Katalog

3 üncü sahifede: Bir Alman âliminin isbatı 5 inci sahifede: Anadoluda san'at tetkikleri Mimar Sedad Çetintaş 6 ncı sahifede : Spor tenkidi Nüzhet Abbas 7 inci sahifede: Kadın sütunlan Prenses Juliananın düğünü Bugün 1 2 sahife yilI ı VIRRfî 1STANBUL CAĞALOĞLU . „ . . . .. * . . „ ç S3]fl! 40DU Telgraf ve mektub' adresi: Cumhurlyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul, No 246 ö3ll \L IKIIICIKaliUn l ö ü l Telefon: Başmuhanlr ve evl: 22366. Tahrlr heyetl: 24298. İdare ve matbaa fasmı 24299 24290 umhuriyet DOÇENT Dr. ÇOCUK Kız ortamektebl^de ^JRftuIjnakla beraber çocuk a n » /^e^aUalannın bilmeleri icab ed&H$sj£kî meyzuları ihtiva eder. Fiata 50 kuruştur. BEL KEMlfet HASTALIKLARI Vertebra Bifida Doktorlanmız için lüzumlu bir eserdir Fiatı 50 kuruş KANAAT KİTABEVİ r Nümayiş yapan halka, müşahidlerin önünde ateş açıldı, ölü ve yaralılar var Bizim Meselemiz ve •Dünya meseleleır «Hakkımızı istiyoruz!» diyen Türkler silâhla dağıtılıyor. Bitaraf heyet ısrar üzerine Kırıkhana da uğrıyarak Müsbet sulh siyasetine miiteveccih Türk siyasetinin yalnız ırkdaşlarımızın metalibini dinledi Fransada • hem ne haklt oldu Sancak Türkleri öldurulüyor! Almanyanm Fası işgali Muazzam velvelelere rağmen :J haberi yalanmış! Antakyada galeyan devam ediyor Alman gazeteleri, Fransanın bir askerî müdahale için manevra çevirdiğini yazıyorlar, İngiltere gönüllü sevkini yasak etti ğumuz bir dava dolayısile dürüşt bir mukabele ile karşu laşması bizi hayal inkisarına uğratmış olsa bile nihayet bu vaziyetin mes'ulü kendimiz olmadtğını düşünmekle müteselliyiz. ek haricî meselemiz olan îskenderun Antakya ve havalisi işinde en doğru vaziyeti Başbakan İsmet lnönü evvelki günkü Parti Grupunda izah etmiş oldu. Meselenin mushhane bir yolla halli umudlarında Hariciye Vekılimizin son haberlerden mülhem tahminlerine iştirak eden Başbakan Milletler Cemiyetinde böyle bir neticeye varılabilmesi için Fransa ile Türkiyenin anlaşmalan ve birleşmeleri şart olduğuna kuvvetle ve ehemmiyetle işaret etti. Filhakıka paktm 11 inci maddesi mucibince böyle bir ihtilâfın Milletler Cemiyeti Konseyinde halledilebilmesi için tarafların ittifak ve iştirakleri şart bulunmaktadır. Bunun manası mesele üzerinde Cemiyet Konseyinden evvel tarafların anlaşmalan lâzım geldiğini gösterir. T Anlaşamazlarsa? Anlaşamazlarsa başka usul ve çarelerle halle imkân bulununcıya kadar mesele açık kahr. Şu tek farkla ki bu takdirde TürkFransız münasebetleri bu açık vaziyetten elbette müteessir olacaktır. Bızım haklı davamızı sonuna kadar takıb etmekten âciz kalmıyacağımızı ise söylemeğe hacet bile yoktur. Bunun haricinde kendi haricî vaziyetimizle dünya meseleleri üzerinde çabuk bir dolaşma yaparsak şunlan görürüz: Dünyanın işleri düzgün ve hatta yakm zamanda düzelebilecek olmaktan çok uzaktır. Fransa ile halen aramızın açık olmasına rağmen dünya devletleri içinde dünya meseleleri itıbarıle vaziyetleri en iyi olanlardan biri Türkiyedir. Biz bu vaziyeti Cumhuriyet Türkiyesi müdürlerinin hakikaten barışı sever ve tutar çok sarih ve azimli bir siyaset takib etmelerine borcluyuz. Türkıye Millî Misakı hududlannı temin ettıkten sonra arazi Iskenderun Antakya ve havalisi meselesini hal ve ikmal edilmiş sayarak Türk halkı mümessillerinin Sancağa göndahilî inkişaf ve terakkisi üzerinde çalışa derilen bitaraf müşahidlere verdikleri rabılmek üzere haricle kat'î bir sulh siyase porun suretini elde ettik. Aynen neşredr tini kendine açık program olarak almıştır. yoruz: Iskenderun Antakya ve havalisi işi bi «Harb sonu Fransız askerî işgali altızim için hudud ve arazi meselesi olmak na giren ve fakat kahir bir Türk ekseritan ziyade oradaki Türklüğün daha ev yetinin mevcudiyetile daha o zamandan vel taahhüd altına alınmış hukuku mese ırkî ve coğrafî hususiyeti tanınarak husulesidir. sî bir idare rejimine tâbi tutulan îsken Antakya Türklerinin başına belâ olan jandarmalar ve sokaklar da dolaşan Fransız tanklart Bugün öğleden sonra yapılacak tezaAdana 11 (Hususî) îskenderun bir isyan ve baskm gibi göstermeğe çalışmışlar, bu bahane ile de silâhla mukabele hürata iştirak etmek üzere civar köyler ve Reyhaniyede nümayiş yapan silâhsız halka mahallî hükumet kuvvetleri ateş etmişlerdir. Reyhaniyedeki hâdiseyi mü den binlerce Arab ve Ermeni şehre gelaçmışlardır. Nümayişçilerden 18 yara şahidler bizzat görmüşlerdir. Sancakta miştir. On beş bin kişi burada toplanmış bulunuyor. Türk nahiyeleri de tamamile lı bir ölü vardır. Reyhaniyede hakkmı a heyecan büsbütün artmıştır. Akverdi boşalmıştır. Nümayişlerin bir kavgaya ramak için grup halinde hükumet bina müncer olmasına mâni olmak için polis isına giderek: «îstiklâlimizi istiyoruz, Antakyadaki tezahürat hakkımızı istiyoruz» diye bağıran halkın Antakya 11 (A.A.) Havasm mu cab eden tedbirleri almıştır. ReyhaniyelArkası Sa. 8 sütun 1 de] bu hareketini mahallî idare mensublan habiri bildiriyor: "" * Almanyamn Koenisberg kmvazörü îspanya sularında dilen haberleri kat'î surette tekzib etmîştir. Miralay Baybeda lspanyol Fasmda Londra 11 (Hususî) lspanyol Fası hiçbir Alman askeri bulunmadığını ve kumandanı miralay Baybeda lspanyol Almanlar tarafından asker ihracınm Fasına Alman askerleri ihrac edildiğine kat'iyyen mevzuu bahsolmadığını söyledair Fransız gazeteleri tarafından neşre miştir. [Arkası Sa. 9 sütun 1 de\ Madrid boşaltılıyor Türk Milleti güzide bir evlâdım kaybetti Gazi Ayıntab meb'usu Nuri Conker dün akşam Ankarada vefat etti Büyük Millet Meclisi reis vekille rinden Gazi Anteb meb'usu Nuri Conkerin vefat ettiğini haber vermekle müteellimiz. Nuri Conker bir müddettenberi, <angine de poitrine> hastalığmdan musta ribdi. Birkaç gün evvel bir kriz geçirmlş, doktor Neşet Ömer, tayyare ile Ankaraya gitmiş, evvelki sabah, iyilik emaresi görülmüşse de dün tekrar fenalaşmış ve hertürlü azamî ihtima ma rağmen Conker, dün akşam, saat sekizi beş geçe, hayata gözlerini ebe diyen kapamıştır. Atatürkün mekteb, askerlik, harb ve inkılâb arkadaşı olan Nuri Conker 1881 de Selânikte doğmuş, Harbiye ve [Arkası Sa. 9 sütun 4 te] Halaylıların lcara talihi! Bitaraf müşahidlere verilen raporun metni Senelerdir Sancak Türklerinin hakları çiğnenmiş, mukaddesatma taamız edilmiş, hürriyet vermek şöyle dürsun Türk kültür ve iktisadını imha için elden gelen yapılmıştır Birbirlerine düştüler! Bayrağımızı ve Atatiirkün resimlerini de yırtmışlar V J Dostumuz Claude Fsırrere yeni bir hezeyanda bulundu! Fakat «Petit Journal» dan lâyık olduğu cevabı aldı Paris 11 (A.A.) Anadolu Ajansmm hususî muhabiri bildiriyor: Claude Farrere «Le Journal» da «neden Türkler bize meydan okumağa cesaret ediyorlar?» serlev hası altmda neşrettiği bir makalede diyor ki: «Çünkü biz ektiklerimizi biçiyo ruz. Renin işgaline karşı sustuk. întihabatta hiçbir fırkanm programında buna karşı protesto yoktur. Bu alâkasızlığa ilâveten sosyal masraf • [Arkası Sa. 8 sütun 6 da] Merhutn Nuri Conker ııınııııtıınıtıııııııııtı ıııııııııııııiMiııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiııııııııııiııııııııııııııııııııııınıiıııııı M. Hitler beklenen, yıl başı nutkunu söyledi «Bugünkü kaygular, bütün milletler için sulhu tehdid eden tehlikeleri görüp takdir edecek bir ihtar olmalıdır» Haricî siyasetimizin bu sarih sulhseverliği neticesidir ki Fransa müstesnabütün çevremizdeki devletlerle müspet dostluk siyasetleri tesis etmiş bulunuyoruz. Sulhu seviyoruz ve ona hizmet ediyoruz. Büyük komşumuz Rusya ile dostluğumuz eski olduğu kadar kuvvetlidir. Balkanlarda teşekkülüne iştirak ettiğimiz misak bütün dünya için misal tutulacak bir sulh ve emniyet elemanı olmuştur. İran, Irak ve Efgan devletlerile mümasil bir misakın akid ve imzası mukarrer bulunuyor. Yersiz bir tevazua mahal olmaksızm Türkiyenin başlıca amillerinden biri olduğu bu müspet sulhseverliğin geniş sahasma mukabil eski dünyanın şarkından garbına kadar başka her tarafı en çetin ihtiraslann en korkunc meselelerile sarsr lıyor. Bu şartlar içinde dünyanın yeni bir kargaşahk tufanına tutulması mes'uliyetini Türkiye kendi üzerine alacağına bir parçacık sabır ve intizan tercih edebilir. Dünya sulhunda yalnız alâkamız değil rolümüz de olabileceğinden yer yer nerede ise patlıyacak yanardağ homurtularile kıvranan korkunc meseleleri dikkatle olYUNUS NADÎ [Arkası Sa. 3 sütun 3 te\ derun Antakya ve havalisinden müteşekkil Iskenderun Sancağında türkçenin resmî dil kabul edilmiş olrdası ve bilâha Antakyada bitaraf heyete dahil bulunan M. Holstat'ın Mubadele komısyonunda ikert re bu hakkı tevsik eden 1921 Türk Hariciya Vekilimizle beraber alınmış Fransız Ankara itilâfnamesile buna müresimlerinden temmim olarak Lozan muahedesi bura zak kalmış ve ayni manda altmda buda mütemekkin ahaliye hususî bir bayrak lunmak dolayısile Sancak zahirî bir tataşımak salâhiyetini tanıması bugün ilekım imtiyazlara malik bir idarî teşekkül ri sürülmekte olan iddialar hilâfına bu imiş gibi tabiî ve ahdî haklanndan uzaktopraklann Suriyeden tamamen ayn bir laştırılıp iktısadî ruhundan mahrum bıravarlık olduğuna ahden de kâfi birer delil teşkil eder. Bununla beraber 1921 ta kılmıştır. Ahdî ekonominin müstenid burihli Türk Fransız itilâfnamesinin iktı lunduğu Sancak halkınm kendi kendilesad, dil ve kültüre ve bunlann inkişafma rini idare etmesi hususu bugüne kadar müteallik olan aksamı bugüne kadar he asla revac bulmamış, Sancak hükumet [Arkası Sa. 8 sütun 3 te] men hemen külliyen tatbik sahasmdan vr 2500 amele işsiz kaldı HURREM SULTAN Yazan: M. Turhan Tan Lâstik ve ayakkabı fabrikaları tatili f aaliyet ettiler Memleketimizdeki kauçuk muamelâtı, lâstik kaloş, ayakkabı fabrikalan mü messilleri şehrimizde bir toplantı yapmışlar ve bugünkü vaziyet dahilinde bu fabrikalann faaliyetlerine devam etmek imkânını göremediklerinden hep birden kapatmak karan vermişlerdir. Bu karara M. Hitler, Berlinde ecnebi sefirleri kabul ederkeu mevcud 9 fabrika da iştirak etmiştir. Berlin 11 (A.A.) An'anevî yıl tır. M. Hitler ordu mümessillerini kabul Evvelce kapanmamış olan lâstik fab başı kabul resmi bugün her zamanki gibi etmiştir. Harbiye Nazın kısa bir nutuk İArkası Sa. A sütun 4 fe] Devlet Reisinin ikametgâhmda yapılmı§[Arkası te.*#üture 1 dej Perşembe günü başlıyoruz