Katalog

11 Mart 1937 CUMHURİYET SON HABERLER TELEFON TELGRAF HâdiseJer arasında ve TELSiZLE Nezle er sene, kendisinden en az bir defa bahsettiren münasebetsiz bir hastalık vardır. Adına nezle derler. Ben de ona dair birkaç yazı yazmışımdır. Adı nezledir anuna birçok rütbelere ve unvanIara sahibdir: Grip, enfluanza, bronşit, traşeit, Ispanyol nezlesi gibi dereceler ve payeler almış bir asilzadedir. Kaç gün var ki bana musallat. Zaten Istanbulun iklimini pek sever: Günde birkaç kere mevsim değiştiren bu şehirde onun bir insandan ötekine sıçrıyabilmesi için, nakil vasıtalannın kalabalığı da pek aradığı şeydir. Doktorum dedi ki: Bu nezle, hastalardan ziyade doktorlara zararlı bir illettir. Yakışıklı bir ilâcı olmadığı için tıb fennini itibardan düşiirüyor, başka hastalıklarda da hastaların bize itimadını azaltıyor. «Nezlenin bile ilâcını bilmezsiniz.» diyip duruyorlar. Evet, bir aksınk insana Pasteur'ün bütün keşiflerini unutturabilir. Size bir kaşe vereyim... Hayır hayır... Kaşe yerine siz bana hafif bir mevzu veriniz. Bizim sütunun dörtte birini doldursun, kâfi. Düşünmeden, sayıklar gibi yazılacak hafif bir mevzu... Nezle. Gene mi ondan bahsedeyim? Doktor gittikten sonra kalemi elime aldım. Düşünüyorum: Nezle. Canavar gibi gözümde büyüyen mikrobunu bir tasvir edeyim, dedim. Şöyle ba§lıyacaktım: «Nemrudun bumuna kaçan sinek, mutlaka nezle mikrobunun kodamanlarından biriydi. Sinek değil, canavar!» Yanımda bulunanlardan biri «çok yaşa!» dedi. Yazıya devam edemedim. Tatsız bir şey oluyordu. Biraz da ateşim mi var, nedir? Ancak şu itirafa kuvvet bulabildim. PEYAMt SAFA Rakamlar doğrudur NALîNA Fransız istikrazı Meclis, Blum kabinesinin tevdi ettiği kanunu kabul etti Paris 10 (A.A.) Parlamento altın üzerine serbestçe muamele yapılabilmesini, altmın serbestçe ithal ve ihracını ve şimdiki kanun lâyihalarınnın kabulünden evvel aşağı fiatla altın satmış olanlara tazminat verilmesini temin eden millî müdafaa istikrazı projesile geçen ikinciteşrinde mevkii tatbika konan para kanununu tadil eden kanun lâyihalannı 46 reye karşı 470 reyle kabul etmiştir. Başvekil Blum, bu lâyihalann ittifakla kabul edilmesini istemiş ve demiştir ki: « Yegâne vazifemiz, hükumet için değil, memleket için alınan tedbirlerin muvaffak olmasıdır. Bunun için hüku met bütün parlamentoyu bu lâyihalan tasdik etmeğe davet ediyor.» Kanunu Âyan da kabul edecek Paris 10 (A.A.) Âyan meclisi koridorlannda söylendiğine göre, âyanda bugün öğleden sonra Auriol istikraz seviyesinin 10 milyar 500 milyonu aşmıyacağını söyliyecektir. Bu şerait altında âyan medisinin dün parlamentoda kabul edilen metni değiştirmeksizin tasdik edeceği temin edılmektedir. Bütün sol cenah hatibleri lâyihalan tasvib etmişlerdir. Merkez partilerine mensub meb'usların ekserisi ve bilhassa Reynaud, Pietri ve Flandin, hükumetin umumî siyaserini tenkid etmekle beraber istikraz lehinde rey vereceklerini beyan etmişlerdir. Sağ cenaha mensub bazı hatibler de ihtirazî kayidler dermeyan eylemişler dir. Cumhuriyet federasyonu Iideri Louis Marin, masarifatı kontrol etmeğe memur hususî bir teminat komitesi teşkilini istemiştir. Parlamento, Marin tarafından masarifatm daha sıkı bir şekilde kontrol edilmesi hakkında verilmiş olan tadil teklifini 226 reye karşı 367 reyle reddetmiştir. Reynaud, istikrazın muvaffak olaca ğından emin olduğunu söyledikten sonra şunları ilâve etmiştir: « Fakat böyle bir istikraz, maliyeyi kurtarmağa kâfi değildir. Asıl mesele, istihsalâtı çoğaltmaktır. Hükumet, malî siyasetmı değıştirdığı şu sırada iktısadî siyasetini de değıstirmelidir.» Komünist meb'uslardan Duclos, mensub olduğu partinin istikraz lehinde rey vereceğini söylemiş, fakat altın piyasası serbestliğinin iadesini tenkid etmiştir. Senato istikraz lâyihanm bir rey muhalefetle kabul etti Paris 10 (A.A.) Senato bir reye karşı 258 reyle millî müdafaa istikrazı lâyihasını kabul etmiştir. Senato, daha evvel, dün Louis Marin tarafından meclise verilen ve teminatın kuvvetlendirilmesine matuf olan metnin senatoda müzakeresi hakkındaki ekalliyet takririni 62 reye karşı 207 reyle reddet miştir. Büyük harbdeki tayyare zayiatından çıkan ders: Memlekette, tam bir tayyare endüstrisi kurmak için hemen işe başlamalıyız M1H1NAİ Hiç hatıra gelmiyen bir buhran! anıdığım bir zat bana telefon etti: Siz İstiklâl marşı, millî bayrak gibi mevzular üzerinde en çok yazı yazan muharrirsiniz. îstıklâl marşını herkesin öğrenmesi, onu sevmesi, ona hürmet etmesi için çalışır durursunuz. Size garib birşey söyliyeyim mi? İstanbulda İstiklâl marşınm notasını bulmak kabil değildir. Şehrin bütün nota satan mağazalarını, bütün kütübhanelerini dolaştım. îstiklâl marşınm notasını bulamadım. Mevcudu kalmadı, gelecek, diyorlar. Nereden geIecek, ne vakit gelecek? Onu bilen yok. İşte size İstiklâl marşına dair yepyeni bir mevzu. Telefonu kapadım ve hemen kaleme sarıldım. istiklâl marşını, herkes öğrenmeli, bilmelıdır, buraya gelen Rumen, Yugoslav, hatta Bulgar gencleri bizim marşımızı öylerlerken bızlerin, dut yemiş bülbül gibi susması çok ayıb oluyor, diye her fırsat düstükçe bu sütunda yazılar yazarken piyasada, İstiklâl marşının notasını bulmak kabil olmadığını aklıma bile getirmemiştim. îstıklâl marşınm notası niçin yok? Millî marşın notası, Umumî Harbin şekeri değil ki bulunmasın veya pahalı pahalı satılmak için sıkı sıkı saklansın. Gerçi marşın bestesi, san'atkâr Zekinindir ve kanun. marşın notasını bastırmak hakkını ona vermiştir amma, İstiklâl marşı artık milletin öz mah olmuştur. Bestekâr, herhangi bir sebeble bastırmazsa, bastıramazsa marşın nota»ından ebedıyen mahrum mu kalacağız? istiklâl marşınm notasını arayıp ta bu ı T Sor. nstem tavyare filoları uçuşa hazırlamyor Belçika, İtalya hükumeti İsviçre Federal konseyinnezdinde bir takım de bazı istizahlara teşebbüsatta bulundu sebeb oldu Çünkü diğer taraftan ayni eserin 7 nci sahifesinde, mütarekenin akdinde Alman amıyanlar, şüphesiz, sağdan soldan bulyanın cephede, geri mmtakada bitmiş ve dukları notaları kopya edeceklerdir. Bu fabrikalarda ayrı bitmiş vaziyette 20'000 Türk Hava Kurumunun kıymetli reisi tayyaresi ve 33,000 tayyare motörü arada, tabiî bir takım yanlışlıklar olacak bu mektubuma cevab vermek lutfunda mevcud olduğu bildirilmektedir. Müta ve marş yanlış öğrenilecek, yanlış çalmabulundu. Başkan, bana yazdığı hususî rekeden sonra İtilâf devletleri mütareke aktır. Bunun önüne geçmenin çaresi şumektubda, havacılığı teşvik yolundaki komisyonunun Almanyada 14,000 tay dur: Maarif Vekâleti, bestekârm telif yazılanmdan dolayı hararetli takdir ve yare 1 ] ve 27.000 tayyare motörü tah hakkını münasib bir ücret mukabilinde tebriklerini bildirmek lutfunda ve kadir rib ettiği müspet bir hâdisedir. Willy atm alarak istiklâl marşınm notasını şinaslığında bulunduktan sonra, şöyle di Meyer, gene ayni eserde harbin hitamı Devlet Matbaasında bastınr. îstiyenler de oradan ucuzca tedarik ederler. yor: sıralarında Almanların cephede 5000, Dünyada, herşey aklıma gelirdi am«Hava Kurumu kurultayında vermiş geri hizmet kıt'alarında ve memleket ma, istiklâl marşı notası buhranı olacağı Brüksel 10 (A.A.) Kral, bu saolduğum söylevde geçen rakamlara inan içindeki kıt'alarda (mekteblerde) 9000 Bern 10 (A.A.) Führer'in fede [Başmakaleden devam'] bah Kont Broqueville'i kabul etmiştir. ral konseye Schulthesse'e Isviçrenin bıta dolaşarak, dünyanın en uzak limanlanna mamış olmalanm ve bu rakamlardaki ve fabrikalarda bitmiş ve yarı bitmiş va hiç aklıma gelmezdi. Kont, Romada ifa etmiş olduğu memu raflığı hakkında yaptığı beyanat federal kadar giderek hem para kazanmışlar, sıfırlardan birinin fazla olması ihlimali ziyette 5000 tayyareleri bulunduğunu riyet hakkında yakında bir rapor vere konseyde bir istizaha mevzu teşkil etmiş hem de bayrak göstermek suretile mem nin ileri sürülmesini, münevverlerimiz, yazmaktadır. Binaenaleyh, dört senelik cektir. Bu vazife, şu maddelerden ibaret ve istizah takririni veren zat bu beyana leketleri lehine iyi bir propaganda yap havacıhk meselesi üzerindeki çalışmala bir harbin nihayetinde ceman 19,000 idi: rın azamelini yeni yeni kavramağa başla tayyareye malik bulunan bir ordunun tm Isviçrenin emniyeti için mühım bir a mıslardır. mil olduğunu tesbit ve müşahede etmekBiz, deniz ticaretinin ve umumiyetle mış olduklan için, labiî görmek lâzım herhangi bir suretle sukut edenler ve es1 Veliahdin doğumunun yıldönü le beraber şümul ve mahiyeti hakkında diğer denizcilik şubelerinin henüz başlan dır. Efkârı umumiyenin, bu hususta tam kiyip çürüğe çıkanlarla beraber bütün mü münasebetile tebrikler, 2 Belçika Rexistleri Iideri Leon tereddüd mevcud olduğunu söyliyerek gıcında bulunuyoruz. Muhtelif sebebler bir fikir elde edebilmesi, ancak, bir yan dört harb senesi zarfında 47,000 tayyare yüzünden, denizde, henüz istediğimiz dan sizin gibi kıymetli muharrirlerin vâimal edebileceğini doğru olarak kabul Degrelle'in Italyan radyosile neşriyatta bu hususta izahat istemiştir. büyük inkişafı temin edemedık. Bugüne kıfane yazdarile, bir yandan da Kuru etmek lâzım gelir. istizaha cevab veren Motta, Hitler'in bulunmasına mezuniyet verilmesine karşı beyanatının bir saatten fazla süren hususî kadar başarılan işler, en muvafık şekli mumuzun muhtelif vasdalarla halkı ayprotestoda bulunmak, Üç büyük devletin 1937 1938 hava bulmak için yapılan araştırmalar, muaz dınlatmasile imkânlı bir hale gelecektir. bütçeleri de şu rakamlara varmaktadır: 3 Ciano ve Duçe ile Locarno mu bir görüşme neticesi olduğunu, istilzam zam bir eserin kül halinde heyeti umumiKurultaydaki söylevde geçen rakamahedenamesinin feshi dolayısile Belçika eden bir sebeb mevcud olmadığı için İnailtere: 88 588.600 îngiliz lirası yesini kurmaktan ziyade, bazı kısımla lar birçok eserlerden ve istaiistiklerden kendiliğinden vaki olan bu beyanatın bü<da hâdis olan vaziyetin tetkiki. Fransa : 3,700,000,000 Frank Roma 10 (A.A.) Mareşal Gra tün banş dostlan nezdinde müsaid bir a rmı parça parça yapmak yolundaki çalış istifade edilerek lesbit edilen asgarî ra İtalya : 1,250,000,000 Liret Brüksel Parlâmentoaunda kabul malardır. ziani'ye karşı yapılmış olan suikasd hakkis hasıl etmiş bulunduğunu, bir Al kamlardır. Ilişik hulâsadaki malumatı edilen bir kanun Şimdi, Deniz Bank muazzam eseri kında îngiltere Avam Kamarasında manya îsviçre kültür mukavelesi için Muhterem başkanın nutkundaki raBrüksel 10 (A. A.) Meb'usan hiçbir zaman müzakerede bulunmadı tam ve kâmil olarak başaracak muazzam gözden geçirecek olursanız, bu rakamlargeçenlerde yapılan müzakerelerden bahmeclisi, arızî olarak inhilâl vukuu hali ğını ve Alman makamlannm Schulthess bir teşekkül manzarası arzetmektedir. da mubalâğa değil; eksiklik bile olduğu kamların doğruluğu tahakkuk edince or seden Gazette del Popolo, ezcümle di müstesna olmak üzere, bilhassa bir meb ile pazarlık ettiklerini ve bazı şartlar ile Deniz Bankı bekliyen işler arasında, ilk nu gö'receksiniz. Karilerinizin daha faz taya korkunc bir hakikat çıkmaktadır ki yor ki: la hayretini uyandırmak için başltca dev o da şudur: us, kendisini yeniden intihab ettirmek su ri sürdüklerini tahmin etmenin yanlış ola plânda, şunlar gelmektedir: «îngiliz meb'uslarınm kullanmış ol Umumî Harbde, havacılık bugünkü retile siyaseî tahrikâtta bulunmak mak cağmı bildirmiştir. 1 Karadenizde ve Akdenizde li letlerin bugünkü hava bütçelerini de dukları lisanın itidalsizliği ve hükumet inkisafa henüz mazhar olmamıştı. Nite namına söz söyliyen zatın hattı hareketi«adile istifa eylediği takdirde, kısmî in mektubuma ekliyorum... ilâ.» manlar yapmak, kim, Almanya, 258, Fransa da 138 tay nin tahrikâmiz mahiyeti, eğer Adis A tihabat yapılmasını ilga eden kanunu 25 2 Türk deniz ticaretini modern bir Güzide başkanın gö'nderdiği hulâsayı yare ile harbe girmişlerdi. Bugün ise Al baba, bir İngiliz müstemlekesinin merkezi reye karşı 1 10 reyle kabul etmiştir. şilep filosile teçhiz etmek, da aynen aşağıya yazıyonım: manya ile Fransanm yalnız birinci hat olsaydı, belki muhik olurdu. 3 Gittikçe daha büyük gemiler Mareşal Foch, Napoleon'un Hava Kurumu kurultayında verilen tayyareleri ikişer, üçer bin tanedir. Ankara 10 (A.A.) îcra Vekilleri yapabilmek üzere, îstanbul tersanesini İngilizler, başkalarını zulüm ve itiyanma gömülecek heyeti bugün Başvekil îsmet înönünün yeni vapur inşa edebilecek bir hale getir söylevde geçen (47,637) ve (68,982) O zaman, hava orduları bugünküne safla muahaze etmek hakkma asla malik Paris 10 (A.A.) 20 mart tarihinde, reisliği altında toplanarak muhtelif işler mek. rakamları (Berliner İllustrierter Zeitung) nisbetle pek zayıf olduğu halde Almandeğildirler. îngilterenin müstemleke siyaMareşal Foch'un tabutu, bugün bulunüzerinde görüşmelerde bulunmuş ve bu Bu mevzuların ehemmiyeti üzerinde mecmuasmın (Schvveiser Aero Revue) lar dört senede 47,537, Fransızlar ise seti, itisafkârane vakayi itibarlie çok zenduğu yerden kaldırılarak tnvalides kidurmağa lüzum yoktur. Deniz Bank, mecmuasından naklederek neşretmiş ol lisesinde hazırlanan makbereye konu işlere aid kararlar vermiştir. 67,982 tayyare yapmışlardır. İngilizlerin gindir. büyük sermayesi ve bütün deniz işlerini duğu bir yazıdan alınmıştır. Bu yazının Musolini hareket etti cak ve Mareşal, Napoleon'un yanında İngiltere, Italyan mezaliminden baK yaptığı tayyareler ise 50,000 e baliğ olve hizmetlerini bir araya toplıyan kudyer alacaktır. Gaete 10 (A.A.) Duçe saat 16,30 tercümesi ilişik 15 nisan 932 tarih ve 69 muştur. settikçe, Italyan askerlerine karşı hür « • Küçük Itilâf devlet reisleri da Pola kruvazörüne binmiştir. Bu gece retli teşeekkülile şimdiye kadar yapılamı numaralı Havacılık ve Spor'da çıkmıştır. metsizliğini göstermiş olacaktır. Biz, yaYukanki izahta bahsedilen «Havacıyan işleri de başarabilir ve Devlet Dekında îngiliz müstemleke siyasetinin manin toplantısı hareketi mukarrer olan kruvazör birinci miryollarile Sümer Bankın birinin kara Bu rakamları teyid eden başka neşriyatı lık ve Spor» mecmuasmın 69 numaralı ceralanndan birini nakletmek fırsatmı elBelgrad (Hususî) Romanya ile deniz filosunun birinci donanmasma men nakliyatmda diğerinin endüstride yap da aşağıda sıralıyoruz: nüshasında da Isviçre Havacılık mecmu de edeceğiz.» Yugoslavya arasında yapılacak Tuna sub diğer gemilerle birlikte saat 17.15 te tıklarınm aynini topyekun denizcilikte Beynelmilel Hava Federasyonu sabık asından naklen Almanlann harbdeki haköprüsünün inşasına başlanılması mü demir almışhr. Bu gemiler Zara, Gorizia yapabilir. reisi müteveffa Comte de la Vaulx, va zayiatı hakkmda şu rakamlar vardır: müş, 1000 tayyare de sair suretlerle nasebetile Jurni Severin şehrinde ni ve Fiume Kruvazörleridır. Harbiye Başvekil îsmet Inönü ile îktısad Vekili «Les Vainqueurs de l'air» ismindeki kiÖlü: 2447 zabit 2421 küçükzabit ve mahvolmuştur. san ayı başlarmda Çekoslovakya Re müsteşan General Bariani Fiume kru Celâl Bayann en büyük tesislerinden bitabmın 127 nci sahifesinde: (Fransada nefer Demek ki Almanlar, Umumî Harbde isicumhuru Beneş, Romanya Kralı Ka vazöründe ve müstemleke bakanı Les ri olacak olan Deniz Bank, bize, denizbütün harb müddetince 51.143 tayyare Yarah: 2520 zabit 2603 küçükzabit 3128 tayyare zayi etmişlerdir. Bu azim rol ve Yugoslavya Kral Naibi Prens sona ile matbuat bakanı Alfieri ve milis ciliğimizin beklediği yapıcı bir müessese ve 92.594 tayyare motörü imal edilmiş ve nefer olarak görünüyor. Pol arasında bir toplantı yapılacaktır. eîiânrharbiye reisi General Russo da Duzayiatın bilhassa harbin son iki senesintir) diyor. Tayyare zayiatı: 2128 tayyare düş de olduğunu da unurmamalıdır. AB1DÎN DAVER Çekoslovakya Reisicumhuru Beneş Küçe ile birlikte Pola kruvazöründe bulunçük İtilâfm bu toplantısından sonra 1914 1918 seneleri arasmdaki Bümaktadırlar. Belgradı ziyaret edecektir. yük Harbin rakamları böyle olursa yaYeni bir nizamname Balkan Antantı Ekonomi nnki harbde nekadar tayyareye ihtiyac Ankara 10 (Telefonla) Teşviki saKonseyi olacağı ve tayyare zayiatınm ne derecenayi kanununda fazla istihsalât için bir yi bulacağı kendiliğinden anlaşılır. Bu Atina 10 (A.A.) «Eleftron Vi nizamname hazırlanmış ve Devlet Şuma» gazetesi, bu ayın 18 inde Atinada rasına verilmiştir. müthis rakamlar karşısında, aman Türkitoplanacak olan Balkan Antantı Eko yede bir tayyare endüstrisi kurahm, diye Nizamnamenin hazırlanmasındaki ganomi Konseyinin içtimaına tahsis ettiği bağırmakta yerden göke kadar hakkım ye şudur: başmakalesinde diyor ki: Her sanayi şubesinde istihsal vaziyeti olduğu anlaşılıyor. Onun için bu yazıyı «Ekonomik konseyin mesaisi, Bled'de kontrol edilecek ve istihsalin ihtiyacada ayni temenni ile bitiriyorum. muhtelif komisyonlarca tevdi olunan işleta tekabül nisbeti gözönünde bulunduBize kuvvetli bir tayyare endüstrisi ri tetkik ve herhalde tasvib edecektir. Bu rularak o sahada yeni bir fabrika tesilâzımdır; hem de müstacelen... meseleler turistliğe, deniz ticaretine, de sine bu vaziyet dahilinde müsaade e miryollan ve posta münakalâtına aid ol A. D. mak itibarile dört devlet arasmdaki teşriki dilebilecektir. îstihsal, ihtiyacm yüzde (1) «Welt im VVaffen» ismindeki eserin mesainin inkişafile pek yakından alâkadar 25 fazlası ise yeni bir fabrika kurula 36 ncı sahifesinde bu miktar 16,000 mıyacaktır. göst«rtllyor. olan işjerdir.» Belçika İtalya münasebatı Hitlerin îsviçreye verdiği teminat Geçenlerde, memlekette tayyare en düstrısi kurmak lüzumunu anlatan bir başmakale yazmış ve makalemde, Fuad Bulcanın so\ı hava kurultayında söylediği nutukta z^Krettıği bazı rakamları aynen almıştım. Okuyucularımdan bazı zevat, Umumî Harb içinde Almanlarla Fran sızların yaptıkları tayyarelerin ve uğradıkları hava zayıatının miktannı gösteren bu rakamları mubalâğalı bulmuşlar, bir yanlışhk olup olmadığını benden sormuşlardı. Ben de, muhterem başkan Fuad Bulcaya bir mektub yazarak nutkundan aldığım rakamlarda bir tertib yanlışı olup olmadığını sormuştum. Bınbaşı Orthlieb, (L'Aeronautique, Hier et Demain) adlı eserinde bu mıktarlan kabul etmektedir. Almanlara gelınce, yüzbaşı Willi Meyer, «Flugdıenst von Heute» adlı eserinin 6 ncı sahifesinde bütün Harbi Umumî esnasında Almanyada 44,000 tayyare ve 48.000 motör imal edilmiş olduğunu zikretmektedir ki, bu rakamlar bu husustaki istatistiklerin asgarî miktarlarıdır. Denizciliğimizin Beklediği teşekkül: Deniz Bank Italyan gazetelerinin tenkidleri İngilizlerin müstemlekecilikte bir çok itisafları varmış İcra Vekilleri heyetinin toplantısı ons