Katalog

B A S K E N T G Ü i\l L E R İ M Ü Ş E R R E F H E K İ M O Û L U ler, erkeklerle kedilerin dünyasını yansıtan bir oyun. Sevişiyorlar, oynaşıyorlar, kavga ediyorlar, ağlıyorlar, gülüyorlar, ölüyorlar, doğuyorlar. O gün doğum günümdu, kedilerle kutladım. Şimdi Kore'de büyükelçi olan Turhan Fırat'ın evinde dostlanma ulaştım sonra. Şimdi AT elçimiz olan Cem Duna ve eşi, Ankara Oda Orkestrası'yla bir konsere gelen Suna Kan, Gürer Aykal, Leda Cenaz, şu günlerde Washington'dan merkeze dönen Serfi ve Uğur Ergun, şimdi Dünya Bankasfnda çalışan Alev Bilgen ile güzel dostluklan da sıcacık hissettim yürcğimde. Uzun süredir kedi ve köpek yok evimde. Çok bağlanıyor, tutsağı oluyorum. Ayrılığa alışamıyorum. Kedisever dostlanma da kuşkuyla soranm, kedileri kaç yaşında, nasıl dayanacaksın aynlığa? Hayvan sevmeyenlere anlatmak güç likte oturuyor, söyleşiler yapıyorlar kediyle. tstanbul Şehir Tiyatrolan Sanat Yönetmeni Gencay Giiriin de az ağlamadı güzel kedisinin arkasından. Güzel bir Van kedisi, uzun tüyleri ipek gibi parlıyor. Yaşasaydı güzellik yanşmasını o kazanırdı belki. Kediseverlerin büyük üzüntüsü var, Ankara kedisinin de, Van kedisinin de soyu tükeniyor artık. Tükenmemesi için özel çabalar gerekiyor. Başkentin ünlü modacısı Sümbül Naiboğlu güzel Van kedisinin soyağaeını yeşertmek için evini bir aşk yuvasına dönüştürdü, sonucu merakla bekliyor. tki beyaz kedinin aşkmdan güzel bir yavru doğarsa Gencay Gürün'e verecek. Sonra da o yavruları çoğaltacak belki. Yıllarca önce Kenya'ya gittim. Kenya dağının eteğindc ünlü "Treetops" Oteli'nde geçirdim bir gecemi. Kocaman bir ağaç, dallannda odalar, teraslar. Afrika gecelerinin gizini hissettim o teraslarda. Ormanın sessizliği içinde bir böceğin aryası, bir kanat çırpışı geniş yarikııar yapıyor. Aşağıda bir göl, hayvanlar su içmeye geliyor. Afrikalı görevli şansımız varsa fillcrin de geleceğini söyledi. Dcrkcn karanlıkta bir fil ailesi göründü. Kocaman filler, küçükler ve yavrular. Tam on üç fıl şansımızı kanıtladı. Ertesi sabah Kenya gazetelerinde gcniş yer aldı on üç fil. Gülümseyerek okudum, gazetelerimizdeki sosyete köşelerine karşılık Kenya gazeteleri de hayvan sosyetesini yazıyor! Treetops'ta geceleyen ünlüleri değil, göle su içmeye gelen filleri, gergedanlan, kıyıda boynuz boynuza kavga eden geyikleri anlatıyorlar. Bir dişi uğruna kaç boynuz kırıldığını ya da dişisi için kavga ederken yüzü yırtılan bir aslanın acı öyküsünü. O yolculukta ormanın kraliçesi çitalara hayran oldum. Benekli sfenks diyorlar. Kimi beyazlar evlerinde besliyor, kedileri gibi... önce korktum, ama sonra okşamaktan geri kalmadım. Amerikalı bir çift ikiz çocuklanyla iki çita yavrusunu birlikte büyütüyorlar! Yazımı Kenya'da tanıdıgım Joe Adomson'un bir sözüyle sona erdiriyorum. özgür Doğanlar kitabının yazarı, Elsa'nın annesi Joe Adamson. "En vahşi yaratık insan" dedi bana. "Zekâsını, bilgisini birbirini öldürmek için kullanıyor!" Joe Adamson safariyi yasaklayan öncülerden biri Kenya'da, büyük bir özlemi de vahşi hayvanlann ameliyat olabilcceği bir klinik kurmaktı. O klinik kuruldu mu bilmem? Ama vahşi doğayı koruma dernekleri kurulurken, vahşi hayvanlar için klinikler öngörülürken, başkent hayvanat bahçesinde, kediler bölümünün görünüşü çok düşündürücü değil mi? Ya çocuklar diyebilirsiniz elbet. Ancak sevgi bir bütün de'ğil mi? Varsa her şeye sevgiyle bakar insan. tnsana da, doğaya da, sokağa da, kente de... önce sevgiyi üretmek gerekiyor. < DEROİ 2 1 Ş U 8 A T 1 9 9 3 SAYI 3 1 1 etül Kalemli hayvansever bir kadın. Hayvanseverler Derneği'nin lokomolifi, bacasından sevgi tütüyor, hayvanlann sesini duyurmaya, hayvan scvgisini geliştirmeye çalışıyor. Toplantılar düzenliyor, yazılar, söyleşilerle sevgisizliği aşmak istiyor. Geçen gün Hayvanlann Sesi Dergisi'nin son sayısını yolladı bana. Siyah kapağında beyaz bir kedi yavrusu, bir Van kedisi, kocaman kuyruğu var. Ipek tüylerin sıcaklığını hissettim ona bakarken. Neler anımsadım sonra. Çocukluğumda oynadığım kediler, şiirlerde, ressam dostlarımın fırçalannda seyrettiğim kedilcr, kedi romanlan, kedi oyunları, bir eylül akşamı Londra'da izlediğim '*Kcdiler" müzikaliyle renkli, şarkılı bir kedi diinyasına daldım. Orhan Veli'nin şiirlerine giren F.rol Güncy'in kcdisi, sokak kedisi, ciğercınin kedisi. Orhan Peker'in fırçasında ölümsü/leşen "Başka". Evimin bir duvannda Orhan Peker'in kedileri var, kırık dökük anlarımda onlan okşar, yumuşaklığını hissederim yüreğimde. Sonra fcarşı duvara çcviririm gö/lcrimi. Cihat Burak'ın mavi kedisine gülümserim, solan bir şeyler yeniden yeşerir içimdc. Turan Erol'a sordum geçen gün, neden kedi resmi yapmıyor diye. Yanıtı çok hoş, "Orhan'a saygımdan" diyor. Oysa "Benek" sehpasının karşısında bekliyor. Eşrcf Üren'in kedilerini anımsar mısınız? Yumuşacık bakarlar, oyuna çağınrlar sizi. Eren Eyüboğlu'nun kedileri de tırmalamaya hazırlanır gibi. 6()'lı yıllarda bir serginin çağrr kartında da hırçın bir kedi vardı galiba. Tüyleri dimdik, kimbilir ncye kı/mış! Belki de Ikdros Reis'c... Oya Katoğlu'nun anıtsal kedilerini anımsıyorunı sonra. Anıt gibi dikıldiler bellcğimize, sanatçımızın tablolarına yerleştiler sonra. Evler, sokaklar, insanlar arasında kediler. Duvanmda bir de Berna Türemen'in kedisi var. Kocaman, şişman bir kedi, belli bir zenginliği, umursamazlıği simgeler gibi! Kedi sever misiniz? B dürü bir binbaşı geldi yanıma. Bir şey ister miyim diye sordu. "Kente gidiyorum, Pcrihan Çambcl'in kcdilerine ciğer götüreceğim," diye eklcdj. Sevgili Perihan Çambel yanımdaki odadaymış meğer. Hapishane müdüründen kedilerine bakmasını, ciğer götürmesini istiyor, o da isteğini yerine getiriyor. Kimbilir o da bir kedisever belki, ya da tutuklulara saygıyla bakan bir görevli. Sevgisiz, saygısız davranışlann yoğunluğunda beni çok düşündüren bir olay bu. Rahşan Ecevit kedileri hâlâ seviyor nıu bilmem, ama Betül Kalemli'nin çağnsına katılacağını sanmam. Çaylardan, kokteyllerdcn hiç hpşlanmaz. Betül Ka Kedlsevar dostlanm Kanya'dan Mr am. Müş*rr«f Hvklmojılu «vlnd* çlta büyüton bir Amarikalıyla. lemli ve hayvansever dostlan Martın ilk haftasında bir çay düzenliyor Sheraton salonlannda. B.aşkentin en güzel kedisini seçecekler. Güzellik yanşmasının güzel bir amacı var, çaydan sağlanan gelirle Ankara Hayvanat Bahçesi'ndeki kedi bölümünün onanmı yapılacak. Kınk parmaklıklarıyla şimdi çok bakımsız durumda. llgi ve sevgi bekliyor kediler. Hayvan scvgisi insan sevgisinin, doğa sevgisinin bir parçası, ama başkentteki hayvanat bahçesi o sevgiyi çok belirtmiyor doğrusu. Hayvanseverlerin çayında ünlü "Kediler" müzikalindcn şarkılar söylenmesini bckleyenler var. Vaktiylc ben de Londra'da izledim o müzikali. Sahnede onlarca kedi. Karakediler, beyaz kediler, sanbeyazlar, tekirler, mavi kediler, Siyam kedileri, yavrular, yaşlılar, dişibu duyguyu. Evinizde bir hayvan yaşamın bir parçası, yok olunca boşluğu dolmuyor. Ankara Üniversitesi Tiyatro Kürsüsü'nden Profesör Sevda Şener'in de yaşlı bir kedisi var, kaçınılmaz ayrılığı düşünürken gözleri buğulanıyor. Dışişleri'nden Büyükelçi Llmut Arık, Sözcü Yardımcısı Fernat Ataman ve eşleri de kedisever kişiler arasında. Anklar'ın siyahbeyaz Herkül'ü ondört yaşında, Atamanlar'ın Safi de onaltı yaşında. Safi Siyam soyundan, Paris'ten Moskova'ya, Moskova'dan Singapur'a, Tokyo'ya, Nevv York'a gitti onlarla. Oran'daki evde mutlu yaşıyor şimdi. Tokyo Elçiliğimİ7 kedisiz kalmıyor hiç. Arıklar'ın Herkül'ü Ankara'ya geldi, Ankara'dan bir başka Siyamlı gitti Tokyo'ya. Büyükelçi Necati Utkan kedi dilini dc iyi bilen bir diplomat. Sofrada bir Blrkediöyküsü Kedisever dostlanmı düşünüyorum sonra. Büyükbabamın evinde on bir kedi vardı galiba. Onlan çok sever, konuşur, oyunlanna, davranışlanna yorumlar yapar. Çok kedili kisilerden birı de iinlü kanserolog olan Profesör Doktor Pcrihan Çambcl. Evındc kedilerden yer bulursa olurur konuklar. O kedilerle ilgili bir öykii beni hâlâ etkiler. 196O'lı yıllarda bir gece, sabaha karşı kapı çaldı, birkaç kişi, biri de Şükrü Balcı cvi aradılar, beni dc Emniyet Müdürlüğü'ne gölürdüler. Emniyet Müdürlüğü'nden sonra Harbokulu'na gittik, bir hücreye kapandım. Sabahleyin hapishane mü 8 C U M H U R İ Y E T