Katalog

İÇ SAHİFELERDE 3 üncü sahifede: Davamız ve yabancılar 6 ncı sahifede: Şehrin ışıklan Kandemir 7 nci sahifede: Nuri Conker ve Conkbayırı muharebeleri. Abidin Daver umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU . ... . . . Q 4üDZ Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul, No 246 r3Z3r Z4 IKIIlCIK3IIll[l Telefon: Başmunarrir ve evl: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 f PLÂN v LfiDERS Lâtif Erenel B îdpJcFdin Ülgen İlkokul ÖğretmJ nlierinin hakikî bir yardı ncısıdır. Tanesi 75,j cfldli 100 Ahmed Hal d Kitabevi tlkokul öğr( jtmenlerine ÖRNEI v. Müzakereler inkişafa başladı M. Edenin tavassut teklifi iki rnurahhas heyetçe de kabul edildi Ingiliz Hariciye Nazırınm arayı bulmak üzere ortaya attığı şekil Dün iki defa vuku bulan konuşmalar neticesinde bir prensip anlaşmasma doğru yaklaşıldığı haber veriliyor Cenevre 23 (Hususî) Milletler Cemiyeti konseyi bugün toplanmamıştır. Buna mukabil muhtelif murahhas heyetleri reisleri arasında şayani dıkkat te maslar yapılmıştır. Sancak meselesi bu sabah büsbütün yeni bir safhaya girmış, İsveç Hariciye Nazın raportör M. Sandler'in dünkü temasları neticesinde Fransız Hariciye Nazın M. Delbos bu sabah Türk murahhas heyetile esaslı mü zakerelere başlamıştır. M. Delbos, Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü A" rası ziyaret etmiştir. Bu konuşmalarda îngiltere Hariciye Nazın M. Eden ile Mılletler Cemiyeti umumî kâtibi M. A" venol ve îsveç Hariciye Nazın raportör M. Sandler de hazır bulunmuşlardır. Milletler Cemiyeti mehafilinde temin edildiğine göre bugünkü görüşmeler me selenin inkişaf etmekte olduğu tesirini bırakmıştır. İngiliz Hariciye Nazırmın resmen iki taraf nezdinde tavassutta bu !unduğu haber verilmektedir. M. Eden Filistinde mandater bulunan Ingiliz hükumetinin fark hâdiselerile ya* lundan alâkadar olduğunu bildirmiş ve Sancağın müstakbel tarzı idaresi hakkında tekliflerde bulunmuştur. Sancağın hususî rejiminin kontrolu için Hataya Milletler Cemiyeti tarafından daimî bir komiserlik ihdasının mevzuubahs bu lunduğu anlaşılmaktadır. Prensip itibarile bir anlaşma ile neticelenen bu müzakerelerden sonra, Türk ve Fransız delegeleri birlikte Yugoslav murahhas heyetini ziyaret etmişlerdir. Yugoslavya başdelegesi M.Puriç'le Romanya Hariciye Nazın M. Antonesco Türk ve Fransız delegeleri şerefine bir ziyafet vermişlerdir. Ziyafette Türk, Fransız murahhaslarile Küçük Antant ve Balkan misakı devletlerinin murahhaslan hazır bulunmuşlardır. Bu iki kurumun murahhaslan Türkiye ile Fransa arasındaki dos[Arkasr Sa. 1 sütun 4 te\ J Türk İran dostluğu Veliahd ilkbaharda Türkiyeye geliyor Heyetimizin dost ülkede iki ay süren ikameti aradaki bağları bir kat daha takviye etti Tahran (Hususî) îki aydır aramızda bulunan Cemal Hüsnünün riyasetindeki Türk murahhas heyeti nihayet vazifesini muvaffakiyetle bitir miş ve Türk îran dostluğunu bir kat daha takviye etmiş olarak Tahrandan aynlmıştır. Uzun seneler denberi muallâkta Pehlevi Valisi, Hazer denizi üzerinde Türk kalan ve iki kom heyetine izahat veriyor \u memleket arasınTahranda kaldıklan müddetçe îranm da sık sık hiç te arzu edilmiyen ihtilâflann zuhuruna sebeb olan pürüzlü işle misafiri olan Türk heyeti, şehrin en rin toptan hal ve faslı için iki heyet, ilk büyük ve müzeyyen binalannda Ahmed jününden hibaren tahmin edilemiyecek Şah Kaçann zamanmda naibüssaltana ıir dostluk havası içinde çalışmışlar ve olan Karagözlünün muazzam malikâ ihayet ticaret, klering, ikamet, adlî mü nesinde ikamet etmiştir. zaheret, müşterek gümrük ve baytarî Türk heyetinin burada karşılaştığı bümüzakereleri memnuniyeti mucib bir şe yük hüsnü kabulü ifade edebilmek için ilde neticelendirmişlerdir. lArkast Sa. 5 sütun 4 te\ 1 Fransız Dostlarımızın Yanıldıkları nokta Sancak mes'elesinin sürüncemede kalmasından Türk Fransız dostluğu çok ziyan görecektir illetler Cemiyeti Konseyi, evvelkı gün toplandı ve Hatay meselesini ruznamesinin sonuna, gelecek haftanın belli olmıyan bir gününe bıraktı. Konseyi, bu tarzda harekete sevkeden iki sebeb vardır. Birincisi, Hatay meselesini en pürüzlü i§ addettiği için, en geriye bırakmak; ıkincisi de Türk Fransız murahhaslan arasında hususî bir anlaşmaya imkân ve zaman vermek. Filvaki Cenevreden gelen haberler, iki taraf murahhasları arasındaki müza kerelerin devam etmekte olduğunu bildiriyor. Bu müzakerelerden nasıl bir netice çıkacağını kat'iyetle bilmek mümkün değıldır; fakat, Türkiyede ve hassaten Ankarada pek iyi bilinen birşey varsa, o da, Başvekıl M. Blum tarafından yapılan Fransız teklifinin, bizi memnun ve tat min edecek mahiyette olmadığıdır. Cenevreden gelen son haberlerin, bu mem nuniyetsizliği eksiltmedigini, bilâkis artırdığını da hemen ilâve edelim. Filvaki Mılletler Cemiyeti mehafilinden sızan haberler, Fransanın bu işte hüsnüniyetle ve samimî bir anlaşma arzusile hareket etmediğini göstermektedir: 1 Cenevrede yapılan Türk Fransız toplantısında, Fransız murahhasla n, manda altında bulunan bir devletin istiklâli hakkında, Mılletler Cemiyeti haricinde bir karar vermenin, manda sahibi devlet için, imkânsız olduğunu söylemişlerdir. 2 Fransa, mandater devlet vazifesile telifi kabil tavizin son haddine varnuştır. 3 Sancakta, ancak 1921 muahedesi çerçevesi içinde çok geniş bir muhtariyet tesisi hakkındaki Fransız telkinleri, anlaşmaya ciddî bir esas teşkil edebilir. 4 Türk murahhasları Sancağm istiklâlini ısrarla istemişler, Fransız murahhasları ise böyle bir tedbirin lüzumu nu inkâr etmişlerdır. 5 Fransızlar, Sancak meselesini, Fransa ile Türkiye arasında değil; fakat Türkiye ile Mılletler Cemiyeti arasında bir ihtilâf addetmektedirler. Şu beş maddelik hulâsa gösteriyor ki Cenevrede murahhaslarımızla konuşan Fransız murahhasln, işi halletmekten ziyade mızıkçılık çıkarmak yolunu tutmuşlardır. Onlar da, Fransız Başvekili M. Blum gibi, meseleyi mütemadiyen Milletler Cemiyetine düşürmek istiyorlar. Nitekim, M. Blum'ün birşeyler var gibi görünen, fakat dikkatle arayınca da, meselenin esasma dokunur yeni hiçbir hüküm mevcud olmadığı görülen teklifinde, tek sarih nokta, Fransanın Mılletler Cemiyeti karannı kat'iyetle kabul edeceği rvadidir. Fransa, Milletler Cemiyetinde, işi karakaplı kitaba uyduracak baska bir tabirle medreseye düşürecek yardakçılar ibulacağmdan emin olduğu için, dönüp dolaşıp Cenevrede karar kılmak istiyor. Fransız tezinin kendilerince en kuvvetl tarafı da şudur: Fransaya Suriye mandasmı veren Milletler Cemiyetidir. Milletler Cemiyeti bu mandayı verirken o topraklann Lübnan ve Suriye olmak üzere iki devlete aynlacağmı söylemiştir. Türkiye Sancakta üçüncü bir müstakil devlet kurulmasını îstiyor. Bu isteği, mandaya muhaliftir. Binaenaleyh ihtilâf Tüfkiye il Fransa arasında değil, Türkiye ile Milletler Cemiyeti arasındadır. İhtilâfı Milletler Cemiyetinin halletmesi gerektir. Fransızlar bu iddialannda da samim 3eğildirler. Çünkü, mütemadiyen Mil Ietler Cemiyeti haricinde Türkiye ile an Hariciye Vek.ilvmız Dr. Tevfık Ruştü Aras Sovyet Hariciye Komiseri M. Lltvinof'la bir arada Fransız Hariciye Nazın M. Delbos'un Hariciye Musteşarı M. Vıenot'la Cenevrede alınmış son resmi Sancak Türklerine karşı tazyik şiddetlendirildi Macaristanda bir Nazi cemiyeti kuruldu Mahallî hükumetin teslih ettiği çeteler daha şimdiden Türk köylerine taarruza başladılar Antakya 23 (Hususî) Mahallî hükumet kuvvetleri Türk unsuruna yaptıklan tazyiki şiddetlendirmişlerdir. Türkler için Sancakta yaşamak, yavaş yavaş tehlıkeli bir hal almaktadır; Bilhassa kışkırtılan Taşnak ve Erme nilerile, Suriyeliler sokaklarda yakala dıkları Türk çocuklannı sebebsiz yere döğmektedirler. Karakola yapılan şikâyetler de hiç bir netice vermemektedir. Bu cemiyetin gayesi komünizm, liberalizm vj Yahudilerle mücadele etmek, muahedelerin tadili lehinde hazırlıklar yapmaktır Yugoslav Ana Kraliçesi bolşevizm aleyhinde bir beyanname neşretti Çeteler faaliyete başladtlar İskenderun 23 (Hususî) Mahallî hükumetin teslih ettiği çeteler daha şim diden faaliyete geçmiş, ve bazı Türk köylerine taarruz etmeğe başlamıştır. Halk canından ve malından emin de ğildir. Hududumuza asker gb'ndermekte devam ediyorlar Haleb 23 (Hususî) Sancaktan ge Amerikadaki felâket Su baskını hakikî bir tufan halini aldı, yüz binlerce kişi açıkta kaldı, salgın bir hastalık çıkmasmdan korkulmaktadır Bir yazı için verilen hüküm Budapeşte 22 Burada «Mavi Haç» isimli bir cemiyet kurulmuştur. Bu cemiyet müfrit sağlar tarafından teşkil edilmiş olup nasyonal sosyalist fikirler taşımaktadır. Programı, bolşevik ve yahudi aleyhtarhğı esaslanna dayanmaktadır. Suriyenin Cenevreye gönderdiğl Cemiyetin ilk îçtimama «Uuanan Mamurahhas thsan Elcabirî carlar» rasist fırkasmın eski reisi ve bu len haberler, her tarafta bir tethiş hare • cemiyetin de şefi olan meb'us Andre lArkast Sa. 3 sütun 3 te] Scillery riyaset etmiş, içtimaa 2000 kişi Yugoslav Ana Kraliçesi Marie yılbasmda bir çocuk bakım evinde.» iştirak etmiştir. 2 Büyük banka sahiblerini, milleİ Içtimada şu'program okunmuştur: 1 Gencliğin askerî terbiyeye tâbi yolunda çalışmağa mecbur etmek. 3 Ayni zamanda marksizme ve K» tutulması suretile muahedelerin tadili lehinde hazırlıklar yapmak. [Arkast Sa. 3 sütun 1 de] •IIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH îstanbulda sabahlan Türk gazeteleri arasında çıkan bir gazete vardır. Onun adı nedir bilirsiniz. Belki onu okuyanlar vardır. Tavsiye ederim, tavsiye ederiz okuyunuz, okuyunuz onu. «Açık Söz». Sakm bu klişenin zâhirî manasma aldanmaym. Bilmelisiniz ki Açık Söz karanlık ve kirli bir cevabın remzidir. Bu paçavra son günlerde Başmuharririmiz Yunus Nadiyi öne almış ve mütemadiyen bir takım kirli, çirkin sözlerle manasız resimlerle ondan bahsetmeğe başlamıştır. Sebeb pek kestirilemez tahmin şunlardır: Yunus Nâdi Türk ili davalanm tam bir kanaatle kavramış yurddaş, tamnmış tecrübe edilmiş bir inkılâbcı olarak ta kib edilmektedir. Ve daima edilecektir Acaba kapalıgöz gazetesi bunu mu kasdediyor? Kendi öyle arzu ediyorsa onu kıskandırmamalı. Bu bir ihtimal, Başka ihtimaller de akla gelebilir. A caba Yunus Nadinin yazılannm yürek lerini sızlattığmı gören bu zavallılar bi yeni arzuda mı bulundular? Bu da bir ihtimal, Bütün bu ihtimallere isim vermek gücdür. Yalnız kat'iyetle ve sarahatle bu gazete başmuharriri ve tahrir müdürü hakkında verilecek bir hüküm vardır, Valancia'nın bombardımanı sırasında bir tayyare bombasile harab Bu herifler böyledir, para dilenmişlerdir olan İngiliz sefarethanesinin dahilinden bir görünüş Para vermiyenlerin aleyhinde bulunmuşSalamanca 23 (A.A.) Resmî teb üç kasaba daha zaptetmişlerdır. Kızıllar lar, para verenleri methü sena etmişlerdir. dün 86 maktul ve 26 esir vermişlerdir. Bu küstahlann bütün Türk milletin liğ: günler zarhnda kıtaatımız Bundan maada elimize mühim miktarda Bu son karşı böylece tanınması içindir ki bu bir Kırnata eyaletinde 34 kılometro ilerle harb malzemesi geçmiştir. Diğer cephe kaç. satm yazdık. [Arkası Sa. 6 sutun 4 te] mişler ye dün Alhama de Granada ile Hükumetçi kuvvetler çok müşkül vaziyette Gırnata cephesindeki askerler Valancia'dar sür'atle takviye kıtaatı istediler geçen seneki tuğyanda su altında kalan bir kasaba Nevyork 23 (A.A.) Ohio nehri 14 bin kişi meskensiz, salgın gittikçe kabarmaktadır. Halen Louis hastalıktan korkuluyor ville'de seviyesi metro yüksektir. Cincinati'de metroyu bulmuş nesindeki rekoru normal seviyesinden 14 Ohio'nun seviyesi 21 ve bu suretle 1884 sekırmıştır. Nevyork 23 (A.A.) llâç, erzak ve bilhassa yünlü esvablar yüklü tayya reler, vapurlar ve kamyonlar süratle su altında kalan mıntakalara sevkedilmiştir. Daha şimdiden tuğyandan 16 kişinin öldüğü tesbit edilmiştir. 14 bin kişi meskensiz kalmıştır. Soğuk ve kar felâketzedelerin sefaletine inzi mam etmektedir. Bir tifo salgmı çıkmasından korkulmaktadır. Amerikada Tuğyan altı devlette tahribat yapmıştır. Ohio ve Missisipi vadileri bilhassa müteessir olmuşlardır. Bu havalide 11 kişi ölmüş ve 100,000 kişi meskensiz kal mıştır. AB1DİN DAVER lArkası Sa. 3 sütun 4 te] Bir bend yıkıldı Zarar ve ziyan birkaç yüz milyon doIarı bulmuştur. Nevyork 23 (A.A.) Lavvrence Geçen mart aymda şiddetli bir tuğya burgh civannda sulann tazyikile bir na sahne olan Pittsburgh'u sular basmış bend yıkılmıştır. 8 kişi ölmüş ve elli kişi tır. Sular iş mahallesini de tehdid etmek kaybolmuştur. tedir. lArkası Sa. 2 sütun 4 te\