Katalog

SAHİFE tKİ 2 Haziran 1966 CUMHURÎYET 5 HAZİRAN SEÇİMIERİ Dr. Cemal AYGEN Cyelerinin Seçimi Hakkındaki Kanunon 1 inci maddesi, 306 sayılı Kanunan 32 nci maddesinin de Senato Mçimlerinde uygnlaoacağını âmir bulnnmaktadır. Tâni, «Millî BakJye Sistemi» Senato seçimlerinde de nygnlanacaktır. Hal böyle oldnfnna göre, her seçim çevresinde temsilci çıkaracak kadar olmıyan oylar, Millî Seçim Çevresi diyebilecegimis bn 23 ilde hesaba katıiacaktır. 1965 genel Mcimlerinin neticeleri dikkat naAncak bnrada isaret etmek gerekir ki, bir mils a n n a alınarak mevcut ieçraen dnnıma, partiletvekili çıkartmak için gerekli olan oydan, en az lerin birbirlerine nispetle knvretlerinin aydınlaflç misli fazla oy toplamak bir senatör çıkartmak tılması, neticenin ne olablleceği hakkında bir fliçin lüsnmlu olaeaktır. kir edinmeyl sağlamış olacalrtır. Bunn bir misalle aydınlatalım: Meselâ A5 Haziran seçimlerinde 53 senatör ve bir milletvekili seçilecektir. Bnnlardan 50 senatör. «B» dana seçim çevresi 12 milletvekili çıkarttıgı halde, ancak 4 senatöre sahiptir. Şimdi yukarıda Bölgesi senatörleridir ve partilerarası dajılışı bahsedilen 33 nci maddeyi ayguladığımız zaman, şb'yledir: A P = 3 2 ; CHP = 8; TTP = 3; CKMP = 1; geçerli oynn milletvekili sayısına ve senatör saMP = 1 ve 5 de bağımsıs senatör. Aslında bn «B» yısına bölünmesi gereklidir. Adana Bölgesinde 1965 seçimlerinde 248.008 Bölgesinden AP'nin son zamanlara kadar 33 segeçerli oy kullanılmıştır. natörü mevcnt idi; diğer partilerde senatör se248.008/12 = 20.667 çilme şanslannı yitiren 4 kisi, AP'ye transfer et248.008/ 4 = 62402 mişler ve bn rnretle AP'nin yenileneeek olan Görülüyor ki, seçim çevresinde milletvekili senatör sayısı 33 yi bulmnştnr. sayısı fazla olduğu için, genellikle kullanılan bir ö l ü m snretiyle boşalan tstanbnl ve Maras tabirle «Baraj» düşfik bir rakam oldngn halde, senatSrlüklerine de secimler aynı xamanda yapısenatör seçimlerinde bn baraj daha yflksek olalacaktır. eaktır. Genel bir ortalama ile ifade edilmek gerekirse, 21 ilden meydana gelen «B» Bölgesinde senatör seçimi için bn baraj, 1965 seçimleri dik21 ilde yapılacak senatör seçimlerinde, 1965 kat nazanna alındığında 51.900 civanndadır. Bnseçim neticeleri dikkat nazanna alınarak bir tannn ifade ettigi anlam sndnr: tl seçim çevrelerinıtma yapmak gerekirse, asağıdaki bilgileri snnnin seçmen sayısı, seçime katılan ve geçerli oy mak icap eder: sayılannın arzettigi çeşitlilikler bir yana, eğer tstanbnl ve Maras bariç olmak uzere 21 ilpartiler 1965 seçimlerindeki aldıkları oylan ve deki dnrum: nispetlerini mnhafaza edebilirlerse, bakiye oy0 Secmen sayısı: 4308.016 lardan ancak 57.009 oy ile bir senatör çıkarabile£ Oyunu kullanan seçmen: 3.086.438 ceklerdir. Diğer bir ifade ile, hertaangi bir seçim 6 İstirak nispeti: •/• 71.M çevresinden, doğrndan dogrnya temsilci kazana0 Geçerli oy sayısı: 2.949.133 mıyacak olan partiler, ancak, bn civarda bir ey Q Seçmen sayısı ile geçerli o y : karsılıgında temsilci kazanabileceklerdir. a) Fark :137 306 Şüpbesiz ki ynkarıda ifade ettigimiz rakamb) Yüzdesi: °'« 95 .55 Iar, kesin olmaktan nzaktır. Ancak bir fikir ver«B» Bölgesinin seçmen, istirak nispeti, geçerll mesi bakımından enteresan olacaŞı da şüphesiıoy ve diJŞer hnsuslar bakımından bo genel tanıdir. tılmasından sonra, 1965 seçimlerinde bn bb'IgeNibayet bir noktaya daha temas etmek yedeki partilerin birbirleriyle olan rankayesesini rinde olaeaktır. Secimler nispî temsil esasına t ö yapmak miimkün olabilecektir. Ancak sn noktare yapılmakla beraber, altı ilde bir tek senatör ya isaret etmek çerekir ki. AP ve CHP dısındacıkacafı için, buradaki seçimlerde ekseriyet usuki partilerden hiç biri, 1965 serimlerinde bu 21 lü câri olaeaktır. Yani, o seçim çevresinde en ilin hepsinde seçime girmemişlerdir. Zaten aşa çok oy almış olan partinin adayı seçimi kazagıdaki tablo, bn husns dikkat nazanna alınarak nacaktır. Aneak, seçimi kaybeden partinin oylan hesaplanmıstır. da, cecimi • bölgede kaybetmiş olmasına rağDÜmüzdekl 5 Haıiran 1966 günü memleketimizdekl 24 11de ara seçimleri yapılacaktır. Bnnlardan 21 tanesi, Camhuriyet Senatosnnnn geçen ay içerisinde knra ile teşkil edilen «B» Bölgesi senatörleri için, tstanbnl ve Maraş illerinde, ölüm ile boşalmıs iki senatör ve Hatayda da bir milletvekilliği seçimi içindir. TÜRKiYE'DE PLÂN VE iKTiSADî KALKINMA sn; Görünmeyen hükumet: CIA Son günlerde gazete haberlerinden makalelerine, ajans haberletine, dergilere, radyo yaymlarına kadar ber yerde sık sık ve bir arada görünen üç taarf var : CJ.A. Bn üç harf Amerika gizli istihbarat teşkilâtı'm ifade ediyor. Amerika Birlesik Devletleri casuslnk örçütü, bugün yalnıı yeryüzünün değil, Amerikanın başıııa da dert clmnştnr. Amerikakadaki safdnyn sahipleri, devlet içinde devlet olan CJ.A.'yı kontrol altına almaya çabalamaktadırlar. CJ.A.'nın ne olduğunu anlıyabilmek için bu örgütün Türkiyede seçim kampanyasına kadar nzanan dolavlı ve dolaysız etkiler yaptı|ını söylemek yeter. C.H.P. adına radyoda konusan eski Çalısma Bakanı Bülent Ecevit, CJ.A. konnsunda Türk halkını şöyle uyarmıştır : c Birleşik Amerikanın Merkezî Istihbarat Teşkilâtı olan CIA'nın bazı müttefik memleketlerde seçimlere nasıl para döktüğü, hattâ nasıl bile kanştırdığı, istemediği devlet adamlarını ıktidardan düsürüp istedıklerini iktidara getirmek için ne kadar başanlı tertipler yantığı en güvenilir Amerikan yayın orşanlarında anlatılmakta, bunlar Amerika Senatosunda ve Kongresinde tenkid ve tartışma konusu olmaktadır. Amerikanın en muteber ve objektif gazetelerinden biri olan New York Times'ın bu konuda yaymladığı bir rapor tüyler ürperticıdir. Beşinci Kol faaliyetlerinin böylesine hızlandıgı bir dönemde, Türk milleti, sorumlu mevbilere geçıreceği, devlet idaresını teshm edeceği kimselerin kimliği üzerinde çok titızlıkle durmalıdır.» Gercekten çok önemli olaylar yasadığımı» sn zamanda Türk alusunnn çok dikkatli olması çerekmektedir. Dünyanın her yerinde çok çeşitli tertipler vapmakta nsta olan Amerikan Merkezi tsflhbarat Teskilâtının Türkiyede çalışma imkânlan sınırsızdır. Çünkü Türkiyede devletin en giıli kBselerine kadar soknlmak yetkilerine sahiptir. Buştün Türkiyede sayısı 30.000'e yaklaşan Amerikalının bulundufu söylenmektedir. Türk milli bankalannda ve Amerikanın emrinde mllyonlan aşmıs, milyarlara alaşmış Türk lirası bulnnmaktadır. Bn Türk liralannın sarf yerlert AmerikalıIar eliyle secilmektedir. Son günlerde CIA konnsunda çıkan bir kitapta, Kfiba'dan Gnatemala'ya. Endonezya'dan tran'a, Laos'tan Vietnam'a kadar CIA' nın oynadıçı oyunlar anlatılmaktadır. David Wıse ve Thomas Ross adlannda iki Amerikalının yazdıfı «Görünmeyen Hükumet: CIA» adlı eser, Amerikan Gizli tstihbarat Teskilâtının dehşetin* gözler önüne serecek Srneklerle dolndnr. CIA. 300.000 ajan knllanan ve milyarlarca dolâr harcıyan bir canavar teskilâttır. L'E^presse dergisi, CIA'nın yıllık bütçesinin Fransa devletinin tüm bütçesinin yarısına eşit oldnjonn yaııyordn. «Görünmiyen hükumet» 194] yılında dünyaya felnviştir. Baskan Kennedy zamanında iyice oljtunlasmıstır. Ancak canavar öylesine büyümüstür ki, eski Baskan Truman, 31 aralık 1963 tarihli bir Amerikan gazetesinde sn endiselerini yayınlamakUn kendisini alıkoyamamıstır : « Epey zamandır CIA'nın esas görevinden aynlması benı uzun uzun düşündürmektedir. CIA'yı kurarken bu teşkilâtın banş zamanında raaskelenmıs silâhlı i^lere gırişeceğini aklımın ucundan bile geçirmemiştım.» 1949'da Amerikada kabul edilen «Merkezi tstibbarat Teşkilâtı Kannnn» na göre «Teşkılât mensuplannın görevlerinin, isimlerinın, unvanlannın. maaşlannın ve personel sayısının» bildirilmesini gerektiren bütün Federal kannnlardan mnaf tntulmustnr. CIA Müdürünün harcamalar konusunda esi görfilmemif imkânlan vardır. «Resmî harcamalarıa ılgilı her türlü kanun ve nizamnameleri dıkka*e almaksızın» istediği harcamaları vapabilir; milyonlarca dolârı bir imza atmakla bir is için kullanabilir. CIA'nın işte bu çesit yetkilerle bezenmiş başkanlanndan gemı inşaat yapımcısı ve petroleü McCone Î9 Kasım 1961'de teşkilâtın başına getirilmişti. O zaman bn tâyini inceliyen Senato Silâhlı Kuvvetler Komisyonn üyelerinden Josepb Clark : « Bugün artık Amerikada herkes Amerikan petrol kumpanyalarının Ortadoğuda gırtlaklanna kadar politikaya gömüldüğünu ve CIA'nın da gene Ortadoğu'da bu politikanın ortasında olduğunu bilivor . • demistir. Ynkandaki satırlan oknyan ber Tfirk'nn kendisine şöyle btr saal sorması gerekir : Amerikanın Ortadogudaki petrol knmpanyaiarının gırtlafına kadar politikaya battıgını bütün Amerikalı vatandaşlar biliyormuş, acaba Türk vatandasları bn gerçefi biliyorlar mı? Hayır... Türkiye ciddi bir tehlike karşısındadır. Türk vatandasının bu kanud» iyice şnnrlanması gerek. Amerikalılann bile yakındıklan bir goirünjnijten Amerikan Hükumetı var, o da CIAMır. Ve T3rkiyenin içişlefinde ne kadar nüfn* sahibi olabileeeeini anlamak için kehanet sahibi olmava lüznm yoktnr. İKİNCİ BEŞ YILLIK PLÂN HAZIRLANIRKEN S. Birinci Beş Yıllık Kalkınma Plânımızm üç yıllık uygulama sonuçlarmı bu dört gösterge açısından değerlendirmek gerekirse, plân uygulanmasmm başarılı olduğu her halde iddia edilemez. kinci Bes Yıllık Kalkınma PlâI nırnn hazırlanmakta olduğu şu sıralarda; L Bes Yıllık Kalkınma Plânı'nm prdiğimiz dördüncü uygulama yılında muhasebesini yapmak, ekonomiye yaptığı katkılan değerlendirmek. uğradığı dar boğazlan ortaya koymak, başan ve basansızlık yönlerine ışık tutmak ve bütiin bunlardan genel ve gerçekçi sonuçlar çıkarmak çok faydalı olabilir. Hele Plân ve Plânlama'nın, içten ve dıştan olumsuz müdahalelere maruz kaldığı ve çok kiritik bir döneme girdiği şu sıralarda, Plân üzerine ısrarla eğilmek ayrıcs bir zorunluluktur da. Bu yazıda dizisi ile, 1. Beş Y. Kalkınma Plânı'nm, uygulama sonuçlarından hareket ederek, Plân, bu günkü haliyle ve olmass gereken yönde eleştirilmeğe çahşılacaktır. Dr. Beşir HAMiTOGULLARI B. Fakültesl Asîstanı tadır. 1963 yılınd^ gerçekleşec istihdam artışı Kalkınma Plânında öngörürlen seviyeden °» 26 geride kalmışbr. Bu geri kalma hizmetler sektörunde Kalkınma Plânı'nda öngörülen ölçüde gelişmenin sağlanamamasından ileri gebniştir. 1964 yılında gelişme hızı Kalkınma Plânı'nda öngörülen ölçüde olmamıştır Bu geri kalmanın istihdâma etkisi, Kalkınma Plânı'nda öngörülen istîhdaın artısını yarıya indirmişür. 1965 Yılı için sektörlere göre ysnılan ön tahminlerin verdiğı gelişme hızlannm önümüzdekı yıllar için Kalkınma Plânında önRörüldüğü seviyede gerçekleseceği var sayılsa bile H mümkün değildir 19631964 yıllannda bugüne kadarki gerçekleşen geHsme hızlarmdaki geri kalma sonucu olarnk. Kalkınma Plâm istihdam projeksiyonlanna göre 1967 yılı için tahmin o'unan işsizligin 900,000 den 1.400.000. 1972 yılında 800.000 den 1.300.000 e. 1977 yılında ise. 700.000 den 1,200.000 e çıkacaçı anlasılmaktadır (51 önüniüzdeki yıllarda. gerek «dış» etkenler gerekse. Plânın yetersiz uvgulanışı sonucu kalkınma hızı düşüriilürse durum daha da güçleşecektir. DÜSEN İSTİKRARL1 KALKINMA... Birinci Beş Yılhk Kalkınma Plânının öngördüğü hedeflerden bir diğeri de; istikrar içinde ahenkli ve fidil bir kalkınmadır Oysa Plân döneminde izlenen gelir dağılımı politikası âdil bir dağılım niteli^ini tamamen taşımamaktadır. Bilhassa şu son ikı yılda ortaya çıkan enflâsyon, değişik gelir gurupları arasmdaki adaletsiz farklılığı gittikçe büyült mektedir. Fia artışlan, Plân öncesi dönem ortalamasına kıyasla Plân uygulaması ortalamasında '< 6.7 oranında bir artış vardır Geçinme göstergelerinde de aynı artış gözCkmektedir. 1965 Afiustos ayında mevsimlik hareketler gözönünde tutularak düzeltilmiş toptan eşya fiatlan endeksi bir önceki yıl seviyesıne göre "b 8,6 oranında yükselmiştir. Yurdun değişik bölgeleri arasındaki denge temin edilememiş. ekonomiyi kuran sektörler arasın daki iliçkiler ise iktisadi kalkınmajn destekleyecek îuruma getiSUYA iii !••• Gerçekleşmeyen hedefler * şağıda açıklanacak olan, son üç yılın Plân uygulaması sonuçlan, bize Türk ekonomisinde Plân döneminde meydana gelen gelişmeleri gösterecektir. Aşağıdaki sonuçlardan hareket ederek denilebilir ki, Birinci Beş Yıllık Kalkınma Plânı'nm hedefleri gerçeklesmemiş, hattâ İkinci Beş Yıllık Plân'm başarısı için gerekli şartl^r bile varatılamamıştır. ASILAMAYAN KALKINMA mzı DITV'ARI Öngörulen hedeflere göre. gerçekleşen kalkınma hızını ölçü olarak ele alalım: Plân'm en önern li hedefi. G.S.M.HA'I yılda "0 7 arttırmaktı, Asağıdaki tablo (l) öngörülen bu hedefe oranla, gerçekleşen nisbetleri göstermektedir. Tablo (D 1964 : "i 7.5 ıDP.T. görel 1964 : »o 3.9 (DJ».T. . ) 1965 : •'. 5,1 (Maliye Bakanı Beyanatı> (1) Son üç yılın ortalaması yukarıdaki tablonun da gösterdiği gibi: 7,513.9+5,1=16,5/3=5,5 tir. Böylece Plân'ın • 7 lik hedefi ' • gerçekleşememiş ve net artış 2 4 ğu aşamamıştır. Plân hedefinin aşıldığı 19fi3 yılı hakkında ise gerçek bir fikir edinebilmek için. anılan büyume hızını analiz edip, hangi etkenlere bağlı olduğunu ortaya koymak gerekir Acaba bu büyüme. ekonominin, normal ve rasyonel faaliyetinin bir sonucu mu, yoksa istisnaî bir mahsulün, dış borç veya yardun gibi geçici, tesadüfî bir etkenin mi sonucudur? Gerçekte, D.P.T. nin da belirtüği gibi 1963 yılında hedefin asılmış olması, sadece işin içine giren iyi iklim gibi bir değişkenin sonucudur. Konuya bir de değişik sektörler açısından bakıldıktan çeşitli sektörlerde gerçekleşen artış hızlannm iki yılhk ortalaması ile P'ân hedefleri arasmdaki düşüküik tekrar kendini göstermektedir. Seçim bölgesinin durumu Birinci Beş Yıllık Kalkınma Plânı Kasım'mdan beri, memieketimizde bir iktisadî kalkınma Plânı'nm uygulamnasına geçilmesi, Türkiye'nin iktisat tarihinde bir dönüm noktası sayılabilir. Böylece Türk ekonomisinin, hangi aşamada bulunduğu, çözmek durumunda olduğu sorunlar, bu sorunlann nitelik ve nicelikleri, derinlik ve genisliğine bu Plân hazırlığı kanalıyla gun ışığma çıkmış, halk kitlelerinin bilgisine ulaşarak hiç değilse okumuş çevrelerde «büjük uyanış» denilebilecek bir bilincin doğmasına yol açmıştır. Istanbul ve 21 a) b) c) CHP 21 a) b) c) M P 15 a) 19 a) b) c) YTP İS a) b) e) TÎP AP ildekl geçerli oy tutan: 1.552.228 23 •i 36*3 Seçmen sayısına oranı: c ,o 5029 Oyunu kullanana oranı: Geçerli oy sayısına oranı: % 52.63 ildeki geçerli oy tutan: 876 028 n Seçmen sayısına oranı: •o 20.33 Oyunu kullanana oranı: •i 28.3? Geçerli oy sayısına oranı: °'t 29.70 ildekl geçerli oy tutan: 177.973 17 Seçmen sayısına oranı: % 4.13 Oyunu kullanana oranı: •'• 5.76 Geçerli oy sayısına ocanı;, '.*> * İ U ^ ı J ilde geçerli oy tutan: 83.881 ' 21 Seçmen sayısına oranı: V« 1.94 Oyunu kullanana oranı: •» 2.71 / Geçerli oy sayısma oranı: •'e 2.84 ildeki geçerli oy tntan: 112.452 18 Seçmen sayısına oranı: •» 2.61 ' Oyunu kullanana oranı: •o 3.64 Geçerli oy sayuuna oranı: •/. 3.81 ilde: a) b c ilde: a b c Hde: a b Maras dahil 1.939.315 «,» 35.65 •.• 50.25 ' V, 52.38 1.089.116 •'. 20.02 •'o 28.22 *\ 29.52 219.773 •'. 4.04 •'. 569 135.58T ilde: a *h 2.49 V. 3.51 b "o 3.67 c ilde: 122.242 a •'o 2.24 b •i 3.16 c : • . 3.31 / Bnraya bir nokta daha eklemek ieap etmektedir. Son milletvekili seçimlerine göre, tstanbnl ve Maras dahil bn 23 ildeki seçmen sayısı 5.439.319 dnr. 1965 seçimlerinde bn iller seçmenlerinin 3^59.163 kişisi oynnn kullanmıştır. Bn dnrnma göre istirak nispeti 'ı70.94 olmuştnr. Partilerin aldıklan geçerli oy sayısı ise 3.586.620 dir. Genel seçmen sayısına nispetle istirak edenlerin arasında 1^80.156. yani «129.04 bir fark bnlnnmaktadır. Aynı bölgedeki geçerli oy sayısı dikkat nazara alınırsa, bn fark daha da büyümekte ve rakam olarak 1^52.699 ve nispet olarak da • i34.06'ya nlaşmaktadır. <B> Bölgesinin ve birer senatör çıkartacak olan tstanbul ve Maraş seçim çevrelerinin dnrnmlan hakkında yukarıdaki objektif tespiti yaptıktan sonra, bazı noktalar üzerinde dnrmak isteriz. Bir kere 304 sayılı Cumhuriyet Senatosn mcn, almış oldngn oylar değerlendirilmek üzere raıli bakiye hesabına intikai ettirilecektir. Meselâ 1965 seçim sonnçlanna göre Tnnceli'yi e l e alalım. Bu Hde 40.908 geçerli oy kullanılmış ve dağılım şöyle olmnstnr: A.P. C.H.P. T.I.P. T.T.P, BAG. = = = = = 10585 13.705 2.387 8.916 4.915 •••• Şimdi bir tek senatör seçilfceğine, yani çoğnnluk sisteminin nygnlanacağına göre, en çok oy almış bulunan C.H.P. seçimi kazanmış olacak, v e diğer partilerin tabiî bağımsızlar bariçaldıkları oylar, millî bakiyrde hesaplanmak üzere merkezde toplanacaktır. Bn snretle, t e m silci çıkartamamıs olmakla beraber, diğer partilerin aldıkları oy, bakiyeden faydalanılacak şekilde değerlendirilecekt'r. ::s VEFAT Şirketimizin kuruculanndan ve fdare Meclisi âzası, Sayın Bay KENAN INAL 1 Haziran çarşamba günü Hakk kın rahmetine kavuşmuştur. Kederli ailesine ve mesai arka daşlanna baş sağlığı dileriz. OTOSAN OTOMOBİL SANAYİİ A. Ş. Yenl A]an»: 4347 8273 G R A P H O E N G L I S H "BODRUM,, ÎNOİLtZGE KONUŞMA KAMPI Günde 5 saat ders Deniz Eğlence ücretsiz Droşürl Isteyınlz. Llmasollu Nacl Sıroselviler Cad. 5O Taksim j Reklâmcılık 2276/6256 TEŞEKKÜR İkinci cocuSumuî Nileünümüz'un doğumunda gösterdiği yakıo alâka ve haz&katiyle bizleri sonsuz saadete kavuşturan Amiral Brtstol Hasttuıesi Doğum ve Kadm Hastalıkları Mütehassısı, Iş Yerinde Satılık Arsa İŞ HAN1 İNŞAATINA müsait 12,5 metre irtifa ve tamamj lnşaat müsaadeli 336 meire kare ARSA, üzerinde bulunan ahsap konakla beraber satılıktır. Telefon : 22 30 17 Cumhuriyet 6231 Kıymetli Dr. HALÛK AKER'e Minnct ve teçekkürlerimizi sunarız. Naciy» ve Günjör G6z«IUn (Cumhuriyet 62601 KAYIP Pasomu kaybettlm. Hükümsuzdiır. BABÜR ÖZKAN ANKAKA KOLFJİ (Cumhuriyet 626S) KAYIP Mehmet Akyoldan aldığım 307/1966 vâdell 5000 liralık bonomu kaybettim. HUküm»iızdür. MUSTAFA DEBDİVOK (Cumhurlyrt 6372) iş Yeri Doktoru Aranıyor Goodyear Lastikleri T.A.Ş. İzmit fabrikasında EÜnde 8 saatlik fabrika doktorluğu kadrosunda istihdam edilmek üzere, Endüstriyel iş yeri tecrubesi bulunan tercihan İneilizce bilir Dahiliye Mütehassısı almacaktır. Taliplerin referanslarını havi mektuplari, ve yeni çekilmiş fotoğrafları ile yazılı olarak fabrika adresine müracaatları rica olunur. Reklâmcılık 2294/6270 tktisadi kalkınma konusundaki problemlerin, teşhisi cözümlenmeleri yolunda atılmış büyük bir adım sayılabilir. Nitekim önce aydın çevrelerde başlayan ve yavaş, yavaş halka inecek olan bu uyanış sonucu. tahminimizde ılk defa ekonomik konulan tartışma düzeyinde ilk plâna yükseltmiş, tutarlı bir iktisadi kalkınmanın araç ve gereçleri, ciddi bir şekilde tartışılmağa ve araştırmalara konu olmağa başlamıştır. îktisadî kalkınma için ise, fikirlerde meydana gelen böylesi bir uyanıs ve silkinişin değeri çok bü>üktür. Böylece 1960 tan sonra Türkiye, iktisadi kalkınma yolunda, bilinçlenme asn olan çağımızTablo: (11) Ana sektörlere göra Plânlı dönemde (19631964) artıs da. çok olumlu yeni b i ç ^ u n s u r î ortalaması (2) kazanmıştır S $ 19631S64 (Yüzde) Plân Hedefleri Gerçekleşme iki yıl ortalaması Bir plânın başansı Tanra 12 3,5 Sanayi 12,6 nasıl ölçülür? lnşaat ir,5 57 Birinci Beş Yılhk FCalkınma Digerleri 7.0 12 Plânı'nm geride bıraktığımız üç rilememiştir. Fonksiyonel İktisauygulama yılının. sonuçlarmı deDUŞUK YATIRIMLAR di kalkınmayı destekleyen bir ğerlendirmeden önce, her hangi Bir de konuya yatınml. açıçıkarılmaması bir Plân'm başarılı olup olmadısından bakalım: 1962 yılında ya vergi refoırnunun sonucu doğuran nedenlerin bağını ortaya koyan göstergelerin tırımlar için öngörülen miktar en önemlilerine kısaca dokunşında gelmektedir. G.S.M. Hasılanm °o 15,7 sidir mak faydalı olaeaktır. Durumu özetlersek. Birinci Beş Gerçeklesen oran ise. "iı 13.9 dur Yılhk Kalkınma Plânının son I. Kriter: Kalkınma Hın Veya \W& de ise, plânlanmış oran V» Vatırımlarm Sevlyesi 16.5, gerçeklesen nistet 'M 13.4 üç yılı için öngörülen kalkınma Eğer yatırımların genel sevihızı olan ob7 lık seviyeye ulaşılatür. Oysaki kalkınmayı hızlandıryesi, ekonominin malik oldu5u mamış, yatırımlar nitelik ve nimak ve işsizliği önlemek için miltiim kaynaklara oranla en yükli gelirin daha yüksek bir kıscelik bakımından da gerçekleşsek. «optimaU bir seviyede i«e mınm yaünmlara ayrılması zotirilememiştir. Kalkınma Plânıveya a>Tiı kaynaklara nisbet.e runludur. nın istihdam, insan gücü konugerçekleştirilen kalkınma hızı en sunda öngördüğü hedefleri gerKamu ve özel sektöre göre yayüksek seviyeye erişmişse ve şatınmlann gerçekleşme durumu çekleştirrnek için 1963, 1964, 1965 yet bu sonuç, sadece ekonominin tablo i n de gözükmektedir. programlannda yer alan tedbirnormal ve rasyonel cereyan eden faaliyetlerinin bir ürünü ise, ya Tablo: (III) (3) Kamu Y; tırımUn özel yatırımların gerceklefine durumu ni tesadüfen veya geçici faktör(Milyar TL.) 196S lerin bir sonucu değilse. ancak o '964 Düzeltilmiş Gerçekleşm* zaman kalkmma hızı. başarının Program Gerçeklesme Program saelam bir ölçüsu sayılabilir. Kamu 5,62 5,14 6.85 5,66 II. Kriter: Yapısal Ön DezisikÖzel 4.20 5,00 4.50 4.85 likler Toolam 9,82 10,14 11,35 10,51 Bir ülke ekonomisinin, Plân aracılığı ile kalkınabilmesi için fll No. lu tablonun incelenler tüm olarak uygulanamamış, o ülkenin, ekonomik, sosyal, simesinden de anlasılacağı gibi, istihdam meselesi çözülememışyssal vj. gibi alanlarda, plânm 1963 ve 1964 yılında cKamu sektir. Dış ödemeler Bilânçosu önbaşarı ile yürümeEini sağlayacak, törü. yatırım hedeflerini gerçekgörülen hedeflere varamamıştır. tutarlı ön değişikliklerin yapılleştirememiştir. Özel sektör yatı1966 yılında Türkiyenin dış timası zorunludur. Çünku ou ön rımları ise. tahmin edilen mıktarcaret açığınm 275 milyon dolar yapısal, reformıslahat yapılmaları ya aşmış ya da altmda kalolacağı ve buna 31 milyon dolar dan, ekonominin yapısmdaki tımıştır. Bu duruma göre 1963 de dış borç taksiti ile 20 milyon dokanıkhklar dar boğazlar orta9 milyar 820 milyon lira olarak lar kâr transferi ekleneceği bedan kaldınlamaz ve böylece iköngörülen yatınmlar, 10 milyar lirtilmektedir (6). tisadi kalkmmaya giden yol ka140 milyon lira olarak gerçekpalı kalır. leşmiştir. 1964 yılındh ise gerçekÇeşitli gelir gruplan arasırsdalesen miktar 10 milyar 510 milkt sosyal denge gittikçe bozulOnun için kalkınmanın ön şaryon liradır. Oysa programda aynı muş, yatınmların yurt düzeyintı olan gerekli reformların yayıl için 11 milyar 350 milyonluk pılmaması, en mükemmel plânladeki dengesi hâlen sağlanamabir yatırun öngörülmüstü. rı bile başansızhğa itebilir. mıştır. m . Kriter: Ahenkli ye istikrarDiğer yandan kamu sektöru Iı Kalkınma yatırnnları °< olarak (en yüksek /ı (1) Ihsan GÜRSAN, Cumhuritktisadi kalkınma. ekonomiyi seviyesinde 1963 yılmda ulaşmışyet. 2 Şubat 1968. kuran bütün sektörlerde ve ülke tır. Bu yıl toplam kamu yatuım(2) Resmî Gazete, sahife 2, sayüzeyinde ahenkli bir tarzda >ülarının »i 89.3 ü gerçekleştirilyı 12216. 2 Subat 1966. rümelidir. tktisadi yapı, devamlı mişti. 1964 te ise. gerçekleşme orave sağlam bir kalkınmayı yürü(3) Resmi Gazete, sahife 4, nı °o 82.7 dir. Yatınmcı daireletecek duruma getirilmelidir. Ak2 Şubat 1966. re göre ise, yatınmlarm dağıhş si halde ülkenin, iktisadi yapısı, yüzdesi şöyledir: 1963 yılında en (4, 5) Resmi Gazete. Sahife 2/12 sadece bir tek spor nev'i uyğuladüşük gerçekleşme °' 82.9 ile tk,o 2 Şubat 1966. yıp. vücudunun bir tek organını tisadt Devlet Teşekküllermde ol(6) Prof H. Cillov; Milliyet, 6 peliştiren ve diğer organlarını muştıtr. Genel ve Katma Bütçeli Nisan 1968. ihmal eden bir insanda meydans daireler yatırımlarınm gerçekleşgelen acaiplikler gibi. anormal YARiN : me oranı °'o 83.9 dur. Mahalli bü>üme ve küçülmelere maruz İdareler yatınmlannda °,'a 87.0 kalır. Bu durumun sonucu olaBAŞARISIZLIĞIN oranında bir gerçekleşme sağlanrak ekonomide tıkanıklıklar mey mıştır. Döner Sermayeli tdareler dana gelir. Oysaki ekonominin, yatırımlannm gerçekleşme oranı bütün sektörleri birbirini destek"i 88.5 olmustur. (41 Ieyecek biçimde ahenkli olarak Özel sektörün kendi tasarrufgelistirümelidir. Ekonomi, enfları, yatırımlarınm ancak 1^3 ünü lâsyona ve deflâsyma sürüklenfinanse edebilmektedir. Oysa yamemelidir. tınmlann yarısına yakın bir fcısIV Kriter: Sosyal Adalet ve b mını gerçekleştiren özel sektör tihdâm Emekll Hava TümgerıenıH. bunu ancak, kamu sektörünün Bir üikenin sahip olduğu ve yarattığı tasarruflardan ve dış ŞEFİK ÇAKMAK'm iktisadi kalkınmaya ayırdığj ekokaynaklardan yararlanarak geraramızdan ebedlyen ayrılması nomik kaynakları, o şekilde kulceklestirmektedir... Yahut dışındolayısiyle yakın alâk» ve yarlanmalı ve o çekilde bölüşülmedan sağlanan kaynaklarm "' 70 ,» dımlarını esirgemeyen Hava Kuv lidir ki. hem mümkün olduğu ini özel sektör ve ancak ' i 30 u vetleri Komutan ve menguplarıkadar âdil gelir dağılımi gerçekna. Konya'da yapılan cenaz» kamu sektörü tarafmdan kullanıllessin; yâni iktisadi kaîkınmanın meruimine bîzzat gelerek, ce'^ıâı belirtilmektedir. külfet ve nimetleri. iktisadi kallenk göndererek büyük acımızı Plân'ın başansızlık nedenleri paylaşan 2. Ordu Komutan ve kınmaya katılanlar arasında eşitkısmında yatınmlann durumuna mpn«niDİarın». 3. Havs Üs Kolik prensibine göre pay edilsin. mutan ve mensupların», Kony» da ilerde deâinilecektir. hem de çalışacak çağa gelmis Vilâyet ve Belediye erkânına, herkese mümkün mertebe iş, çaYÜKSELTİLEME¥EN avrıc» telefon. telgraf »e meklısma imkânları açılsın. tSTİHDÂM SEVİYESİ hıpla ttziyette bulunan bütün Plân'm son üç yılm uygulama Bir plânın gerek hazırlığı, geakraba dost ve arkadaşlara n n sonucu. istihdam hedefleri yorckse uygulanması, yukanda kısuz minnet ve te;ekkürlerimizi nünden de pek parlak değildir. ' saca özetlenen kriterlere dayatılsunarız Dış ülke'ere kitle halinde yapıKARDEŞİ YT.ĞZKLKRİ rfığj ölçüde, ancak muUu sonuç(Cumhuriyet «771 lan işçi ihrscma rağmen, işsizlik !«r nhnnbilir. Ve böyle bir plân (açık veya gUli) fittikc* artmakancak baj*rıh aayılabilit. Sizi rahata ve servete kavuşturacak yolu gösteriyoruz !.. İkinci çekilişde MİLYON APARÎMAH DAİRELERİ (B.MO Lırm k lf m«intf<) Ul yarım NİŞANTAŞInda U m konforlu Ş 1 kişiye 50.000 lira 1 kişiye 25.000 lira 3 kişiye 10.000 lira K,iye 1 0 0 . 0 0 0 Ayrıca 355 kişiye çeşitli para ikramiyelerf TEŞEKKÜR GARANTİ BANKASI Reklâmtılık 2730/6257 HOTEL TAHİR "ACVA,, HİZMETİNİZE AÇILMlŞTIIt. Rezervasyon; Yeşilçay Tel. 12 Cumhuriyet 6233