirkeci istasyon meydanı v e denize nazır. Beheri 100 metrekare müstakil üç k a t Asansör ve kaloriferli. Aracı kabul edilmez. Tel: 48 51 43 Manajans 18709194
Abone Ol Giriş Yap
Anasayfa Abonelik Paketleri Yayınlar Yardım İletişim English
x
Aşağıdaki yayınlardan bul
Tümünü seç
|
Tümünü temizle
Aşağıdaki tarih aralığında yayınlanmış makaleleri bul
Aşağıdaki yöntemler yoluyla kelimeleri içeren makaleleri bul
ve ve
ve ve
Temizle